Duchowość misyjna św.Franciszka.pdf

Duchowo¶æ misyjna ¶w. Franciszka

Duchowo¶æ misyjna charakteryzowa³a franciszkañskie ¿ycie ju¿ w

pocz±tkach istnienia Zakonu Braci Mniejszych, na przestrzeni wieków, a tak¿e i

dzi¶ jest jego istotnym przejawem. Jej ¼ród³o znajduje siê w wielkodusznej

odpowiedzi Serafickiego Ojca na ³askê przemiany ¿ycia.

Wstêp

Franciszek na drodze

swojego nawrócenia spotkaj±c Chrystusa ubogiego i pokornego do¶wiadczy³ Jego mi³o¶ci.

Pragn±c podzieliæ siê tym wydarzeniem z innymi nawo³ywa³ ludzi, by pokochali

Mi³o¶æ, która wed³ug niego, nie by³a mi³owana. Przepowiadanie Dobrej Nowiny w

jego ¿yciu by³o nie tylko wyrazem pos³uszeñstwa wobec us³yszanego s³owa,

nawo³uj±cego do zwiastowania mi³o¶ci Boga, ale tak¿e wy¶piewywaniem chwa³y

swojemu Stwórcy ca³ym ¿yciem, bardziej przyk³adem ani¿eli s³owem, nie uciekaj±c

od ¶wiata, ale przemierzaj±c go.

Celem niniejszej pracy jest

ukazanie, ¿e ¶wiêty Franciszek w swej duchowo¶ci jest na wskro¶ misyjny oraz

nowatorski w zastosowanych metodach g³oszenia S³owa Bo¿ego, jak na czasy epoki,

która nie zna³a pojêcia misje.

Opracowanie tematu przy zastosowaniu

metody analityczno-syntetycznej dokona siê w oparciu o literaturê ¼ród³ow± do

której niew±tpliwie zaliczyæ trzeba Pisma ¦wiêtego Franciszka i

biografie. One to bowiem najpe³niej s± w stanie przedstawiæ omawian± postaæ i

jego pierwszych braci w tym, co dotyczy dzia³alno¶ci apostolskiej, tym

bardziej, ¿e jeden z kluczowych dokumentów, jakim jest Regu³a Zakonu Braci

Mniejszych mówi wprost o tych, którzy pragn± udaæ siê do «Saracenów i innych

niewiernych». Do g³êbszego zrozumienia tematu przyczyni± siê liczne opracowania

obcojêzyczne, jak i polskie, wytrawnych specjalistów z dziedziny franciszkanizmu. Natomiast

literatura pomocnicza pos³u¿y do ukazania t³a historycznego pierwszych wieków

drugiego milenium. Do zrealizowania tego zadania pomocne bêd± równie¿ niektóre

opracowania, zawieraj±ce zagadnienia franciszkañskie oraz wzmianki dotycz±ce

czasów ¶redniowiecza.

Punktem wyj¶cia w danym temacie ma

byæ dzia³anie Dobrej Nowiny w ¿yciu samego Franciszka. S³owo Bo¿e rzucone na

glebê jego serca, na wzór ewangelicznego ziarna, tak siê rozros³o i

zaowocowa³o, ¿e zaczê³o zataczaæ coraz szersze krêgi obejmuj±c najpierw tych,

którzy siê przy³±czyli do Ojca Za³o¿yciela. Rozdzia³ pierwszy zatem ma na celu

ukazanie czym by³a Ewangelia w pierwszej wspólnocie franciszkañskiej, przy

jednoczesnym scharakteryzowaniu i to do¶æ ogólnym, innych zakonów.

http://www.fdfe.franciszkanie.pl

Kreator PDF

Utworzono 20 April, 2012, 22:34

Druga czê¶æ natomiast po zarysowaniu

sytuacji w ówczesnej Europie bêdzie mia³a za zadanie odpowiedzieæ, jak

Franciszek i bracia zareagowali na znaki czasów, w których przysz³o im ¿yæ.

Ostatni za¶ rozdzia³, po omówieniu

sytuacji na terenach objêtych panowaniem pogan, uka¿e rozumienie misji widzianej

wówczas przez pryzmat mêczeñstwa, a tak¿e przedstawi najszerszy kr±g

franciszkañskiego pos³ugiwania , bo dotycz±cy niewiernych.

Poniewa¿ praca nie bêdzie mia³a

charakteru ¶ci¶le historycznego, nieliczne fakty i dane dotycz±ce obecno¶ci

braci w ró¿nych krajach s³u¿yæ bêd± tylko jako ilustracja do lepszego

zrozumienia tematu i pokazania, ¿e dana duchowo¶æ mia³a swoje konkretne

prze³o¿enie na ¿ycie, a nie pozostawa³a wy³±cznie w sferze idei.

1. PRZEPOWIADANIE DOMOWE

1.1.

Specyfika ówczesnych zakonów

Ogromny wp³yw

na duchowo¶æ zakonów istniej±cych w

¶redniowieczu mieli ojcowie Ko¶cio³a, tacy jak np. Bazyli Wielki, Augustyn, Grzegorz I Wielki. Ka¿dy z nich poprzez sw±

naukê o

doskona³o¶ci chrze¶cijañskiej, poruszaj±c± kwestie dotycz±ce ascetyki i

mistyki, czy te¿ w ogóle teologii, oddzia³ywa³ nie tylko na wczesne

chrze¶cijañstwo, ale by³ inspiracj± dla tych, którzy podjêli ¿ycie mnisze wiele

wieków pó¼niej, we wspomnianym ¶redniowieczu[1].

Na ¿ycie

monastyczne, które wówczas nabra³o szczególnego znaczenia patrzono przez

pryzmat wygnania. Obecno¶æ w tym ¶wiecie by³a rozumiana jako niewola i

pielgrzymowanie do «niebieskiego Jeruzalem», do którego drogê wskazuje Jezus

Chrystus[2]. Ju¿

samo s³owo «¶wiat», (³ac. mundus), przez zakony mnisze by³o rozumiane

http://www.fdfe.franciszkanie.pl

Kreator PDF

Utworzono 20 April, 2012, 22:34

pejoratywnie. Cz³onkowie tych wspólnot swoje powo³anie traktowali jako ucieczkê

od ¶wiata. Ca³e ich ¿ycie by³o podporz±dkowane odrzucaniu tego, co ¶wiat

proponowa³, po to, by niczym siê nie skalaæ. Oddalenie od niego, od miast

porównywanych do Babilonu, mia³o s³u¿yæ oczyszczeniu siê, by móc "wej¶æ do

Ziemi Obiecanej"[3].

Takie

nastawienie sprawia³o, ¿e zakonnikom nie wolno by³o prowadziæ dzia³alno¶ci poza

klauzur±. To za¶ utrudnia³o czy wrêcz uniemo¿liwia³o im dotarcie do ludzi

zgromadzonych w miastach[4].

Poza zakonnikami

skupionymi we wspólnotach pojawia³y siê osoby pragn±ce ¿yæ samotnie w

pustelniach. Nazywano ich eremitami. Wiedli oni swe ¿ycie blisko klasztorów,

ale na tyle daleko, by nie doznawaæ zak³óceñ. Utrzymywali siê z tego, co

otrzymali od ludzi lub z w³asnej pracy. Ich zamiarem by³o podjêcie stylu ¿ycia

maj±cego miejsce w pocz±tkach chrze¶cijañstwa. Spo¶ród nich wy³oni³a siê nawet

grupa «eremitów wêdrownych», maj±ca na celu pouczaæ gromadz±cy siê wokó³ niej

lud. Jak na tamte czasy by³ to swojego rodzaju ewenement. Bardzo czêsto ruchy

te owocowa³y powstaniem klasztoru. Tak oto mo¿na mówiæ o pojawieniu siê

kamedu³ów, wallombrozjan, kartuzów, cystersów, powsta³ych w XI wieku, ze swymi

klasztorami zbudowanymi z dala od innych. Ich ¿ycie by³o swoist± reinterpretacj±

tego co zaproponowa³ ¶w. Benedykt w swej regule, proponuj±cej ubogie ¿ycie

wype³nione "modlitw± i prac±"[5].

Mnisi ³±czyli

"pracê, ¿ycie na uboczu i intensywn± modlitwê z ¿yciem ewangelicznym"[6], ale

nie zawsze udawa³o im siê odpowiedzieæ na oczekiwania jakie przedstawia³o

spo³eczeñstwo tamtych czasów. Poza wzbogacaniem siê opactw dosz³o nawet do

tego, ¿e w Anglii przy zak³adaniu jednego z nich, w imiê wierno¶ci regule

wysiedlono ludzi. Omawiane ¶rodowiska charakteryzowa³y siê nie tylko

odprawianiem liturgii, lecz tak¿e przyjmowaniem pielgrzymów, prac± na roli,

wspieraniem pañstwa w wype³nianiu niektórych jego obowi±zków, oraz tworzeniem

kultury[7].

Pomimo tego wszystkiego trzeba stwierdziæ, ¿e w opactwach i klasztorach

mniszych priorytet mia³o prowadzenie ¿ycia duchowego nad inn± form±

dzia³alno¶ci apostolskiej[8].

¯aden z istniej±cych zakonów nie ujmowa³ w swej regule kwestii misji, czy te¿

nie wyra¿a³ siê wprost na temat "apostolstwa uniwersalnego i prawdziwie

katolickiego"[9].

"Nie wolno

jednak zapominaæ, i¿ dla ludzi XI wieku ¿ycie apostolskie, vita apostolica

- oznacza³o wspólnotê ¿ycia, a nie apostolat w naszym dzisiejszym rozumieniu

tego s³owa"[10]. Dopiero z czasem, w

pierwszych wiekach drugiego tysi±clecia, zaczê³o siê rozwijaæ podej¶cie do

apostolatu jako do zobowi±zañ w³a¶ciwych kanonikom lub klerowi w ogóle. Wyra¿a³ siê on w

szpitalnictwie, duszpasterstwie b±d¼ realizowany by³ na polu nauki[11]. Tak oto poza wspólnotami ¿yj±cymi na sposób

mniszy, w wieku XII zaczê³y pojawiaæ siê osoby pragn±ce wie¶æ czynne ¿ycie

religijne. Ich pos³uga obejmowa³a ludzi ¶wieckich, zw³aszcza chorych oraz

pielgrzymuj±cych. Na scenê tamtejszych czasów zatem wesz³y nie tylko zakony o

charakterze szpitalniczym, ale tak¿e rycerskie. One mia³y dbaæ o zapewnienie

bezpieczeñstwa na trasie do Ziemi ¦wiêtej udaj±cym siê tam pielgrzymom. Te

http://www.fdfe.franciszkanie.pl

Kreator PDF

Utworzono 20 April, 2012, 22:34

pierwsze nawet przekszta³ca³y siê w te drugie. Tak by³o u joannitów,

templariuszy czy lazarystów. Natomiast zmianie tej nie poddali siê np.

duchacze, czy antonianie[12].

Ogólnie rzecz

bior±c wiek XII i XIII ukazuje osoby

duchowne w ró¿norodno¶ci ich powo³añ.

"Z mnichami, ¿yj±cymi wed³ug regu³y zakonnej, z dala od ¶wiata, kontrastowa³o

duchowieñstwo w³±czone w ¿ycie ¶wieckie i zobowi±zane do niesienia ¶wiatu

orêdzia Ewangelii"[13].

1.2.

Ewangelia w ¿yciu ¶wiêtego Franciszka

Ewangelizacja

jest przepowiadaniem Dobrej Nowiny, która zwiastuje zbawienie cz³owieka przez

Boga, kieruj±cego siê bezwarunkow± mi³o¶ci±, by obsypaæ go ³askami i pokazaæ mu

jak wielk± godno¶ci± go obdarzy³. Cz³owiek zostaje ukochany za darmo.

Po¶wiadcza to Jezus Chrystus. Ewangelizowaæ zatem, to obwieszczaæ ludziom

zbawienie. Istotne jest to, by przed przepowiadaniem Dobrej Nowiny samemu j±

przyj±æ i pozwoliæ na przemianê w³asnego ¿ycia. Tak w³a¶nie by³o u Franciszka.

Do tego stopnia otworzy³ siê na orêdzie zbawienia, ¿e nazwano go mê¿em

ewangelicznym. Po prostu pozwoli³ siê zewangelizowaæ. Ujrza³ w Bogu Ojca, który

z mi³o¶ci do cz³owieka pe³nego grzechów, zes³a³ Odkupiciela. Nêdza ludzka nie

sta³a siê przeszkod±, by Duch ¦wiêty móg³ obdarzyæ cz³owieka nowym ¿yciem.

Wszystko co mia³o przejawy ¿ycia ascetycznego, by³o dla Franciszka czym¶

drugorzêdnym w odczytywaniu Dobrej Nowiny. Priorytet mia³a mi³o¶æ, dokonuj±ca

zbawienia dziêki mi³osierdziu Pana.

Poddaæ siê

dzia³aniu Ewangelii, to uznaæ, ¿e jest siê pe³nym ciemno¶ci. Franciszek nie

ucieka³ od tego, co by³o ciemne w jego ¿yciu. Przeciwnie, pod Krzy¿em w San

Damiano prosi³ o rozja¶nienie mroków swego serca. Zanim zacz±³ dzia³aæ, b³aga³

o rozeznanie. Ubogi, nie wiedz±c jaka jest jego droga, prosi³ o ¶wiat³o Boga

pe³nego chwa³y i dobroci. Ten¿e Bóg sukcesywnie objawia³ siê Franciszkowi i

jego wspó³braciom jako ten, który nie tylko stworzy³ cz³owieka, ale tak¿e go

odkupi³ po jego upadku i ukocha³, by razem z Nim ¿y³. Zapatrzony w takiego Boga:

Ojca i Syna i Ducha ¦wiêtego, którego pragn±³ nosiæ w swym sercu nieustannie,

zaniecha³ wpatrywania siê w siebie i skupi³ siê coraz bardziej na Nim, czyni±c

Mu dziêki za Niego samego, za to, ¿e po prostu jest. Punkt ciê¿ko¶ci w ¿yciu

wewnêtrznym Franciszka zosta³ przeniesiony z siebie samego na Boga. Konieczny

jest zatem proces oczyszczenia i o¶wiecenia, by mo¿na by³o mówiæ o pój¶ciu za

Jezusem. Fundamentem kroczenia za Nim jest wype³nianie Jego woli, wykonywanie

tego, w czym On sam ma upodobanie oraz poddanie siê dzia³aniu Ducha ¦wiêtego.

Tê drogê przeszed³ ¶wiêty Franciszek. Najpierw jemu by³a g³oszona Dobra Nowina,

http://www.fdfe.franciszkanie.pl

Kreator PDF

Utworzono 20 April, 2012, 22:34

któr± przyj±³, a dopiero potem zacz±³ dzieliæ siê tym "co Pan mu objawi³"[14].

Franciszek

bezpo¶rednio przez samego Boga zosta³ pouczony, w jaki sposób ma ¿yæ. Nie

pomóg³ mu w tym ¿aden kierownik duchowy. Punktem odniesienia dla niego sta³a

siê Ewangelia. Sam wyrazi³ to w Testamencie: "...powinienem ¿yæ wed³ug

Ewangelii ¶wiêtej" (T 14). Dok³adnie w roku 1208, podczas Eucharystii us³ysza³

s³owa dotycz±ce rozes³ania uczniów przez Jezusa. Móg³ to byæ tekst z Ewangelii

Mateusza, gdzie Jezus posy³a dwunastu (zob. Mt 10, 5-15), b±d¼ z Ewangelii

£ukasza opisuj±cego rozes³anie siedemdziesiêciu dwóch (zob. £k 10, 1-16)[15].

Zdarzenie to przedstawi³ ¶wiêty Bonawentura uwzglêdniaj±c pierwszy tekst:

"Pewnego dnia pobo¿nie uczestniczy³ we Mszy ¶w. o Aposto³ach, podczas której

us³ysza³ ten fragment Ewangelii (Mt 10, 9nn), gdzie Chrystus poda³ uczniom

ewangeliczny sposób ¿ycia przed wys³aniem ich na g³oszenie Dobrej Nowiny, a

mianowicie, aby nie mieli «z³ota czy srebra ani pieniêdzy w trzosach, ani torby

podró¿nej, ani dwóch sukien, i aby nie nosili obuwia ani laski». S³ysz±c to i

rozumiej±c, i polegaj±c swej pamiêci, przyjaciel apostolskiego ubóstwa zosta³

nape³niony rado¶ci± trudn± do opisania: ‘To jest to w³a¶nie - powiedzia³ -

czego pragnê, to czego po¿±dam ca³± swoj± istot±.' Nastêpnie zdj±³ obuwie z

nóg, od³o¿y³ laskê, torbê, przekl±³ pieni±dze i zadowolony z jednej tuniki,

odrzuciwszy skórzany pas, przepasa³ siê powrozem. Nie martwi³ siê równie¿ o to,

w jaki sposób ma wykonaæ to, co s³ysza³ i dostosowa³ siê we wszystkim do

apostolskiej regu³y prawego postêpowania" (¯W 3, 1)[16].

Franciszek

przez fakt zapatrzenia siê w Jezusa, pomimo sk³onno¶ci, by wie¶æ ¿ycie ukryte,

postanawia zostaæ misjonarzem za przyk³adem Mistrza, który zosta³ pos³any przez

Ojca, by przynie¶æ ludziom zbawienie. Odkrywa jednak, ¿e byæ nim, to "przede

wszystkim nie tyle g³osiæ przes³anie, co zwi±zaæ ca³e istnienie z tajemnic±

zbawienia, uczestniczyæ w misji

Chrystusa"[17]. Dlatego te¿ daleki jest

od faworyzowania w swych pismach idei na¶ladowania ¿ycia aposto³ów. Takie

wyra¿enia bliskie mnichom czy innym duchownym, zostaj± pominiête milczeniem.

Woli on skupiæ siê bezpo¶rednio na Jezusie i swój idea³ wyraziæ miêdzy innymi w

s³owach, które mówi± o pój¶ciu za Chrystusem Jego ¶ladami. Przez to problem,

czy bardziej skupiæ siê na ¿yciu wspólnotowym, czy te¿ uwypukliæ

przepowiadanie, nie staje siê spraw± naczeln±. W swych pocz±tkach bowiem,

Franciszek nie zamierza³ za³o¿yæ zakonu, ani te¿ nie by³ wyspecjalizowany do

g³oszenia s³owa Bo¿ego, choæ robi³ to. W pierwszym okresie chcia³ aposto³owaæ

przyk³adem w³asnego ¿ycia, a pój¶cie za Chrystusem rozumia³ jako otwarcie siê

na dzia³anie Ducha ¦wiêtego[18].

1.3. Dobra

Nowina we wspólnocie braterskiej

http://www.fdfe.franciszkanie.pl

Kreator PDF

Utworzono 20 April, 2012, 22:34

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: