Polskie drukarstwo XVI wieku.doc

POLSKIE DRUKARSTWO 16 WIEKU

W XVI wieku zaczęły w Polsce powstawać stałe drukarnie. Głównym ośrodkiem drukarstwa w tym okresie był Kraków, gdzie istniało duże zapotrzebowanie na książki ze strony Akademii Krakowskiej i Kościoła.

Pierwszą stałą drukarnię założył tu w roku 1505 Kasper Hochfeder przy pomocy Jana Hallera, który potem te księgarnię kupił.

1. KASPER HOCHFEDER KRAKÓW:

·         Z Bawarii

·         Wędrowny drukarz

·         1491: 1-y druk w Norymberdze

·         Drukarnia z Janem Hallerem

·         1505: 1-y w Polsce mszał zdobiony drzeworytami

·         Druki dla UJ i Uniwersytetów Krakowskich

·         Wydał 1-ą najstarszą książkę polską Historia umęczenia Jezusa Chrystusa

2. JAN HALLER KRAKÓW:

·         Przybył do Krakowa z Roterdamu by studiować na Akademii Krakowskiej

·         Oficyna: 1505-1525

·         Przywilej Mszały Krakowskie

·         Księgi kościelne, podręczniki uniwersyteckie, muzyczne

·         przywilej za wydanie „statutu Łaskiego”, który zwalniał go z opłat jako kupca

·         Otrzymuje ostatni przywilej królewski na sprzedaż w ciągu 6 lat brewiarzy krakowskich

·         Papiernia na Prądniku Czerwonym

3. FLORIAN UNGLER KRAKÓW:

·         Od 1510: 1-a w Polsce drukarnia drukującą w całości po polsku

·         Zlikwidował drukarnię i przeniósł się do Hellera gdzie był kierownikiem technicznym

Druga drukarnia na Szczepańskiej:

·         Kalendarze, literatura religijna, podręczniki, historyczne, mapy

·         1534: Bogato ilustrowany zielnik Stefana Falimirza O ziołach i mocy ich

·         „Żywot Pana Jezu Krysta”

·         Po raz 1-y zastosował pismo szwabachowe

·         170 drzeworytów

·         4 rodzaje pism: Szwabacha, Antykwa, Kursywa, Rotunda

·         Nadmiar elementów zdobniczych

4. SZARFFENBERGOWIE WROCŁAW i KRAKÓW:

·         Drukarze, księgarze i drzeworytnicy ze Śląska

·         Od 1526

MAREK SZARFFENBERG Senior rodu

Nie był zawodowym drukarzem

Oficyna drukarska

Warsztat introligatorski

2 papiernie pod Krakowem

Handel i finansowanie nakładów drukowanych przez Unglera, Wietora i Hallera

MACIEJ SZARFFENBERG

Przywilej na drukowanie kalendarzy krakowskich.

Podręczniki do łaciny

MIKOŁAJ SZARFFENBERG

Drukarnia i ksiegarnia z matką

Romanse po polsku

Przywilej na uchwały prawne, statuty, konstytucje i dzieła historyczne

5. DRUKARNIA LATAJĄCA w KRAKOWIE, GDAŃSKU, MALBORKU, WROCŁAWIU, WARSZAWIE i LWOWIE:

·         Powołany na mocy przywileju Stefana Batorego

·         Powielanie dokumentów państwowych

6. HIERONIM WIETOR KRAKÓW:

·         Drukarz, księgarz, typograf i introligator

·         Pracował w kancelarii Zygmunta Starego - przywilej wydawania druków urzędowych

·         Książki kucharskie, samouczki polsko-niemieckie po polsku, łacinie, niemieckim i grece

·         Antykwa Jensona, kursywa aldowska, czcionki greckie i fraktura

·         Wysoki poziom artystyczny i techniczny

·         Przyczynił sie do rozwoju języka i pismiennictwa narodowego

·         Ukarany za prace Marcina Lutra

7. JAN ŁAZARZOWICZ JANUSZOWSKI:

·         Pracował na dworze króla Zygmunta Augusta i Stefana Batorego.

·         Najwybitniejszy drukarz odrodzenia

·         Odziedziczył drukarnię Wietora

·         Antykwa Plantina, szwabacha, ilustracja miedziorytowa

·         Przywilej drukowania konstytucji sejmowych z obowiązkiem nieodpłatnego drukowania druków urzędowych z kancelarii królewskiej

8. MACIEJ WIERZBIĘTA KRAKÓW:

·         Drukarz i księgarz krakowski

·         Drukarstwa uczył się u Unglera

·         1557: otwarcie drukarni

·         Druki protestanckie, religijne Reja i Kochanowskiego

·         1603: w Indeksie Ksiąg Zakazanych przez brak sygnetu