ANDRZEJ R. MĄCZYŃSKI - GENEZA HABITU MARIAŃSKIEGO (Krótkie studium historyczne).pdf - Bł. Ojciec Stanisław Papczyński - Nag442

A N D R Z E J

R . M Ñ C Z Y ¡ S K I

M I C

G E N E Z A H A B I T U M A R I A ¡ S K I E G O

Krótkie studium historyczne

R Z Y M

– S T O C K B R I D G E

2 0 0 9

A NDRZEJ R. M ĄCZYŃSKI MIC

G ENEZA H ABITU M ARIAŃSKIEGO

K RÓTKIE STUDIUM HISTORYCZNE

R ZYM – S TOCKBRIDGE 2009

Roma, Italia

Opracowanie redakcyjne

Grażyna Michalak (SPM w Polsce)

Opracowanie techniczne

Marina Batiuk (SPM w USA)

Wydano dla potrzeb Komisji przygotowującej Kapitułę Generalną A.D. 2011, staraniem

Generalnego Promotora Stowarzyszenia Pomocników Mariańskich.

Tekst niniejszego artykułu dostępny jest także na stronie internetowej Kurii Generalnej:

www.padrimariani.org

Ad usum sodalium. Cum permissu superiorum.

ISBN 9781596142237

Printed in the United States of America

Wizja habitu u Ojca Założyciela

(…) z Boskiego natchnienia, za radą najwybitniejszych teologów i za zgodą stolicy bisku

piej krakowskiej i poznańskiej przywdziałem biały habit na cześć Niepokalanego Poczęcia

NMP i w nim bez zwłoki przedstawiłem się z wyrazami posłuszeństwa i uległości Naj

dostojniejszemu i Najprzewielebniejszemu Księdzu Arcybiskupowi Ranucciemu, Nuncju

szowi Apostolskiemu w Polsce; otrzymałem błogosławieństwo oraz pochwałę i aprobatę

dla mojego zamiaru założenia tego maleńkiego Zgromadzenia.(…) 1 .

Takimi słowami, zamieszczonymi w testamencie z 1701 roku, opisuje bł. o. Stanisław oko

liczności w jakich przywdziewa biały habit marianów. Co do czasu obłóczyn Ojciec

Założyciel napisze w Fundatio Domus Recollectionis z 1675 roku tak : (…) udałem się, po

proszony, do dworu pewnego szlachcica, Jakuba Karskiego, męża znakomitego, i (…) w

czasie oktawy Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, w białym już kolorze, ofiaro

wałem siebie jako nowego kandydata tej Matki na wieczną służbę. (…) 2 . Wybitny

znawca postaci o. Papczyńskiego ks. Kazimierz Krzyżanowski MIC, uściśla tę relację do

dając, że ceremonia odbyła się w kaplicy Karskich w Luboczy, przed cudownym obrazem

Niepokalanej Dziewicy Maryi, prawdopodobnie 15 września 1671 roku 3 .

Różne były reakcje otoczenia na fakt zmiany koloru habitu przez bł. Stanisława.

Niektóre z nich były nawet powodem cierpienia Ojca Założyciela. On sam zanotuje

w Fundatio Domus Recollectionis: (…) Chociaż bowiem zdumienie ogarnęło wielu,

kiedy zobaczyli, że z czarnego stałem się biały, [niektórzy z nich] śpiewali za Poetą:

„Tak nagle łabędź, który dopiero co był krukiem...”. Jednakże Boski Majestat pokierował

nimi w taki sposób, że nawet okazywali radość z tej zmiany, pochwalali zamiar, życzyli

najszczęśliwszego sukcesu, między innymi sam Nuncjusz Apostolski, pewien biskup,

dobrze znani zakonnicy. Choć byli i tacy, którzy patrzyli [na mnie] jak na szalonego,

niektórzy nawet mnie prześladowali, ponieważ początki te koniecznie musiały opierać

się na cierpieniu.(…) 4 .

W 4 i 5 punkcie IV rozdziału Reguły życia ( Norma vitæ) ukończonej w 1672 roku 5 ,

Założyciel Zgromadzenia Księży Marianów podaje detale odnoszące się do stroju, jaki

wybrał dla członków swojego instytutu:

4. A ponieważ miękkość odzieży sprzyja nie tylko pysze, lecz także żądzy cielesnej,

dlatego wy, jako eremici, macie mieć szaty z najzwyklejszego płótna, raczej surowego

i grubego: habit sięgający do kostek, który nie zamiatałby ziemi ani nie odsłaniałby

zbytnio kostek; płaszcz krótki, sięgający każdemu do kolan; włosiennicę z grubego

płótna albo innego kłującego materiału. Wszystko koloru białego na cześć jaśnie

1 Bł. Stanisław Papczyński, Pisma zebrane , Warszawa 2007, s. 1495, p. 3.

2 Bł. Stanisław Papczyński, Pisma zebrane , Warszawa 2007, s. 1459.

3 Por. tamże, przypis 247.

4 Bł. Stanisław Papczyński, Pisma zebrane , Warszawa 2007, s. 1460, p. 8.

5 Por. tamże, przypis 261.

jącego bielą Poczęcia Matki Bożej, w której to odzieży należy zachowywać naj

większą czystość . Brudne bowiem ubóstwo nikomu nie może się podobać.

5. Stopy w lecie niech będą bose, w drewnianych sandałach, przynajmniej w domu.

Poza domem i w zimie, ze względu na pewną przyzwoitość i dla zachowania zdrowia,

dozwolone są w zimnych regionach proste buty, jednolite, niewyszukane i kapelusze

podszyte jagnięcymi skórami, których także dla ochrony ciała w zimnym klimacie nie

zakazuje się nosić po zasięgnięciu rady przełożonego Zgromadzenia. Bracia robotnicy

powinni jednak nosić ubiór różny od duchownych, a mianowicie habit sięgający do

kostek, koloru popielatego, i płaszcz bez kołnierza. Za [braci] robotników uważa się

tych, którzy nie mogą w chórze wraz z pozostałymi odmawiać oficjum za zmarłych

i innych [modlitw] w języku łacińskim 6 .

Dziś niemożliwe jest ustalenie dokładnego kroju habitu, jaki nosił o. Papczyński i jego

pierwsi towarzysze. Wiadomo jedynie, że oprócz białego koloru habit prawie niczym nie

różnił się od tego, jaki nosili wówczas pijarzy 7 . Jak pisze współczesny biograf bł.

Stanisława Papczyńskiego, ks. Tadeusz Rogalewski MIC: (…) Podczas gdy pijarzy no

sili habit czarny, o. Stanisław wybrał dla siebie i dla przyszłych marianów habit koloru

białego, gdyż uważał, że kolor ten jest najwłaściwszym strojem członków „Towarzystwa

Niepokalanego Poczęcia” i żaden inny nie uzmysławia tak dobrze jak ten nieska

zitelności Dziewicy Niepokalanej Poczętej. Noszony przez marianów miał być w rozu

mieniu o. Papczyńskiego naturalną pomocą w szerzeniu kultu Niepokalanego Poczęcia,

jako zasadniczego celu nowego zgromadzenia.(…) 8 . W okresie poprzedzającym beaty

fikację o. Stanisława zwrócono się nawet do Księży Pijarów w Rzymie z zapytaniem,

czy nie zachowały się jakieś opisy lub przekazy ikonograficzne habitu pijarskiego z XVII

wieku. Niestety, sami pijarzy niewiele posiadają, może z wyjątkiem portretu czcigod

nego Gliceriusza Landriani 9 , zmarłego w 1612 roku pijarskiego kandydata na ołtarze. Za

jedyną wskazówkę może tu posłużyć najstarszy, jak się powszechnie sądzi, nama

lowany jeszcze za życia Ojca Założyciela, jego portret z klasztoru w Skórcu. Przekazał

go marianom w 1921 roku ks. Napoleon Lubowicki, członek Zakonu Marianów w latach

18581864, przebywający w klasztorze w Raśnie. Po kasacie Zakonu, jako diakon,

zmuszony był przejść do Seminarium Wileńskiego 10 . Porównując oba malowidła, można

dostrzec spore cechy podobieństwa pomiędzy krojem szat obu zakonników. We

wszelkich dociekaniach na temat kroju naszej pierwszej szaty zakonnej trzeba

pamiętać, że już u samego jej początku miała ona swój wyraźny kształt, który odróżniał

ją od innych tego typu strojów zakonnych. Świadczyć o tym może wzmianka samego

6 Bł. Stanisław Papczyński, Pisma zebrane , Warszawa 2007, s. 5859.

7 Habit pijarów inspirowany był strojem używanym przez jezuitów oraz inne powstające w XVI w.

zakony, tzw. kleru regularnego, takie jak: teatyni (1524); barnabici (1530); klerycy regularni z Somasca

(1534); klerycy regularni Matki Bożej (1574); kamilianie (1584); klerycy regularni caracciolini (1588).

Członkowie tych zakonów nie nosili specjalnych, wyszukanych w formie habitów, lecz strój wzorowany

na ubiorze kleru diecezjalnego. Por. M. Daniluk, K. Klauza, Podręczna encyklopedia instytutów życia

konsekrowanego , Lublin 1994, s. 163.

8 T. Rogalewski MIC, Stanisław Papczyński (16311701) Założyciel Zgromadzenia Księży Marianów – Inspirator

Mariańskiej Szkoły Duchowości , Lublin – Warszawa 2001, s. 186.

9 Fotografia tego XVIIwiecznego portretu stanowi aneks do niniejszego artykułu.

10 Por. Album Zmarłych Ojców i Braci Zgromadzenia Księży Marianów , red. J. Bukowicz MIC, Warszawa –

Stockbridge 1997, s. 64.

ANDRZEJ R. MĄCZYŃSKI - GENEZA HABITU MARIAŃSKIEGO (Krótkie studium historyczne).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: