Zaburzenia gospodarki
wodno-elektrolitowej
Przestrzenie wodne ustroju

Homeostaza ustrojowa

n                    Izowolemia – fizjologiczna wielkość przestrzeni    wodnej

n                    Izotonia –  fizjologiczne ciśnienie osmotyczne

n                    Izojonia – fizjologiczny skład jonowy

n                    Izohydria – niezmienne stężenie jonów wodorowych

Izowolemia

n                    RAA

n                    Wazopresyna (ADH)

n                    Przedsionkowy peptyd natriuretyczny

n                    Regulacja nerwowa

Izotonia

n                    Zależy od ilości substancji rozpuszczonych

n                    Osmolalność – liczba moli substancji osmotycznie czynnych, nie przenikających przez błonę komórkową, zawartych w 1000g rozpuszczalnika

n                    ADH

n                    Uczucie pragnienia

Izojonia

n                    Kationy

-                      sód

-                      potas

-                      wapń

-                      magnez

n                    Aniony

-                      chlor

-                      wodorowęglany

-                      fosforany

-                      siarczany

-                      kwasy nieorganiczne

Bilans wodny

n                     Dowóz wody

-                       pokarmy płynne (1500ml)

-                       pokarmy stałe (700ml)

-                       woda oksydacyjna (300ml)

n                     Utrata wody

-                       nerki (1500ml)

-                       skóra (500ml)

-                       l)

-                       ta 1l)

Zawartość wody w ustroju człowieka - 54 - 60% (2/3)

Rozmieszczenie w 2 przestrzeniach:

A. Przestrzeń pozakomórkowa - 20%  (1/3)

              - Wewnątrznaczyniowa - 5% (1/3)

              - Śródmiąższowa         - 13%

              - przestrzeń trzecia        - 2%

B. Przestrzeń wodna wewnątrzkomórkowa - 40% (2/3)

Ciśnienie osmotyczne i Osmolalność

Ciśnienie osmotyczne osocza jest wprost proporcjonalne do liczby rozpuszczonych cząstek. Można je wyrazić pomiarem OSMOLALNOŚCI - czyli sumy stężeń wszystkich cząstek rozpuszczonych w 1 kg H2O.

OSMOLARNOŚĆ- liczba moli takiej substancji w 1 litrze roztworu

W bardzo rozcieńczony roztworach te wartości pozostają zbliżone.

Jednostki

mmol/kg- osmolalność

mmol/L osmolarność

Można ją obliczyć za pomocą następującego wzoru:

Posm= 2 x ([Na+]+[K+]) + [glukoza] + [mocznik]

                                         Stęż. glukozy w mmol/l = stęż. glukozy (mg/dl)/ 18

                                         Stęż. mocznika w mmol/l = stęż. mocznika (mg/dl)/ 6

                                         Osmolalność osocza - 280 - 295 mmol/kg H2O

                                         Osmolalność moczu - 800 - 900 mmol/kg H2O

Bilans wodny

U zdrowej osoby bilans wodny wynosi „0”. Straty płynowe są równoważone przez odpowiednią podaż.

Straty:

>                    diureza - 0,5 ml/kg mc/godz  (Utrata około 20 mEq K+/ l moczu)

>                    prespiratio insensibilis (skóra + płuca) - 800 ml do 1000 ml

przy ­ temperatury o 10C powyżej 370C = ­ parowania o 500 -1000 ml

>                    Wymioty [również straty K+, H+, Cl- (hipokalemia, zasadowica)]

>                    Biegunka [również straty K+ (hipokalemia)]

>                    Utrata żółci i soku trzustkowego [również straty HCO3- (kwasica)]

Skład elektrolitowy osocza

Na+ - 135 - 145 mmol/l (135 - 145 mEq/l); zapotrzebowanie ok.  75 mmol/24 h

K+ - 3,5 - 5,3 mmol/l(3,5 - 5, 3 mmol/l);zapotrzebowanie ok. 1mmol/kg mc/24 h

Ca2+całk - 2,15 - 2,75 mmol/l (4,3 - 5,5 mEq/l)

Ca2+zjon - 1,15 - 1,45 mmol/l (2,3 - 2,9 mEq/l)

Mg2+- 0,7 - 1,1 mmol/l (1,4 - 2,2 mEq/l)

Cl- - 100 -110 mmol/l (100 - 110 mEq/l)

HCO3- - 22 - 26 mmol/l (22 - 26 mEq/ l)

Nadmiar zasad BE - 0 ± 2 mmol/l

Nadmiar zasad - taka ilość substancji buforowej jaką należy dodać do

krwi  aby  uzyskać  pH = 7,40

Odwodnienie

1. Izotoniczne (izonatremia)

Przyczyny: Utrata Na i H2O przez nerki - wielomocz u osób z ch. nerek, diuretyki, ch. Addisona, wymioty, biegunki, zapalenie otrzewnej, przetoki jelitowe, żółciowe, trzustkowe

Objawy:­ pragnienie, skąpomocz, wysychaniem języka, gorączką, tachykardią  i ¯ OCŻ

Leczenie: przetaczanie płynów pod kontrolą OCŻ i diurezy

Objętośc przestrzeni zewnątrzkomórkowek, maleje, ale nie zmienia się jej osmolalność, nie dochodzi do wytworzenia gradientu osmotycznego, więc objętośc przestrzeni wewnatrzkomórkowej nie zmienia się jak również jej stężenie.

2. Hipertoniczne (hipernatremia)

Przyczyny: Zmniejszenie podaży H2O (osoby starsze), przez skórę  (poty) i płuca (hiperwentylacja), utrata przez nerki (moczówka prosta i cukrzycowa), nadmierna podaż substancji osmotycznie czynnych

Objawy: Silne pragnienie, zaburzenia świadomości,  spadek diurezy,suche bł. śluzowe

Leczenie:  Wolne wyrównywanie niedoborów wody pod kontrolą OCŻ, stosując

                 5%Glukozę oraz 0,045% roztwór NaCl

(objętość przestrzeni zewnątrzkomórkowej ulega zmniejszeniu, maleje jej osmolarność, powstaje gradient osmotyczny, co powoduje przepływ wody do wnętrza komórki, wobec czego zwiększa się objętość przestrzeni wewnątrzkomórkowej, a jej osmolalność obniżeniu)

3. Hipotoniczne (hiponatremia)

Przyczyny: Utrata płynów do przestrzeni 3 (niedrożność jelit, zapalenie otrzewnej, oparzenia)

Objawy: Cechy odwodnienia przy braku pragnienia (zagrożenie obrzękiem mózgu)

Leczenie: Wyrównywanie hiponatremii i odpowiedni bilans płynów

Objętość przestrzeni zewnatrzkomórkowej ulega zmniejszeniu, natomiast jej osmolalność rośnie, w skutek zagęszczenia zawartych w niej związków osmotycznie czynnych, tworzy się gardient osmotyczny, pomiędzy przestrzenią wewnątrzkomórkową, a zewnątrzkomórkową, w wyniku czego objętośc przestrzeni wewnatrzkomórkowej ulega zmniejszeniu, a jej osmolalnosc wzrostowi, w wyniku zagęszczenia obecnych w niej osmoli.

Przewodnienie

1.      Izotoniczne (izonatremia)

Wprowadzenie do przestrzeni zewnatrzkomórkowej płynu i identycznej osmolalność i zawierający ładunek osmotyczny, pozostający w tej przestrzeni, w wyniku czego objętosc przestrzeni zewnatrzkomórkowej wzrasta, a jej osmolalnośc pozostaje niezmieniona, brak gradientu osmotycznego, powoduje brak zmian w objętości i molalności komórek

Przyczyny:  Niewydolność krążenia, wątroby 

Objawy: ­ m.c., obrzęki obwodowe, zastój w krążeniu płucnym, Tachykardia,­ OCŻ

Leczenie: Ograniczenie podaży płynów i soli, leki diuretyczne, hemofiltracja

2.      Hipertoniczne (hipernatremia)

Powstaje w wyniku podazy do ustroju płynu hiperosmotycznego, z ładunkiem osmotycznym pozostającym w przestrzeni zewnatrzkomórkowej, dochodzi do nastepujących zmian:

Objetość przestrzeni zewnatrzkomórkowej wzrasta, podobniej jak jej osmolalność, tworzy się gardient osmotyczny, pomiędzy przestrzenią zewnątrzkomórkową, a wnetrzem komórki, co powoduje przesunięcie wody z komórek, do przestrzeni zewnątrzkomórkowej, objetosc przestrzeni wewnątrzkomórkowej ulega zmniejszeniu, a osmolalnośc tej przestrzeni wzrostowi, w skutek zagęszczenia obecnych w niej osmoli.

Przyczyny: Nieprawidłowe podawanie płynów hipertonicznych, PNN  

Objawy:  Zaburzenia świadomości, gorączka, kurcze mięśni, obrzęki obwodowe

Leczenie:  Zastosowanie diuretyków ew. dializa lub hemofiltracja

3.      Hipotoniczne (hiponatremia)

...