WYKŁAD 5
Koncepcje wspierające zarządzanie ukierunkowane na jakość – szkoła japońska
KAIZEN (Gai San)
HOSHIN KANRI
KANBAN
5 S
QFD
POKA YOKE
Lean management
KAIZEN – japońska filozofia zarządzania
Znaczenie słowa KAIZEN:
Nieustanne poprawianie, ulepszanie, zmiana na lepsze, doskonalenie.
Doskonalenie metodą „małych kroków”
„ziarnko do ziarnka”
Kaizen w akcji
Wyobraźmy sobie fabrykę sprzętu gospodarstwa domowego z typową taśmą produkcyjną, przy której pracownicy montują pralki lub odkurzacze.
Załóżmy, że na wykonanie prostej czynności potrzebują siedmiu sekund, z czego pięć zajmuje obrót ciała do umieszczonego za plecami pojemnika z materiałami lub elementami.
Wystarczy postawić pojemnik przed robotnikiem i cała operacja trwa o cztery sekundy krócej, co oznacza trzykrotny wzrost wydajności pracy.
Charakter Kaizen:
(wg Shoichiro Toyoda, 2000)
Ludzie myślą, że dążymy do perfekcji, jednak w Toyocie wiemy, że naszym zadaniem są zmiany.
Wierzymy, że nie ma sposobów doskonałych, dlatego nie ustajemy w poszukiwaniach.
Celem jest przełamanie dotychczasowych nawyków poprzez KAIZEN.
Twórca koncepcji - Masaaki Imai (1986 rok, wydaje książkę pt. Kaizen).
Kaizen oznacza doskonalenie. Więcej – ciągłe doskonalenie w każdej dziedzinie życia - w życiu prywatnym, społecznym i służbowym.
W miejscu pracy - Kaizen oznacza ciągłe doskonalenie obejmujące każdego – menedżerów i pracowników.
Doskonalenie to można prowadzić małymi krokami, które jednak prowadzą do ciągłego zbliżania się do doskonałości.
Wg Kaizen - żaden dzień nie powinien minąć bez dokonania jakiejś poprawy w którymś z obszarów funkcjonowania firmy.
Warunki KAIZEN
Praca zespołowa
Samodyscyplina
Wysokie morale
Koła jakości
Ukierunkowanie na doskonalenie
Wszyscy zaangażowani
Nie oczekuj od razu wyników, nie zniechęcaj się!
10 zasad kaizen
KAIZEN to część Toyota Production System - TPS
System produkcji Toyoty zakłada, że samochód ma "iść jednym ciągiem" przez linię produkcyjną.
To znaczy, że właściwe części są dostarczane we właściwe miejsce linii wtedy, kiedy są potrzebne i w takiej ilości, aby nie powodować gromadzenia zapasów na miejscu (JiT).
Filozofia systemu TPS
"Daily improvements"
"Good thinking, Good products, "
Dzisiaj:
Toyota spirit of making things"
"Toyota Way."
KAIZEN Institute - międzynarodowa organizacja doradzająca przedsiębiorstwom na całym świecie.
KAIZEN Institute Polska –
Polski oficjalny oddział KAIZEN Global Company,
Według Instytutu trzy podstawowe zasady KAIZEN to:
orientacja na procesy i rezultaty - w odróżnieniu do zachodniej koncepcji orientacji na rezultaty,
myślenie systemowe,
zasada "Nie szukaj winnych, szukaj przyczyn".
Misja Instytutu
Kluczem do sukcesu jest uczynienie z naszych klientów ekspertów
Ważne podejścia i pojęcia
Jidoka
(ang. autonomation - "autonomiczna automatyka") –
Kontrolne zatrzymanie procesu, jedno z podstawowych rozwiązań usprawniających zapewnienie jakości produkcji.
Maszyna automatycznie wykrywa defekty obrabianej części i wówczas automatycznie zatrzymuje się.
W Systemie Produkcyjnym Toyoty do zatrzymywania procesu z chwilą zauważenia defektu upoważnieni są pracownicy wykonawczy.
JIDOKAautomation with a human touch
Korzenie JIDOKA
Cechy Jidoka
Kontrola wizualna
Wizualizacja problemów
Operator przekazuje informacje na temat defektu
Problem display board system – ANDONSystem tablicowej wizualizacji problemów
GEMBA
Gemba czyli miejsce akcji
Zwykle to miejsce najbardziej zaniedbane w kwestii doskonalenia.
Postrzegane jako kiken (niebezpieczne), kitanai (brudne), kitsui (stersujące) niewydolne i najgorzej zorganizowane
Przykłady gemba
W przemyśle – np. fabryka, hala produkcyjna, magazyn, laboratorium.
W dziedzinie usług - miejsce kontaktu klientów z wykonawcą usługi.
Hotel - to hol, pokoje recepcja lub inne pomieszczenie, w którym goście stykają się z obsługa hotelową. Menedżer, który zna swoje gemba jest gotów do użycia techniki kaizen.
Kaizen ma tylko SENS w konkretnym miejscu pracy, w hali produkcyjnej czy w miejscu kontaktu firmy z klientem
Gemba, Gembutsu, Genjitsu – 3 realności (sangenshugi)
Podstawowa dla KAIZEN zasada obiektywizmu.
Rozwiązując problemy, należy koncentrować się na:
miejscu (stanowisku pracy), w którym problem się pojawia (gemba),
rzeczywistym przedmiocie (gembutsu)
faktach (genjitsu).
Ostrzeżenie dla menedżerów: zamiast na Syberię, wyślemy Cię do gemba!
Przykład
Kiedy prezes Toyoty Taiichi Ohno zauważył, że jeden z menedżerów izoluje się od tego, co dzieje się na liniach produkcyjnych, wysłał go do hali produkcyjnej.
Następnie narysował na podłodze koło i kazał w nim stać tak długo, dopóki manager nie wczuł się w to, co dzieje się na hali produkcyjnej i nie zrozumiał, ze jest ona miejscem akcji, gdzie tworzy się sukces firmy.
Pięć reguł gemba kaizen
Wiele z nich można ustalić za pomocą prostej techniki "pięciu pytań dlaczego„ (5 whys).
Załóżmy, że podłogę hali fabrycznej trzeba posypywać trocinami. Dlaczego? Ponieważ inaczej jest śliska. Dlaczego? Ponieważ są na niej plamy z oleju. Dlaczego? Ponieważ wycieka on z maszyny. Dlaczego? Ponieważ tuleja jest nieszczelna. Dlaczego? Ponieważ gumowa uszczelka jest zużyta.
Po rozwiązaniu problemu lub usunięciu awarii musisz opracować nowe, właściwe procedury określające odpowiednie standardy nadzoru, konserwacji czy bezpieczeństwa. Jest to gwarancja uniknięcia takich samych lub podobnych problemów w przyszłości.
3 Ms (część TPS)
Muda: strata, działanie, które pochłania zasoby, a nie przynosi żadnej wartości klientowi
Mura: nierówność, nierównomierność operacji, pracy, np. najpierw jej spiętrzenie (czyli pośpiech), potem przestój
Muri: przeciążenie operatora lub sprzętu
Rodzaje MUDA
Są to straty wynikające:
z nadmiernych zapasów,
z nadprodukcji,
z oczekiwania,
z transportowania,
z procesu przetwarzania,
ze zbędnych ruchów i z wad produktów.
Ostatnio dodaje się do nich straty wynikające:
ze zmian i przezbrajania,
z braku gospodarności
z nieporozumień i błędów w instruowaniu
Kaizen zawiera w sobie elementy:
Hoshin Kanri
Kanban
5S
Poka Yoke
oraz Lean Management
Lean Management wykorzystuje KAIZEN
Metoda opracowania i monitorowania celów
Metoda uważana za kręgosłup kaizen .
Wg Instytutu Jurana:
systematyczny proces zachodzący w całej organizacji polegający na ustalaniu i osiąganiu długoterminowych celów związanych z jakością poprzez rozwinięcie strategii organizacji na departamenty i jednostki.
Podstawa Hoshin Kanri
Hoshin kanri jest filozofią zarządzania, opartą na planowaniu zasobów przedsiębiorstwa, bazującej na:
koncepcji Petera F. Druckera zarządzania przez cele (ang. Management by Objectives - MBO)
klasycznym cyklu doskonalenia Edwardsa W. Deminga (ang. Plan-Do-Check-Act - PDCA).
Planowanie i ocena wyników w systemie Hoshin Kanri odbywają się w nieco zmodyfikowanym pełnym cyklu PDCA.
Okresem planowania jest rok obrachunkowy;
START - to podsumowanie i ocena dotychczasowych wyników - cykl rozpoczyna się od etapu A, a następnie – PDC (cykl APDC).
Założenia
Środki uzgodnione na wyższym szczeblu stają się celami na szczeblu niższym. Tu następuje konkretyzacja procedur;
W ramach Hoshin Kanri nie monitoruje się postępu przedsięwzięć, wymagane są tylko coroczny przegląd i ocena wyników.
Hierarchia planowania Hoshin Kanri nie polega na uzgodnieniach funkcjonalnych (przełożony - podwładni), lecz procesowych (proces - podprocesy). Sposobem na ulepszenie procesu jest doskonalenie jego podprocesów.
Uproszczony opis postępowania
Na najwyższym szczeblu planowania dla każdego celu strategicznego określić:
a) kilka najwłaściwszych środków realizacji celu,
b) wartości docelowe, jakie trzeba osiągnąć w ciągu najbliższego roku stosując dany środek.
Na każdym szczeblu planowania oprócz najwyższego należy:
a) środki określone na wyższym szczeblu przyjąć jako cele,
b) określić kilka najwłaściwszych środków realizacji każdego celu,
c) określić wartości docelowe, jakie trzeba osiągnąć w ciągu najbliższego roku stosując dany środek.
Źródło:
Toyota
Japonia, lata 50 ubiegłego stulecia
Kanban (jap. kartka papieru, widoczny opis)
Metoda umożliwiająca wizualizację przepływu materiałów w przedsiębiorstwie.
Metoda sterowania zapasami.
System pozwalający na prawie całkowitą eliminację magazynów.
Wszelkie materiały od dostawców o do klientów są dostarczane „dokładnie na czas”
Kanban stanowi integralną część działania w przedsiębiorstwach działających zgodnie z koncepcją Lean Manufacturing lub Just in Time
JIT – zachodnia wersja Kanban
Cele Kanban
"7 x żadnych":
§ żadnych braków,
§ żadnych opóźnień,
§ żadnych zapasów,
§ żadnych kolejek - gdziekolwiek i po cokolwiek,
§ żadnych bezczynności,
§ żadnych zbędnych operacji technologicznych i kontrolnych,
§ żadnych przemieszczeń.
Cecha charkterystyczna Kanban
Materiały i półfabrykaty dostarczane są od dostawców z godzinową dokładnością
Możliwość wyprodukowania niemal dowolnego elementu w każdej chwili
Zlecenia produkcyjne są ściśle zsynchronizowane z zamówieniami otrzymywanymi od klientów
Karty Kanban
Podstawowy element systemu
To rodzaj zlecenia produkcyjnego i dokumentu opisującego zawartość pojemników.
Zadanie - przekazywanie informacji o potrzebie przepływu materiału podczas produkcji.
Zawartość karty
nazwa i rodzaj części;
wielkość partii;
rodzaj i numer pojemnika;
data i godzina wystawienia;
miejsce wystawienia;
miejsce wykonania części;
wymagany czas dostawy.
Typowy przebieg
Zlecenie produkcyjne nie trafia na początek linii lecz na koniec
Ostatnie stanowisko otrzymuje harmonogram dostaw gotowych wyrobów do odbiorców.
Pracownik lub załoga gniazda podejmuje zadanie.
W miarę potrzeby wyroby do produkcji są pobierane (ssane) z poprzednich stanowisk, te z kolei ze stanowisk je poprzedzających, uzupełniając w ten sposób wyroby przekazane do stanowiska następnego.
Następuje zsynchronizowanie przepływu materiałów z tempem pracy ostatniego stanowiska
Produkcja uruchamiana wówczas, gdy zachodzi taka potrzeba
System Kanban
Wady i ograniczenia
Pierwotna wersja KANBAN oparta jest o papierowe formularze
Metoda zakłada produkcję w partiach o stałej wielkości, odpowiadającej pojemności standardowego pojemnika transportowego danego elementu
Metoda nie uwzględnia zapasów bezpieczeństwa wyrobów gotowych
KANBAN zakłada produkcję bezbrakową, wymagającą całkowitego zaangażowania od wszystkich pracowników, co stwarza znaczne problemy w innych niż japoński kręgach kulturowych
Zalety (przykład Toyoty)
Po trzech latach od wprowadzenia metody KANBAN, osiągnięto:
30% wzrost produkcji
60% redukcja wszelkich zapasów
90% redukcja braków
15% redukcja przestrzeni produkcyjnej
15% redukcja operatorów i personelu administracyjno-technicznego
Metoda 5S
System 5S (metoda 5S, praktyki 5S, 5xS)
Efekt wielu lat praktyk i doświadczeń wiodących japońskich firm.
Cele i zadania
Zaprowadzenie i utrzymanie porządku i dyscypliny w miejscu (na stanowisku) pracy.
Fundament tworzenia środowiska pracy sprzyjającego działaniom projakościowym, harmonijnej pracy i ciągłemu doskonaleniu stosunków ludzkich, co przekłada się na efektywność organizacji.
Dlaczego 5S?
Seiri
Seiton
Seiso
Seiketsu
Shitsuke
odpowiedniki angielskie to:
Sort, Systematize (Stabilize), Sweep (Shine), Standardize, Selfdiscipline (Sustain)
Seiri - Selekcja - polega na oddzieleniu wszelkich narzędzi, instrukcji, materiałów...
alina_kujawa