Opis do filmu Husaria.doc

Husaria, w szeregach której sługiwali synowie pierwszych rodów Rzeczypospolitej, wyróżniała się bogactwem stroju i uzbrojenia. Wszystko (obok wspomnianych skór) lśniło się od złota i drogich kamieni. Opisujący husarię Guillaume de Vasseur de Beauplan nie może powstrzymać się od uszczypliwych uwag w tej materii. Podobnie Wespazjan Kochowski, który tak pisze o husarzach:

"Andzar za pasem, demeszka złocona
Przy boku, wszystka turkusy sadzona;
Emalja wisi mu aże na brzuchu
Na złotym w ziarnka grochowe łańcuchu.
Na głowie szturmak soboli z zaponą,
Ten pod nożykiem wdział na bakier stroną
Lub też zażyje czasem czaplej kity,
A w ręku nadziak trzyma złotolity..."

Husaria nie byłaby zdolna do osiągania swych wielkich zwycięstw bez odpowiednich koni. Konie hodowane były w kraju i podstawą tych hodowli były rasy polskie. Wprowadzając odpowiednie domieszki ras wschodnich (bynajmniej nie arabskiej, lecz tureckiej, turkmeńskiej, perskiej itd.) wyhodowano konie, które w połowie XVI w. wykształciły rasę, z której wywodziły się konie husarii. Były to konie wysokie, odporne i szybkie, które mogły, po długim przemarszu i niosąc na grzbiecie ważącego ok. 100 kg (wraz z uzbrojeniem) jeźdźca, wejść niemal z marszu do boju i uderzyć w cwale przełamując siły wroga; musiały też być zwrotne, bo w innym wypadku husarze nie byliby w stanie walczyć z Tatarami. Nie były to konie tanie. Kosztowały po co najmniej 200 czerwonych złotych, a towarzysz husarski musiał ich mieć kilka, nawet pięć. W roku 1685 koszt wystawienia pocztu husarskiego wyceniano na 5100 zł, a był to wtedy majątek porównywalny z zakupem wsi.

Elementy uzbrojenia i wyposażenia husarza:
szabla, kopia, szyszak,
zbroja – płytowa (lekka, folgowa półzbroja noszona na kolczugach lub z kolczymi rękawami),
zbroja – karacena (wykonana ze skóry jeleniej albo łosiej z przytwierdzanymi metalowymi łuskami dwoma lub trzema nitami każda),
rząd koński (siodło ze strzemionami, uzda [ogłowie + kiełzno z wodzami], podpiersie i podogonie, olstra na krótką broń palną i czaprak, dywdyk lub czołdar - kładzione pod siodło,
broń palna (krótka troczona w olstrach i długa przewożona oddzielnie na wozach),
chorągwie (pełniły funkcję znaku rozpoznawczego).
nadziak (broń obuchowa, mająca na krótkim trzonie żeleźce z ostrym dziobem, lekko zagiętym ku dołowi. Po drugiej stronie młotek, czasem przybierający kształt głowicy buzdygana),
skrzydła (co do używania ich w walce istnieją pewne wątpliwości).