EKONOMIKA LEŚNICTWA nauka o gosp. pewnym rodzajem zasobów umożliwiających zaspokojenie pewnej grupy potrzeb społ. , koncentruje się na zagadnieniach gosp. lasami – gosp. Dwoma grupami potrzeb : - gruntami leś. – zapasem rosnącym ( gosp. Gruntami , dystrybucja , konsumpcja , marketing) . [ def .am.]- e. l. To nauka badająca jak ludzie radzą sobie z rzadkością czyli brakiem nieograniczonej dostępności do dóbr leśnych . II PODST. RODZ.ZASOBÓW – ziemia ,- praca,- kapitał , dobro inwestycyjne , obejmuje wszelkie wyniki procesu prod. który przeznaczony jest do późniejszego wydatkowanie w procesie prod.II Technologia- wiedza jak zasoby mogą być łączone w produkcyjny sposób. II LEŚNICTWO – sektor gospo. Wymagający odrębnej analizy ekonom. bo – długi okres produkcji ,- zapas rosnący ( drewno w formie drzew jest jednocześnie fabryką , kapitałem zakładowym i produktem finalnym) – wiele użyteczności pochodzenia leśnego nie jest przedmiotem pochodzenia leśnego.II U PODSTAW GOSPODAROWANIA LEŻĄ LUDZKIE POTRZEBY : indywidualne i zbiorowe ,- podstawowe i luksusowe .II Rozwój cywilizacji nie zmniejsza zapotrzebowania na surowce , a krąg potrzeb związanych z lasem jest coraz większy . Koszty działalności gospod. Leśnego + koszty zewnętrzne =koszty sumaryczne( koszt. zew- nie związane z procesem technologicznym w lesie) Zjawiska zachodzące w lesie mają charakter statystyczny .Wartości wynikające z działalności : 1) wartość z punktu widzenia pierwotnego użytkowania np.drewno , produkty uboczne 2) z punktu widz. Wtórnego użytkownika- miejsce pracy(1)
3) wartości opcyjne np. możliwość osobistej rekracji w przyszłości 4) wartość dziedzictwa – rekracja przyszłych pokoleń 5) wart. z egzystencji – zachowanie bioróżnorodności 6) war. z funkcji ochronnych lasu ( war.1-3 sumaryczna wartość użytkownika ,+, 4-6 sum. war. Nieurzytk.=społeczna war.lasu) II ABY MÓC wykonać pracę niezbędne są : L- ludzie , Q – środki produk. Q= przedmioty pracy( materiały ) , środki pracy( narzędzia) L+Q= produkt. W lesie wyróżniamy dwa dodatkowe elementy składające się na Q – grunty leśne , zapas rosnący ( drzewostany)II KLASYCZNE TEORIE gosp. w leśnictwie I- gosp. i pods. Formy użytkowania lasu: działalność gospod. W leśnictwie wyznaczają dwa elementy – bodźce ekonomiczne ( wyznaczają cel działalności gospod.)- bodźce technologiczne ( określają metodę gospodarowania ) 1) elementy char. gosp. człowieka – char. Historyczny – zaspokojenie element.potrzeb człowieka – sposób zdobywania środków materialnych ( zależy od obfitości lub rzadkości i stosowanej techniki , nowe techniki- nowe potrzeby – nowe cele w gospodarstwie leśnym) 2) formy użytkowania lasu – gosp. łowiecka – g. Zbieracka - g. wypasowa – produkcja drewna – wielo funkcyjne gosp.leśne II – TRADYCYJNO zwyczajowy etap użytkowania d-stanów III- Początki kalkulacji i gospodarstwa leśnego IV- Statyka leśna - nauka o równowadze w gospod. leś. V – Model wielofunkcyjnej gospodarki leśnej
ZASOBY LEŚNE świata 1)rozwój cywilizacji – zmiany w strukturze użytkowania ziemi ( co roku znikają lasy o powierzchni 2 Polski) 2) klasyfikacja lasów – strefy wegetacyjne: lasy iglaste strefy chłodnej , l .mieszane strefy umiark., l . wilgotne strefy umiarkowanej ciepłej , l .deszczowe str.równikowej ,l .wilgotne str .tropikalnej zrzucające liście , l .suche str .gorącej .Klasyfikacja ekonomiczna lasów – l .dostępne (warunki tech.i ekonomiczne),-niedostępne ,- użytkowe,-zagospodarowane.3) Rozmieszczenie lasów na świecie a) układ równoleżnikowy –leśny pas północny ( szer. Pasa 1,3tyś km , obszar 1,8 mld ha, 40% , 85% drewna użytkowego , 65% opału ) – leśny pas południowy ( Amazonka , Kongo , Polinezja , lasy tropik. , subtrop., 2 mld ha , 50% , 20% pozyskania ogółem , 10% użytkowego ) – obszar między pasami ( pustynie , półpustynie , 10% pow, 10% ogółem drewna w tym 5% użytkowego ) b) wg. Regionów gospodarczych – Am. Płd i Śr.-1/4lasów , byłe ZSRR 1/5, Europa 3,4% . Powierzchnia lasów na jednego mieszkańca : Australia , Oceania – 6 ha , Am.Płd i Śr -5,4 ha, Am .Pół i Rosja – 3,6 ha , Azja –0,32 ha , Europa 0,24 ha , średnio 1,4 ha. 4) Skład gatun. 62% igl. 38% liściaste , lasy użytkowane – igl.55, liśc. 45% 5) pozyskanie na świecie ponad 4 mld m3. II DEFINICJA RYNKU- zespół warunków które doprowadzają do kontaktu między kupującymi a sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług , rynek ustala cenę sprawiającą że ilość dóbr na którą ludzie zgłaszają zapotrzebowanie zostaje zrównana z ilością oferowaną do sprzedaży PRAWO: podaż stwarza popyt na samą siebie. Zmiana popytu : ceny innych dóbr substytucyjnych , dochody konsumentów , gusty i preferencje. Zmiana podaży : postęp techniczny , zmiana kosztów produkcji , interwencja państwa . RODZAJE DÓBR : normalne , wyższego rzędu , niższego rzędu .II RYNEK DRZEWNY PL :
Grupy nabywców : drobny , lokalny , regionalny , krajowy , zagraniczny . II POZARYNKOWE METODY. metody wyceny dóbr leśnych ; sumaryczne korzyści , wartość sumaryczna—nakłady sumaryczne ,ponoszone przez społeczeństwo=społeczna wartość netto . Dwie grupy korzyści z lasu : rynkowe , nierynkowe ( dobra publiczne , dobra klubowe- publiczno prywatne , prywatne )Struktura podaży i popytu dóbr produkcyjnych i społecznych czerpanych z lasu dla społeczeństwa nie jest stała – ulega ciągłym zmianom zależnie od struktury społeczeństwa , wieku ,mody . METODY NIERYNKOWEJ WYCENY WARTOŚCI dzielą się : 1) metody pośrednie – metody kosztów podróży , modele hedonistyczne 2) metody bezpośrednie – metoda wartości kontyngentowej – opieramy się na odpowiednich ankietach. II KATEGORIE WARTOŚCI EKONOMICZNEJ wyróżniamy wart. rynk.,nierynk.Podział wart. Nierynk.1) w. użytkowa : konsumcyjna , niekonsumcyjna 2) w. Nieużytkowa: z egzystencji , opcyjna , dziedziczna , zastępcza
LEŚNICTWO W SYSTEMIE RACHUNKÓW NARODOWYCH . 1) Produkcja globalna leśnictwa – jest to wartość pozyskanego drewna + wartość użytków ubocznych + wartość zwierząt łownych odłowionych + wartość pozostałej produkcji i usług . Podział gosp. narodowej na sfery i działy I – sfera produkcji materialnej , jest tu 9 dużych jednostek kwalifikacyjnych tzw działy produkcji narodowej , każdy dział dzieli się na gałęzie , później na branże i podbranże .Leśnictwo na :gosp. leśna , uboczna i łowiecka , ochrona przyrody , obsluga leś. , jednostki utrzymywane .II- sfera produkcji niematerialnej : sektor przedsiębiorstw , sek. Instytucji finansowych i ubezpiecz. , sek. instyt. rządowych i samorząd. , sek. gosp. domowych , sek. instyt. Niekomercyjnych ,sek. zagraniczny.II PRODUKCJA GLOBALNA=wartość przeniesiona (są to tzw koszty materialne – za to płacimy , tego nie wytwarzamy; środki trwałe i obrotowe’’KM’’)+wartość dodana( wartość pracy włożonej w wytworzenie produktu’’L’’ ) PG= KM+L+Z (Z=zysk) =suma cen. PRODUKT KRAJOWY jest to suma wartości dodanej wszystkich firm w kraju .PRODUKCJA FINALNA występuje gdy zakończony został proces produkcji i dane dobro nie podlega dalszemu przetworzeniu w kraju . TABLICA PRZEPŁYWÓW MIĘDZYGAŁĘZIOWYCH : wiersze – jak produkcja danego działu została rozdysponowana , kolumny- skąd dany sektor wziął środki na to aby mógł działać Cel budowy tabel – poznanie struktury gospod. : ile dany dział produkuje i co się z tym dzieje
WAŻNE produkcja dodana nie pokrywa się z produkcją finalną w poszczególnych działach , ale łączna suma wartości dodanej będzie się pokrywała z łączną wartością produkcji finalnej .ROCZNY PRODUKT KRAJOWY NETTO – suma nowo wytworzonych wartości – wartość dodana –jest głównym wskaźnikiem standardu życia . OKRŚLANIE produkcji globalnej danego przedsiębiorstwa – metoda działu gospodarki ( podmiotowa ),- metoda wyrobów( przedmiotowa).
TECHNICZNA wartość produkcji – wskaźnik mówiący jakiej wartości środki przemysłowe musimy zaangażować aby wytorzyć produkt globalny wartości 1 zł . Planujemy na tej podstawie zużycie materiałów różnych środków niezbędnych np. paliw .MIEJSCE i rola leśnictwa w gospodarce narodowej : zatrudnienie –1,06% ,tech. uzbrojenie pracy : majątek trwały-64,8% ,budynki-82.6% ,maszyny i urządzenia tech.-17,5%,środki transportowe 83,9% , wydajność pracy : produkcja globalna 91,3% ,wartość dodana 135% , pracochłonność bezpośrednia 109,7% , produktywność majątku trwałego : produkcja globalna 140,7% , produkcja czysta 208,9%, majątkochłonność 71,3% ( w stosunku do średniej krajowej ) WNIOSKI : niska materiałochłonność , z produktów leśnictwa korzystają wszystkie działy , leśnictwo charakteryzuje się wysokż wartością dodaną na jednego zatrudnionego, oraz dużą wydajnością mimio słabego wyposażenia technicznego, o pozycji laśnictwa decyduje pozycja LP.
KATEGORIE PRODUKTU I DOCHODU NARODOWEGO. PKB – prod. Kraj. Brutto-miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowanre w krzju bez względu na ich właściciela PNB- miernik dochodów osiaganych przez obywateli danego kraju powiększony o dochody netto z tytułu własności zagrznicą PNN=PNB-wartość amortyzacji DNCW- dochód narodowy wg cen czynników wytwórczych ,DNCW=PNN-Tp(wartość podatków pośrednich np.WAT)
DNCW= WP(wynagr. Pracowników) + R(renty z tytułu dzierżawy , czynsze) +Z ( zysk z kapitału)+Dw ( dochody z pracy na własny rachunek).ODL(osobisty dochód ludności)= DNCW-Nz(nierozdzielone zyski na rozwój przedsiębiorstw )- Tp z(podatek od dochodu przedsiębiorstw) +Bt( transfery z budżetu państwa)
RDL(rozporządzalny dochód lud.)=ODL-Tb(podatki bezpośrednie od gosp. Domowych) RDL-na bieżace wydatki konsumcyjne (K), oszczędności(Ql)
Nagromadzone dochody przedsiębiorstw , firm , budżetu państwa , gosp. Domowych przekształcają się w : K- wydatki konsumcyjne ,J – wydatki inwestycyjne ,Rz- wydatki rządowe .Suma K,J,Rz tworzy globalny popyt który decyduje o wielkości wytworzonego PNB – zamyka się ruch okrężny strumieni dochodów i wydatków w gospod. Narodowej
SKARB PAŃSTWA – państwo prowadzi działalność : 1) publiczno prawna-państwo jest podmiotem władzy , ustala prawa – konstytucja 2) prywatno prawna-państwo ma charakter osoby prywatnej i osoby prawnej prawa cywilnego i występuje pod nazwą Skarbu Państwa. OSOBOWOŚĆ prawna – zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków wynikających ze stosunków cywilno prawnych . Dzięki osobowości prawnej SP może być traktowany jako właściciel mienia państwowego m.in. lasów .SP jako całość ma osobowość prawną ,ani GD ani PGL LP nie mają takowej , nie jest im potrzebna , mogą one reprezentować osobę prawną jaką jest SP, są podmiotem stosunków cywilno prawnych . OKREŚLANIE EFEKTÓW PRACY W LEŚNICTWIE : teoria renty leśnej – grupa d-stanów , teoria renty gruntowej – 1 d- stan. PODATKI : podatek od dochodów przedsiębiorstw – stopa podatku jest jednakowa dla wszystkich przedsi. bez względu na dochody. W LP podatek dochodowy składa się z dwóch części : podatek leśny , od działalności dodatkowej i ubocznej .Podatek bezpośredni –zbudowany na zasadzie progresji podatkowej , im większy dochód tym większa stopa , zmniejsz to rozpiętość między dochodami. RÓWNOŚĆ EKONOMICZNA – równość pozioma , równość pionowa . PODATEK OBROTOWY - w praktyce nie istnieje jego udoskonaleniem jest WAT (0,7,22) –zaleta tego podatku to żę budżet zasilany jest na bieżąco
Podział spółek z uwagi na źródło prawa;-s. cywilne: -s. handlowe. Ze względu na zakres odp.wspólników wobec wierzycieli :- s. osobowe: -s. kapitałowe. S.O –wspólnicy wraz ze s. Ponoszą odp. cywilną za zobowiązania s. ryzykują swym majątkiem-brak osobowości prawnej. Prowadzą osobiście dział. gosp. Posługując się spółką jako formą uzgadniania interesów. S. K -mają osobowość prawną , własny odrębny od indywidualnych interesów wspólników cel ,wspólnicy dostarczają kapitału a ich wpływ na działalność spółki zależy od udziału , odpowiedzialność ograniczona do wysokości wkładu .S. ZOO. posiada osobowość prawną odpowiedzialność za zobowiązania obciąża kapitał spółki. S. Akcyjna jej podstawowym prawnym identyfikatorem jest jej prawnie wyodrębniony i stały kapitał akcyjny , ma osobowość prawną , odpowiedzialność ograniczona jest do nominału objętych akcji II S. Cywilna – jest spółką osobową , za zobowiązania odpowiadają wspólnicy całym swym majątkiem , nie ma osobowości prawnej ,nie podlega rejestracji , wspólnicy określają wspólny cel produkcyjny , majątek wniesiony jest wspólny . S. Jawna - jest to przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze , i nie jest ona inną spółką handlową , wspólnicy – jak przy cywilnej .S. Komandytowa – rodzaj spółki jawnej ale różnica polega na wprowadzeniu nowego typu wspólnika tzw. komandytariusza który ponosi pełną odpowiedzialność majątkową za zobowiązania spółki tylko do wysokości zadeklarowanej w umowie kwoty , obok niego występuje tradyc. wspólnik zwany komplementariuszem.
POJĘCIA . FIRMA- to nazwa podmiotu gospodarczego pod która prowadzi on działalność gospodarczą i występuje w obrocie prawnym , REJESTR HANDLOWY – stanowi publiczne , dostępne źródło informacji o podstawowych elementach stausu prawnego spółek prawa handlowego , sporządzany przez niezawisłe sądy gospodarcze , składa się z trzech działów : a) zawiera wpisy s. jawnych i komandytowych b) ZOO i S.A c) S. zagran. I kapitał.PROKURA – jest szczególnego rodzaju pełnomocnictwem którego może udzielić spółka Handlowa , upoważnia do stałego działania w imieniu mocodawcy i przypomina zakres kompetencji
marysiari