Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej. XII, 2011. Benon Miśkiewicz. Poznań UAM. ISSN 1234-2041.pdf

STUDIA Z DZIEJÓW

POLSKIEJ HISTORIOGRAFII WOJSKOWEJ

TOM XII

REDAKTOR

BENON MIŚKIEWICZ

ZBIGNIEW PILARCZYK

SEKRETARZ REDAKTORA

KAROL KOŚCIELNIAK

ZAKŁAD HISTORII WOJSKOWEJ

INSTYTUT HISTORII UAM

POZNAŃ 2011

Recenzenci:

prof. AMW dr hab. Dariusz Nawrot

prof. UG dr hab. Maciej Szczurowski

Redakcja: Karol Kościelniak

ISSN 1234-2041

Zakład Historii Wojskowej

Instytut Historii UAM

Święty Marcin 78

61-809 Poznań

Tel. 61 829 47 65

e-mail: zhw@amu.edu.pl

www.zhw.amu.edu.pl

Spis treści

Od redaktora (Zbigniew Pilarczyk) 6

BENON MIŚKIEWICZ

Pułkownik prof. dr hab. Tadeusz Bolesław Jędruszczak w polskiej historio-

grafii wojskowej (1924-1993) 9

KAROL KOŚCIELNIAK

Wojskowość pierwszych Piastów w historiografii polskiej XX wieku 17

KONRAD ZIÓŁKOWSKI

Polska historiografia wojskowa o rozbiciu dzielnicowym (1138-1320). Stan

badań 46

MICHAŁ BOGACKI

Polska historiografia historyczno wojskowa wobec zagadnienia istoty nauk

pomocniczych i posiłkujących historię wojskowości 65

ZBIGNIEW PILARCZYK

Problematyka fortyfikacyjna na łamach „Bellony‖... 77

MACIEJ FRANZ

W pogoni za „Żółtym Tygrysem‖ 94

JAROSŁAW J. PIĄTEK

Analiza wyzwań i ograniczeń polskiej strategii wojskowej

w latach 1918-1939.. 128

MARIUSZ NIESTRAWSKI

Bitwa nad Bzurą w historiografii Polski Ludowej (1945-1989) 146

Od redaktora

Jest to niezwykle trudne zadanie by po dwudziestu pięciu latach kierowania

czasopismem, i co za tym idzie zajmowania uwagi czytelnika, w tym miejscu prze-

jąć je po prof. dr hab. Benonie Miśkiewiczu. Śmierć Profesora w 2008 roku zasko-

czyła nas wszystkich i długo jeszcze będziemy spotykali się z podobnymi sytuacja-

mi, że był cały czas a teraz Go brak.

Tak naprawdę ten dwunasty już tom „Studiów‖ to nieomal w pełni dzieło

Profesora. To on jak zwykle dopingował autorów do napisania swoich tekstów

i tradycyjnie zdążył je wszystkie przeczytać i nanieść swoje uwagi. Niestety nie

doczekał ich wydania. Ta okoliczność spowodowała przerwanie dotychczasowej

rytmiczności ukazywania się „Studiów‖.

Zapewne dla stałych czytelników zaskoczeniem będzie elektroniczna wersja

tego tomu. Fakt ten jest efektem zamiaru wprowadzenia na rynek elektronicznych

czasopism naukowych naszej oferty, bowiem Mamy świadomość, że jest to szansa

dotarcia do nowej grupy czytelników. Chcemy jednak uspokoić i poinformować, że

tom ten będzie również wydany w tradycyjnej, papierowej wersji, tradycyjnie dzięki

ogromnej przychylności Dyrektora Instytutu Historii UAM prof. Kazimierza Ilskie-

go, za co ogromnie już teraz dziękujemy.

W dobie powszechnej parametryzacji i określania dorobku naukowego ilo-

ścią punktów a nie jak dotychczas tytułami ewentualnie ilością arkuszy, również

Redakcja „Studiów‖ poczyniła kroki aby publikowane artykuły a raczej ich autorzy

mogli zyskać choć kilka cennych punktów do swego dorobku.

Tom otwiera ostatni już artykuł prof. B. Miśkiewicza Pułkownik prof. dr

hab. Tadeusz Bolesław Jędruszczak w polskiej historiografii wojskowej (1924-

1993). Bohater tego tekstu należy do jednych z najbardziej rozpoznawalnych postaci

środowiska historyków wojskowych. Jego badania z zakresu powstań śląskich, ge-

nezy drugiej wojny światowej a także metodologii badań historyczno-wojskowych

są cenione do dnia dzisiejszego.

Historiografia wojskowości polskiego wczesnego średniowiecza jest repre-

zentowana przez dwóch autorów. Pierwszy z nich Karol Kościelniak przedstawia

tekst Wojskowość pierwszych Piastów w historiografii polskiej XX wieku, w którym

poddaje analizie i ocenie prace powstałe w XX wieku na temat wojskowości pań-

stwa pierwszych Piastów. Jest to okres, w którym piśmiennictwo wojskowe w Pol-

sce ostatecznie się wykształciło i utrwaliło. Okres ten został podzielony na cztery

okresy, pierwszy obejmuje początek XX wieku do końca lat dwudziestych, drugi to

lata trzydzieste i czterdzieste, trzeci to lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte, a czwarty

to okres od lat siedemdziesiątych do końca XX wieku. Drugim jest Konrad Ziół-

kowski, który w tekście Polska historiografia wojskowa o rozbiciu dzielnicowym

(1138-1320), pokazuje charakterystyczną dynamikę badań nad tym okresem.

Szerokie zainteresowanie badawcze oraz rozległa chronologia historii woj-

skowości powodują, iż przedstawiciele tej dyscypliny opierają się na różnorodnym

materiale źródłowym z całą jego specyfiką. Sytuacja taka powoduje konieczność

różnorodnego, bardzo specjalistycznego podejścia do źródła. Dodatkowo nieodzow-

nym obecnie w zakresie badań historyczno-wojskowych jest interdyscyplinarne

podejście do analizowanego zagadnienia. Biorąc pod uwagę powyższe czynniki

wydawałoby się, iż zagadnienie nauk pomocniczych historii wojskowości zostało

szeroko omówione w literaturze przedmiotu. Tymczasem pomimo rozlicznych dys-

kusji nad metodyką badań nad historią wojskowości brak jest szerszych analiz inte-

resującego nas zagadnienia, a także prac nad metodyką poszczególnych nauk. Ze-

brania dorobku w tej bardzo ważnej dziedzinie dokonał Michał Bogacki w artykule

Polska historiografia historyczno-wojskowa wobec zagadnienia istoty nauk pomoc-

niczych i posiłkujących historię wojskowości.

Autor kolejnego artykułu, Zbigniew Pilarczyk kontynuując swój cykl pre-

zentacji materiałów poświęconych historii i perspektywom rozwoju fortyfikacji tym

razem czyni to na przykładzie „Bellony‖. Okazuje się, że Problematyka fortyfika-

cyjna na łamach „Bellony” gościła nader często.

Niektórzy historycy wojskowi być może się do tego nie przyznają, ale im-

pulsem do wyboru ich zawodowej pracy były małe książeczki z charakterystyczną

głową tygrysa na okładce. Prawda jest taka, że kolejne pokolenia swą edukację hi-

storyczno-wojskowa rozpoczynają w dalszym ciągu od nich. Maciej Franz w artyku-

le W pogoni za „Żółtym Tygrysem” podejmuje próbę krytycznej charakterystyki tej

serii. Trudno uwierzyć ale przez czterdzieści lata wydano 666 pozycji.

Prześledzenie kwestii bezpieczeństwa państwa polskiego w przekroju histo-

rycznym przekonuje nas do stawianiu tezy o przyznawaniu czynnikowi militarnemu

roli decydującej. Jarosław Piątek przekonuje nas w artykule Analiza wyzwań

i ograniczeń polskiej strategii wojskowej w latach 1918-1939 , że istnieje znacznie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: