skrypt_do_parazytologii.pdf

INTERAKCJE WEWNĄTRZ- I MIĘDZYGATUNKOWE; PASOŻYTNICWTO

Populacja – grupa osobników tego samego gatunku zasiedlająca ten sam obszar w danym czasie

Biocenoza – wszystkie populacje zajmujące określoną przestrzeń, czyli środowisko fizyczne

Populacje tworzące biocenozę wpływają na kształtowanie się środowiska życia organizmu, czyli biotopu .

Ekosystem – układ ekologiczny utworzony przez funkcjonujące razem - biocenozę i nieożywione środowisko.

W ekosystemach występują osobniki należące do różnych gatunków. Niektóre gatunki nie wpływają na siebie, inne pozostają we wzajemnych

zależnościach. W ekosystemie można wyróżnić interakcje między osobnikami tego samego gatunku, głównie wewnątrzpopulacyjne , oraz

interakcje międzygatunkowe.

Wzajemne oddziaływanie dwóch gatunków wywołuje różne skutki. Oddziaływania międzygatunkowe, w których jedna populacja nie wywiera

wpływu na drugą, określa się jako obojętne .

Jeżeli jedna populacja odnosi korzyść w obecności drugiej, to ten typ interakcji określa się jako dodatni .

W przypadku niekorzystnego oddziaływania na daną populację innej populacji występuje interakcja ujemna

Interakcje wewnątrzgatunkowe lub międzygatunkowe, które prowadzą do zmniejszenia szybkości wzrostu populacji, nazywa się

antagonistycznymi , interakcje przyspieszające wzrost populacji – protekcjonistycznymi

Wśród antagonistycznych interakcji wewnątrzgatunkowych , wpływających na szybkość wzrostu populacji, można wyróżnić:

1.antagonistyczne:

- autointoksykację

– samozatrucie produktami przemiany materii, hamującymi wzrost populacji

- konkurencję

(współzawodnictwo) - przestrzenną, pokarmową i rozrodczą. Jest to przykład walki o byt wewnątrzgatunkowej

pośredniej.

- eksploatację

– jest to walka o byt bezpośrednia (np. u stawonogów zjadanie jaj, larw lub mniejszych osobników własnego gatunku –

kanibalizm ).

2. protekcjonistyczne:

- allelokataliza

, czyli wzajemne pobudzanie się osobników do rozrodu i rozwoju produktami przemiany materii, np. feromonami u

nicieni (Ancylostoma, Trichinella)

- kooperacja

, czyli współpraca organizmów związana z rozrodem lub niezwiązana z rozrodem

Interakcje międzygatunkowe:

neutralistyczne – populacje różnych gatunków nie oddziałują na siebie bezpośrednio np.:

- koegzystencja

(współistnienie)- zwierząt drapieżnych i roślin w tym samym ekosystemie

- saprobioza

– odżywianie się szczątkami martwych roślin

Interakcje międzygatunkowe antagonistyczne

Mogą prowadzić do szkód obustronnych, zachodzi to w konkurencji przestrzennej i pokarmowej.

- antybioza (amensalizm)

- polega na hamowaniu wzrostu populacji jednego gatunku przez wytwory przemiany materii drugiego,

często już w bardzo małym stężeniu

- konkurencja

– dwa osobniki ubiegają się o te same zasoby środowiska

- drapieżnictwo

– osobniki jednego gatunku napadają i zjadają osobniki innego gatunku w krótkim czasie

- pasożytnictwo

– związek między dwoma gatunkami o charakterze obligatoryjnym; jeden gatunek (pasożyt) jest całkowicie zależny

metabolicznie od drugiego (żywiciela)

Interakcje międzygatunkowe protekcjonistyczne

Zjawisko współżycia na określonej przestrzeni organizmów należących do różnych gatunków, które wchodzą w kontakt fizyczny, nazywa się

somatoksenią .

Kontaktowi fizycznemu nie zawsze towarzyszy związek troficzny.

Formami somatoksenii są: foreza, epioikia i endoikia.

- Foreza

– bierne przenoszenie przedstawicieli jednego gatunku przez osobniki drugiego

- Epioikia

– osiedlanie się zwierząt lub roślin na innych organizmach

- Endoikia

(inkwilinizm) – osiedlanie się jednego organizmu wewnątrz ciała innego organizmu

Komensalizm

(współbiesiadnictwo) – odżywianie się pokarmem osobników innego gatunku, bez wyrządzania im szkody

Mutualizm

- współżycie oparte na obustronnych korzyściach (np. wiciowce w przewodzie pokarmowym termitów).

Między organizmami znajdującymi się w ekosystemie mogą zachodzić jedynie związki sąsiedzkie, bez kontaktu fizycznego, zależności troficznych i

uzależnienia metabolicznego.

Należą do nich: paroikia, synoikia i symfilia

- Paroikia

– dwa różne gatunkowo organizmy przebywają w pobliżu, ale nie ma między nimi bezpośredniego kontaktu fizycznego i

metabolicznego.

- Synoikia

– współzamieszkiwanie dwóch gatunków w tym samym miejscu i brak zależności między nimi.

- Symfilia

– wykorzystywanie przez jeden organizm wydzielin drugiego (np. wydzieliny mszyc są wykorzystywane przez mrówki), ale

między nimi nie ma zależności metabolicznej

Pasożytnictwo - jest związkiem stałym lub czasowym, zmiennym ewolucyjnie, między dwoma organizmami, z których jeden (pasożyt) jest

uzależniony metabolicznie od drugiego (żywiciela); żyje jego kosztem

Żywiciel stanowi dla pasożyta środowisko bytowania- mikrohabitat

Poprzez mikrohabitat pasożyt jest związany ze środowiskiem zewnętrznym- makrohabitatem

Makrohabitat - biotop lub ekosystem w którym przebywają żywiciele pasożytów

Mikrohabitat - środowisko życia pasożytów (organizm żywiciela)

Pasożyt wpływa na organizm żywiciela przez:

- działanie mechaniczne

- objadanie z pokarmu

- działanie toksyczne

- przenoszenie czynników chorobotwórczych

- wywoływanie reakcji stresowych

Typy układów żywiciel- pasożyt

Między pasożytem a żywicielem występują różne związki. Biorąc pod uwagę różne kryteria, organizmy pasożytnicze można podzielić na kilka grup.

Ze względu na lokalizację pasożyty dzielimy na:

- pasożyty zewnętrzne (ektopasożyty)

- pasożyty wewnętrzne (endopasożyty)

a. pasożyty tkankowe

pasożyty narządów

Biorąc pod uwagę inne kryterium czasu pasożytowania danego gatunku oraz jego związek z żywicielem wyróżniamy pasożyty czasowe, okresowe

i stałe.

Pasożyt czasowy - jest luźno związany z żywicielem. Kontakt z żywicielem ma miejsce w czasie pobierania pokarmu

Pasożyt okresowy - pasożytuje na żywicielu tylko w pewnych okresach cyklu życiowego

Pasożyt stały - jest to organizm który w ciągu całego swojego życia, we wszystkich stadiach rozwojowy prowadzi pasożytniczy tryb życia

Pasożytnictwo przygodne - pasożytniczy tryb życia występuje tylko w pewnych warunkach i nie ma uzależnienia pasożyta od żywiciela

Pasożytnictwo bezwarunkowe - pasożyty prowadzą pasożytniczy tryb życia w ciągu całego cyklu rozwojowego lub w jego części i występuje

duże uzależnienie od żywiciela. Parazytyzm jest koniecznością życiową

Ze względu na specyficzność żywicielską pasożyta wyróżnia się ;

- pasożyty stenokseniczne (wąskie spektrum żywicieli)

- pasożyty euryskseniczne (szerokie spektrum żywicieli)

w zależności od liczby żywicieli pasożyty dzielimy na:

- monokseniczne

(pasożytują na jednym gatunku)

- oligosteniczne

(pasożytują na małej liczbie gatunków)

- polikseniczne

(pasożytują na wielu gatunkach)

pasożyty pozostają w skomplikowanych związkach z żywicielami;

- homokseniczne

- całą ontogeneza w jednym organizmie, w tym żywicielu przebiega rozmnażanie płciowe

- heterokseniczne

- występują dwie grupy żywicieli

żywiciel ostateczny (definitywny)- organizm w którym pasożyt osiąga dojrzałość płciową i zdolność wytwarzania komórek płciowych

żywiciel pośredni - organizm w którym występują postacie młodociane pasożyta, zanim będą mogły odbyć swój rozwój w żywicielu ostatecznym

żywiciel przypadkowy - to taki gatunek, który nie jest zazwyczaj żywicielem danego pasożyta, lecz w bardzo sprzyjających warunkach może się

tym pasożytem zarazić

żywiciel rezerwuarowy - nie jest konieczny do odbycia pełnego cyklu życiowego pasożyta

żywiciel właściwy- najczęściej i w największej liczbie występuje określony pasożyt, w różnych warunkach ekologicznych

żywiciel główny - częstość inwazji czyli ekstensywność i intensywność inwazji są największe w danych warunkach środowiskowych

żywiciel uboczny - nasilenie inwazji jest małe

żywiciel parateniczny - nie jest niezbędny do rozwoju pasożyta; w jego organizmie nie następuje rozwój pasożyta a jedynie kumuluje formy

larwalne

Zarażenie przez pasożyty nazywamy inwazjami , a przez drobnoustroje infekcjami .

Ze względu na sposób zarażenia wyróżniamy:

- inwazje czynne

- inwazje bierne

Inwazja czynna – człowieka atakują pasożyty czynnie poruszające się – liczne pasożyty zewnętrzne (pluskwa, wesz, pchła, kleszcze, cerkarie

przywr i larwy filariopodobne nicieni)

Inwazja bierna

– najczęstsza droga przedostawania się pasożytów do organizmu człowieka:

- zarażenie alimentarne (per os) – cysty pierwotniaków, jaja, larwy robaków,

- przez kontakt bezpośredni (trofozoity rzęsistka, świerzbowiec)

- przez skórę za pośrednictwem stawonogów (malaria, śpiączka afrykańska),

- inwazja wewnątrzmaciczna (pasożyt wnika do zarodka przez łożysko np. Toxoplasma)

Drogi inwazji:

- pokarmowa (per os),

- oddechowa (inhalacyjna),

- płciowa,

- zarażenie przez skórę,

- zarażenie przez błony śluzowe,

- zarażenie przez łożysko,

- kontakt bezpośredni

Choroba inwazyjna

– jest wynikiem szkodliwego oddziaływania pasożyta na organizm żywiciela. Jej przebieg zależy od wieku, kondycji i

odporności żywiciela oraz gatunku pasożyta. Przebiega gwałtownie gdy pasożyt jest silnie patogenny lub przewlekle – inwazja utajona

Wrota inwazji – miejsca wnikania pasożytów (naturalne otwory: jama ustna, jama nosowa, cewka moczowa, pochwa i odbyt).

Źródła inwazji

– człowiek lub zwierzę zarażone pasożytem, pokarm, woda, gleba, fekalia, ścieki, nosiciele pasożytów (gatunki rezerwuarowe)

oraz różne gatunki bezkręgowców jako wektory, np. owady

W zależności od sposobu utrzymania czynników chorobotwórczych w przyrodzie wyróżnia się:

- zoonozy bezpośrednie

– mogą być utrzymane przez 1 gatunek kręgowców,

- cyklozoonozy

– utrzymanie czynników chorobotwórczych w przyrodzie jest możliwe przy udziale więcej niż jednego kręgowca,

- metazoonozy

– w utrzymaniu czynników chorobotwórczych uczestniczy kręgowiec i bezkręgowiec,

- saprozoonozy

– krążenie czynnika zależy od nieożywionego rezerwuaru lub miejsca rozwoju oraz od kręgowca

Antropozoonozy

(choroby odzwierzęce) – inwazje, w których pasożyty są przenoszone ze zwierząt do człowieka.

Zooantroponozy – inwazje, w których pasożyty z reguły są przenoszone z jednego na drugiego człowieka, ale mogą być również przenoszone

na zwierzęta.

Amfiksenozy – zoonozy, w których czynniki chorobotwórcze są przenoszone z człowieka na niższe kręgowce i odwrotnie

Pasożyt i żywiciel tworzą bardzo swoisty antagonistyczny układ, którego cechą jest wzajemne oddziaływanie pasożyta na żywiciela i żywiciela na

pasożyta. Odpowiedzią żywiciela na oddziaływanie pasożyta są reakcje odpornościowe.

Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje odporności :

- odporność naturalną

(wrodzoną, fizjologiczną, komórkowa, humoralna),

- odporność nabytą

(czynną, bierną).

Populacja pasożytów może być badana jakościowo i ilościowo

- Liczebność

określa liczbę osobników w jednej populacji.

- Gęstość

np. stawonogów pasożytniczych, podobnie jak wolno żyjących organizmów, dotyczy liczby osobników na danej powierzchni.

- Prewalencja

(ekstensywność) jest to procent zarażonych żywicieli w badanej próbie.

- Intensywność

zarażenia – to liczba pasożytów w żywicielu

Cechy fizjologiczne układu pasożyt-żywiciel

- inwazyjność

pasożytów, czyli zdolność zarażania żywiciela oraz aktywność pasożytów,

- wirulentność

(zjadliwość), czyli zdolność wywołania choroby przez pasożyta,

- odporność

, tzn. wykształcenie niewrażliwości organizmu na inwazję drobnoustrojów i pasożytów

Pasożyt: Rzęsistek pochwowy Trichomonas vaginalis

Parazytoza: Rzęsistkowica Trichomonosis

Budowa i rozwój. Ciało trofozoitu kształtu owalnego lub gruszkowatego, długości 10-30 µm. Pierwotniak posiada 4 wici i błonkę

falująca jako organellum ruchu. W przedniej części jądro owalne lub wrzecionowate, oraz 5 wici (mastigonta)(4 wolne wychodzą razem z kanału

okołowiciowego, a ostania daje początek błonie falującej) tworzą charakterystyczny układ zwany kariomastigontem. Obok jądra aksostyl –

pałeczka osiowa wystają poza pellikulę na biegunie tylnym w postaci kolca. Główka aksostylu(ważna część cytoszkieletu) łączy się z pętlą.

Rzęsistek łatwo zmienia kształt i może wytwarzać nibynóżki. Odżywia się nabłonkiem dróg rodnych i moczowo-płciowych oraz płynami

ustrojowymi. Ma właściwości beztlenowca (nie stwierdzono u niego mitochondriów a w hydrogenosomach wytwarza się wolny wodór w

przemianie koenzymu A z kwasem pirogronowym). Zarażenie następuje trofozoitem przy kontaktach seksualnych, używanie tych samych

urządzeń sanitarnych (np. miednice, gąbki, ręczniki) co osoba zarażona. Rozmnaża się przez podział podłużny rozpoczynający się od podziału

kinetosomów, wici i jądra.

Objawy. Kobiety: najpierw w pochwie, następnie przedostaje się do szyjki macicy, rzadko poza ujście zewnętrzne, często umiejscawia

się w gruczołach Bartholina, Skenego i cewce moczowej. Świąd, upławy, wypryski wokół warg sromowych, stan zapalny, owrzodzenia śluzówki

pochwy, bóle podczas stosunków płciowych, pieczenie narządów płciowych, czerwone plamki w pochwie i na powierzchni szyjki, przekrwienie i

obrzęk brodawek łącznotkankowych i powiększenie grudek chłonnych w ścianie pochwy. Mężczyźni: najpierw napletek, żołądź oraz cewka

moczowa następnie gruczoł krokowy, bywa, że przedostaje się do kanalików wprowadzających jąder i najądrzy. Zapalenie żołędzia i (lub)

napletka, cewki i pęcherza moczowego, świąd, pieczenie, kłucie i ból wzdłuż cewki moczowej, częstomocz, obrzęk, zaczerwienienie, ropna

wydzielina z prącia. Czasem ostre zapalenie gruczołu krokowego czy najądrzy z podwyższoną temperaturą, dreszczami, bolesnym częstomoczem.

Stwierdzono ze u mężczyzn 4-6 razy częściej zarażenie jest bezobjawowe. Dla przebiegu zarażenia istotne jest stężenie estrogenów w organizmie

żywiciela. W pochwie w zarażeniach bezobjawowych może obok rzęsistka występować pałeczka kwasu mlekowego, różne gatunki bakterii i

grzyby drożdżopodobne.

Diagnostyka: badanie wymazów z pochwy – treść szyjki macicy i pochwy, wydzielina cewki moczowej, treść spod napletka i z cewki

moczowej lub wydzieliny z prącia; barwienie Giemsy, oraz metoda fluorescencji

Leczenie: Metronidazol, Tinidazol – ornidazol, nimorazol, seknidazol, chlorchinldol, natamycynę, nifuratel

Pasożyt: Lamblia Lamblia intestinalis (=Giardia lamblia)

Parazytoza: Lamblioza = Giardioza Lambliosis (Giardiosis)

Budowa i rozwój: . Występuje w postaci trofozoitu i cysty w jelicie cienkim człowieka W postaci trofozoitu ciało kształtu

gruszkowatego, długości 10-20 µm, dwubocznie symetryczny. Zawiera cztery pary wici (środkowa,grzbietowa, boczna i tylna), 2 pałeczki

usztywniające – aksonemy wychodzące z kinetosomó wici tylnych krzyżujące się z 2 ciałkami o kształcie trapezu(parabazalne) oraz dwa owalne

jądra z chromatyną poniżej bieguna przedniego. Strona grzbietowa jest wypukła, a brzuszna płaska z krążkiem czepnym(zawiera białka giardiny,

które ułatwiają jego czynnoś) na biegunie przednim. Pierwotniak przyczepia się krążkiem do błony śluzowej przewodu pokarmowego i silnie

odchyla się biegunem tylnym ku górze. Rozmnaża się przez podział podłużny poczynając od krążka czepnego, kienteosomów i jąder. Ma zdolność

tworzenia cyst. Zarażenie następuje przez połknięcie cysty, z której w dwunastnicy uwalniają się 2 trofozoity przyczepiające się do błony

śluzowej, które się dzielą. Inwazja do jelita cienkiego i przewodów wyprowadzających trzustki.

Objawy: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, zgaga, bóle głowy, gorączka, zaburzenia trawienia tłuszczu i węglowodanów oraz

upośledzone wchłanianie niektórych witamin, zmiany alergiczne, zmniejszenie masy ciała połączone z zanikiem mięśni, Występują także

zaburzenia w wydzielaniu hormonów i enzymów przez komórki układu APUD, które sterują czynnością wydzielniczą i motoryczną żołądka,

pęcherzyka żółciowego i trzustki. Często w badaniach patomorfoligcznych błony śluzowej jelita czczego widać zniekształcenia i skrócenia

kosmyków jelitowych. Często stwierdza się też pogłębienie krypt Lieberkuehna. Lambliozie towarzyszy często zakażenie grzybami oraz owsikiem,

włosogłówką, tasiemcem karłowatym i glistą. W części przypadków przebiega bezobjawowo i wygasa samoistnie.

Diagnostyka: wykrycie w dwunastnicy trofozoitów lub cyst w treści dwunastniczej lub kale

Leczenie: Metronidazol, Tinidazol, ornidazol, nimorazol, seknidazol, Furazolidone, Nifuratel, chlorchina, hydroksychlorchina,

amodiachina, chlorchinaldol.

Pasożyt: świdrowiec Trypanosoma brucei

Parazytoza: śpiączka afrykańska Trypanosomosis brucei (=Trypanosomatosis africana)

Budowa . Pierwotniak (wiciowiec) w postaci trypomastigota kształtu wrzecionowatego, długości 15-30 µm, z płaszczem

glikoproteinowym. Zawiera wić i błonkę falującą – organelle ruchu. Jądro leży centralnie. U podstawy wici zlokalizowane jest ciałko podstawowe i

kinetoplast (blefaroplast). Kinetoplast to organella woreczkowata, otoczona dwiema błonami elementarnymi, zawierająca zestaw enzymów

charakterystyczny dla mitochondrium. U świdrowców jest częścią mitochondrium. Posiada własne DNA kodujące swoiste białka strukturalne i

enzymatyczne. Procesy zachodzące w kinetoplaście dostarczają energię niezbędną do poruszania wici. W osoczu krwi tworzy postacie krótkie,

szerokie, z krótką wicią oraz długie wąskie z długą wicią wolną.

Cykl rozwojowy. Parazyt pobiera pokarm całą powierzchnią ciała. Rozmnaża się przez podział podłużny zaczynając od podziału

kinetosomu i jądra.. Pasożytuje we krwi i w limfie poruszając się ruchem świdrowatym; stąd przedostaje się do płynu mózgowo-rdzeniowego.

Zarażenie następuje przez skórę pod postacią trypomastigota ze śliną muchy z rodzaju Glossina (tse-tse). Pasożytują we krwi człowieka, a

następnie w chłonce i płynie mózgowo-rdzeniowym.  Żywicielem pośrednim jest mucha tse-tse, a żywicielem ostatecznym człowiek. Mucha

zaraża się postacią trypomastigota. W jelicie much następuje rozmnażanie pasożyta – pierwotniak wnika do przestrzeni między błoną

perytroficzną i nabłonkiem wyścielającym, dzieli się szybko i przechodzi w postać epimastigota, z jądrem bliżej bieguna tylnego. Po dalszych

podziałach wędruje przez przełyk i gardziel do gruczołów ślinowych muchy i wytwarza postać inwazyjną. Postacie inwazyjne u muchy określa się

jako metacykliczne.

Objawy: wywołuje śpiączkę afrykańską. W miejscu wniknięcia trypomastigota powstaję w skórze grudkowaty miejscowy odczyn

zapalny, może powstać wrzód, a na jego dnie można wykryć postacie trypomastigota. Gdy pasożytują we krwi lub chłonce pojawiają się

nieregularnie napadowe dreszcze z podwyższoną do 40 ºC temperaturą oraz nudności, brak apetytu, bóle głowy i stawów, rozwija się zapalenie

mięśnia sercowego, powiększa się wątroba, śledziona i węzły chłonne(miękkie, bolesne), zwłaszcza karkowe  trójkąt szyjny – objaw

Winterbottoma. Dalszy rozwój choroby jest wolny – latami i następuje zmniejszenie masy ciała, mogą występowa obrzęki twarzy, dłoni i stóp. W

czasie inwazji pasożyta do OUN i pobytu w płynie mózgowo-rdzeniowym występują zaburzenia psychiczne, na przemian pobudzenie i śpiączką lub

apatią. Zmiany w OUN obejmują płaty czołowe, most i pień mózgu. U kobiet ciężarnych możliwe jest przejście świdrowca przez łożysko do płodu.

Choroba często prowadzi do śmierci.

Diagnostyka . W pierwszej fazie choroby szuka się go głównie we krwi, biopsja węzłów chłonnych. W drugiej fazie w preparatach

bezpośrednich z osadu płynu mózgowo – rdzeniowego.

Leczenie . W I fazie auramina, pentymidyna. W II fazie związki arsenu, Nifurtimox, w obu fazach Eflornithine

Pasożyt: Leiszmania Leishmania donovani et Leishmania tropica

Parazytoza: Leiszmanioza Leishmaniosis

Leiszmaniozy występują w Afryce, w Ameryce Pd., w południowej Europie i w Azji. Pasożytuje w postaci amastiogota w narządach

miąższowych człowieka. Rezerwuarem dla ludzi są zarażone psy, szakale i wiele gryzoni.

Budowa i rozwój. Zarażenie postacią promastigota z przednie odcinka jelita samicy owada w czasie ssania przez niego krwi lub jego

rozgniecenie i wtarcie w uszkodzoną skórę lub błonę śluzową. Promastigota ma jądro w centrum i 1 wolną wić i wnika zwykle do komórek skóry

lub tkanki podśluzowej i wytwarza ognisko pierwotne, w którym traci wić i przechodzi w postać amastigota – owalna lub okrągła, zawiera duże

okrągłe jądro z dużym kariosomem oraz pałeczkowaty kinetoplast. Dzieli się szybko i zaraża monocyty i granulocyty obojętnochłonne, w których z

chłonką lub z krwią zostaje przeniesiona do komórek siateczkowatych lub śródbłonkowych śledziony, wątroby, węzłów chłonnych i szpiku

kostnego. Samica moskita zaraża się w czasie ssania krwi człowieka chorego zawierającej w krwinkach białych postacie amastigota. W

przewodzie pokarmowym owada amastigota przechodzi w postać promastigota i dzieli się szybko przez podział podłużny po pewnym czasie stając

się postacią inwazyjną.

Objawy: Leiszmanioza narządowa: Rozpoczyna się bólami głowy, napadami podwyższonej do 40ºC temperaturą z dwukrotnym

wzrostem w ciągu doby, dreszczami, powiększeniem śledziony i wątroby oraz ciemnym zabarwieniem skóry. Później występują zmiany w jelicie-

owrzodzenie jelita grubego z wymiotami, bólami brzucha i biegunką. Także niedokrwistość z leukopenią. Po pewnym czasie pasożyty wykrywa się

niemal we wszystkich narządach wewnętrznych – postępujące wyniszczenie ze skutkiem często śmiertelnym. Odpowiedzią immunologiczną jest

obniżenie liczby limfocytów Th 1 i wytwarzanych przez nie interkulin oraz zwiększenie liczby Th 2 i syntezy ich limfokin. W surowicy chorych

wykrywa się duże ztężenie swoistych przeciwciał zwłaszcza immunoglobulin klasy G oraz obniżenie stężenia albumin. Zarażenie kobiet ciężarnych

może być przyczyną poronienia lub leiszmaniozy wrodzonej prowadzącej do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.

Diagnostyka: amastigota w preparatach z biopsji węzłów chłonnych, śledziony lub szpiku kostnego, rzadziej w rozmazach krwi,

wydzieliny nosa lub osadu moczu. Odczyny serologiczne – testy immunoenzymatyczne, immunofluorescensja pośrednia, immunodyfuzja i

immunoelektroforeza.

Leczenie . Preparaty antymonu np. stibofen, stilbamidyna, Pentamidyn,, Orungal.

Pasożyt: Pełzak czerwonki Entamoeba histolytica

Parazytoza: Czerwonka pełzakowa = pełzakowica Amoebosis

Pasożytuje w postaci trofozoitu i cysty w jelicie grubym człowieka.

Budowa i rozwój: Trofozoit 10-60 µm, wytwarza palczaste lub językowate wypustki cytoplazmatyczne, dzięki czemu porusza się

(pełzając). Posiada liczne wodniczki pokarmowe, tętniące, jedno jądro najczęściej okrągłe i otoczone delikatną błoną i materiały zapasowe.

Wydziela enzymy proteoliczne np. protezę cysternową. Pasożytuje w przestrzeniach międzykomórkowych w ścianie jelita i tkankach innych

narządów. Adherencja trofozoitów do komórek nabłonka jelita uwarunkowana jest obecnością na ich powierzchni pektyny glikoproteinowej oraz

jonów wolnego wapnia. Cysta o średnicy 10-20μm zawiera 1, 2 lub 4 okrągłe jądra. Nie wykryto u niej mitochondriów charakterystycznych dla

cyst innych pełzaków.

Zarażenie następuje przez jamę ustną postacią cysty, która w dolnym odcinku jelita cienkiego lub górnym jelita grubego uwalnia – ekscytacja,

czterojądrowy trofozoit (metacysta) dzielący się na 8 potomnych. Dalsze podziały w świetle jelita grubego doprowadzają do wytworzenia bardzo

licznej populacji trofozoitów, z których znaczna część przechodzi w postacie cysty –encystacja i jest wydalana z kałem.

Objawy: pełzakowica jelitowa oraz w części przypadków wieloogniskowa pozajelitowa. Wystąpienie objawów wiąże się z inwazją

tkankową trofozoitów do błony podśluzowej i warstwy mięśniowej jelita grubego oraz powstawaniem zmian rozsianych – grudki z żółtym lub

szarym środkiem otoczone czerwonym rąbkiem, płytkie owrzodzenia z martwiczym dnem, dobrze odgraniczone od otoczenia. Obejmują całe jelito

grube, lecz najczęściej występują w kątnicy i okrężnicy oraz w epicy i odbytnicy. Towarzyszą temu stałe krwotoki, w ostrej pełzakowicy jelitowej –

czerwonka pełzakowata - biegunka z domieszką krwi, bóle brzucha, gorączka, dreszcze, nudności, wzdęcia, powiększenie i bóle wątroby. Gdy

przechodzi w przewlekłą dochodzi do rozdęcia i zapalenia jelita grubego, stany podgorączkowe, powiększenie wątroby, wrzodziejące zapalenie

jelita grubego, zwężenie światła jelita na skutek powstania blizn ściągających. W razie przedostania się pełzaka do narządów miąższowych

powstają ropnie, np. ropień wątroby(zmniejszenie masy ciała, temperatura, powiększenie i bolesność wątroby, ropień jest widoczny w postaci

jamy wypełnionej gęstą, czekoladową masą a ściany są nierówne, miękkie), bądź np. pełzakowate zapalenie wątroby(podniesiona temperatura,

dreszcze, zlewy potne, silny ból w podżebrzu prawym, powiększenie wątroby). Mogą występować również ropnie w prawym płucu, opłucnej,

worka osierdziowego również zmiany w mózgu w postaci pojedynczych lub mnogich ropni.

Diagnostyka: rozmaz świeżego kału w czasie biegunki – wykrywa się trofozoity i cysty.

Leczenie: Metronidazol, dehydroemetyna, chlorchina, kliochinol, paromocyna, m=tinidazol, ornidazol, seknidazol

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: