publ_33_scenariusz_zajec_lekcyjnych_dla_uczniow_szkol_ponadgimnazjalnych.pdf

SCENARIUSZ ZAJĘĆ LEKCYJNYCH DLA UCZNIÓW

SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

Treści programowe: wprowadzenie uczniów do tematyki konsumenckiej, zakupy i reklamacja, sprzedaż na odległość

i poza lokalem przedsiębiorstwa, usługi inansowe, reklama, bezpieczeństwo produktu, zrównoważona konsumpcja,

żywienie, sprawdzenie osiągnięć

Metody dydaktyczne: wykład interaktywny, ćwiczenia praktyczne, aranżowane scenki z udziałem uczniów, debata

Pomoce dydaktyczne: fragment Ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych

innych ustaw, fragment Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks Cywilny, wykaz instytucji zajmujących się ochroną

praw konsumentów w Polsce, fragment Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsu-

menckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego, scenariusz scenki, fragment Ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie

niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, frag-

ment Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, schemat debaty, niektóre znaki i symbole związane z bez-

pieczeństwem produktu, deinicje pojęć, niektóre znaki związane z ochroną środowiska, tabela „Jakie potrzeby spełnia

dany produkt?”, piramida żywieniowa, zasady racjonalnego żywienia, test sprawdzający wiedzę

Środki dydaktyczne: broszura edukacyjna, ilm, komputer, rzutnik multimedialny, tablica, paragon, różne opakowa-

nia (np.: torebka papierowa, plastikowa „reklamówka”, torba płócienna, butelka szklana, butelka PET) lub/i produkty

w opakowaniach (np. owoce w plastikowym opakowaniu i owoce luzem), arkusze A4 z tabelą „Jakie potrzeby spełnia

dany produkt?”, kilka różnych etykiet produktów żywnościowych, arkusze A4 z testem sprawdzającym wiedzę, arkusze

A4 z ankietą oceniająco-doskonalącą

Czas: szkolenie: 4 x 45 minut; przerwy: 3 x 10 – 15 minut

PROJEKT

„CO MŁODY KONSUMENT WIEDZIEĆ POWINIEN?

– OGÓLNOPOLSKA KAMPANIA EDUKACYJNA W SZKOŁACH”

finansowany jest ze środków Unii Europejskiej oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Projekt „Co młody konsument wiedzieć powinien?” jest ogólnopolską konsumencką kampanią edukacyjną dla dzieci i mło-

dzieży szkolnej. Celem kampanii jest rozbudzenie świadomości konsumenckiej wśród dzieci i młodzieży oraz dostarczenie

młodym konsumentom informacji o ich najważniejszych prawach i obowiązkach.

W ramach projektu od września 2006 r. do czerwca 2007 r. przeprowadzonych zostanie 480 szkoleń w 160 szkołach we

wszystkich województwach w Polsce dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych w wieku

od 10 do 19 lat.

Zorganizowany zostanie również ogólnopolski konkurs plastyczny „Co młody konsument wiedzieć powinien?”, a także

powstanie internetowy serwis edukacyjny www.mlodykonsument.pl.

Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć

ul. Sławkowska 26 A

31-014 Kraków

tel./fax: (012) 431 28 08

e-mail: info@zielonasiec.pl

www.zielonasiec.pl

Opracowanie:

Maria Huma

Konsultacja pedagogiczna:

Wanda Silezin

Konsultacja prawna:

Marcin Stoczkiewicz

Korekta:

Andrzej Żwawa

Skład i druk:

Drukarnia „Goldruk”

Chcesz przeprowadzić szkolenie dla uczniów także w Twojej szkole? Wszystkie niezbędne materiały edukacyjne i dydak-

tyczne znajdziesz na stronie www.mlodykonsument.pl

– 2 –

WPROWADZENIE

Treści programowe: wprowadzenie uczniów do tematyki konsumenckiej: wyjaśnienie pojęcia „konsument”, przed-

stawienie deinicji konsumenta zawartej w art. 22 1 Kodeksu Cywilnego, wyjaśnienie pojęcia umowy konsumenckiej,

wyjaśnienie uczniom, że kończąc 13 lat mają tzw. „ograniczoną zdolność do czynności prawnych”, przedstawienie

głównych instytucji zajmujących się ochroną praw konsumentów w Polsce

Pomoce dydaktyczne: fragment Ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych

innych ustaw, fragment Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks Cywilny, wykaz instytucji zajmujących się ochroną

praw konsumentów w Polsce

Metody dydaktyczne: wykład interaktywny

Środki dydaktyczne: tablica, ilm, komputer, rzutnik multimedialny

Czas: 45 minut („Wprowadzenie”: 10 minut, ilm: 35 minut)

Rozpocznij lekcję od rozdania uczniom broszur edukacyjnych.

Następnie zrób wprowadzenie do tematu, którego propozycję znajdziesz poniżej.

Zapytaj uczniów:

Czy wiedzą co oznacza słowo „konsument” i kogo nazywamy konsumentami?

Poproś, aby wymienili wszystkie skojarzenia dotyczące pojęcia konsument.

Zapytaj także, w jakich sytuacjach jesteśmy konsumentami?

Aby pokazać uczniom, że konsumentami nie jesteśmy jedynie w momencie dokonywania zakupów w sklepie, lecz także

korzystając z różnych usług, naprowadź ich pytaniami typu:

Czy kiedy rozmawiamy przez telefon komórkowy, to jesteśmy konsumentami, czy nie?

Podaj też inne możliwe sytuacje:

• zakupy w sklepie (spożywczym, hipermarkecie, z odzieżą, w sklepie sportowym), na bazarze, w Internecie

• wizyta u fryzjera, kosmetyczni, na siłowni

• rozmowa przez telefon (także stacjonarny)

• oglądanie telewizji

• korzystanie z Internetu

• korzystanie z usług bankowych

Zadaj kilka pytań sprawdzających, czy uczniowie dobrze zrozumieli pojecie „konsument”, np.:

Czy konsumentem jest Pan, który tankuje benzynę do swojego samochodu?

Czy konsumentem jest Pani, która właśnie leci samolotem?

Czy konsumentem jest rodzina, która kupuje bilety na przedstawienie teatralne?

Przedstaw uczniom deinicję konsumenta zawartą w artykule 22 1 Kodeksu Cywilnego.

Fragment Ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. Nr 49, poz. 408) – deinicja konsumenta

Art. 22 1 . Za konsumenta uważa się osobę izyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością

gospodarczą lub zawodową.

Następnie wyjaśnij uczniom, że zgodnie z powyższą deinicją konsument to osoba, która kupuje produkty, bądź korzysta

z jakiś usług tylko na potrzeby własne , swojej rodziny bądź przyjaciół, znajomych itd., nie zaś w celach zawodowych.

Przykład: Gdy nasi rodzice tankują benzynę do naszych samochodów rodzinnych są konsumentami , lecz gdy tankują

benzynę do samochodu służbowego konsumentami nie są .

Upewnij się, że uczniowie zrozumieli różnicę i zapytaj , w których z nich tata/mama są, a w których nie są konsumentami:

• Mama kupuje bilet lotniczy, bo chce odwiedzić swoją siostrę w Hiszpanii.

• Mama kupuje bilet lotniczy, bo jedzie na konferencję służbową do Hiszpanii.

• Tata kupuje aparat fotograiczny, bo lubi robić zdjęcia gdy wyjeżdża z rodziną na wakacje.

• Tata kupuje aparat fotograiczny, bo jest fotografem i sprzedaje zrobione przez siebie zdjęcia.

– 1 –

Następnie wyjaśnij uczniom, że zawsze, gdy dokonujemy jakiegoś zakupu, zawieramy ze sprzedawcą lub usługodawcą

umowę. Nawet zakup chleba czy szczoteczki do zębów wiąże się z zawarciem tzw. umowy konsumenckiej. Stronami

umowy konsumenckiej są konsument i przedsiębiorca. Umowa konsumencka może być ustna lub pisemna . Zazwyczaj,

gdy dokonujemy drobnych zakupów, nie spisujemy umowy. Jednak, w niektórych przypadkach – np. gdy zawieramy umo-

wę z bankiem – spisanie umowy jest wymagane przez przepisy. Umowę zawieramy po to, aby mieć dowód.

Wyjaśnij tym uczniom, którzy nie ukończyli jeszcze 18 lat, że będąc pomiędzy 13 a 18 rokiem życia , mają prawo do

zawierania tylko pewnych umów konsumenckich, gdyż przysługuje im „ograniczona zdolność do czynności prawnych”.

Oznacza to, iż swobodnie mogą zawierać umowy w tzw. „drobnych bieżących sprawach życia codziennego”, czyli kupo-

wać żywność, gazety, długopisy, książki i inne drobne przedmioty. Wszystkie inne umowy, np. te z bankiem czy biurem

podróży, muszą zawierać w towarzystwie i za zgodą osoby pełnoletniej (rodzica bądź opiekuna). W chwili ukończenia 18

lat uzyskają pełną zdolność do czynności prawnych.

Fragment Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks Cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93) – zdolność prawna

i zdolność do czynności prawnych

Art. 11. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.

Art. 12. Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

.....

Art. 15. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione

częściowo.

.....

Art. 17. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności

do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.

Art. 18. § 1. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody

przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.

§ 2. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności

prawnych.

§ 3. Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej

przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna

po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

Art. 19. Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa

wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna.

Art. 20. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące

do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.

Art. 21. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarob-

kiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.

Art. 22. Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe

do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek sta-

nowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.

Wytłumacz także uczniom, że wszystkim konsumentom przysługuje wiele różnych praw, których zakres poznają w trakcie

tego szkolenia. Niestety zdarza się czasami, że niektórzy przedsiębiorcy nie przestrzegają tych praw i dlatego tak ważne

jest, abyśmy my, konsumenci znali swoje prawa i umieli ich bronić. Zawsze możemy jednak liczyć na kilka instytucji, które

pomogą nam w przypadku, gdy przedsiębiorca złamie nasze prawa.

Instytucje ochrony konsumentów, czyli kto pomaga konsumentom?

W SPRAWACH INDYWIDUALNYCH:

Miejski/Powiatowy Rzecznik Konsumentów – do jego zadań należy zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i in-

formacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów. Jest w każdym mieście lub powiecie. Jest on naszym reprezentantem,

który broni naszych interesów. Może więc skontaktować się z nieuczciwą irmą i spróbować wpłynąć na załatwienie sprawy. Jeżeli to

nie poskutkuje, może pozwać przedsiębiorcę do sądu i wziąć udział w postępowaniu.

Organizacje konsumenckie – w indywidualnej sprawie konsument może się zwrócić także do organizacji konsumenckich, np.

Federacji Konsumentów bądź Stowarzyszenia Konsumentów Polskich. Reprezentują one interesy konsumentów oraz udzielają nie-

odpłatnej pomocy konsumentom w dochodzeniu ich roszczeń.

– 2 –

JEŚLI PROBLEM DOTYCZY ZBIOROWYCH INTERESÓW KONSUMENTÓW – np. zły system obsługi klienta, wprowadzająca

w błąd reklama, nieprawdziwa informacja na opakowaniu produktu, ukryte wady przedmiotu – skargę (w postaci pisemnej, faksem,

telefonicznie, e-mailem lub podczas rozmowy z urzędnikiem) można wnieść do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ,

w skrócie UOKiK. Jest to centralny urząd w sprawach ochrony konsumentów i ochrony konkurencji.

Po wprowadzeniu uczniów do tematyki konsumenckiej, zapoznaj ich z bohaterami ilmu i broszury edukacyjnej – Natalią,

Kubą i Julią.

Następnie odtwórz ilm.

Po odtworzenie ilmu:

Zrób 10 – 15 minutową przerwę

TEMAT: ZAKUPY I REKLAMACJA

Treści programowe: omówienie czynności, jakie powinno się wykonać przed zakupem towaru, omówienie praw

konsumenta i obowiązków sprzedawcy w miejscu sprzedaży, omówienie czym jest „niezgodność towaru z umową”,

omówienie odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność towaru z umową i trybu postępowania reklamacyjnego,

omówienie czym jest gwarancja i jakie informacje musi zawierać

Metody dydaktyczne: wykład interaktywny, aranżowana scenka z udziałem uczniów ilustrująca składanie reklamacji

Pomoce dydaktyczne: fragment Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej

oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego, scenariusz scenki

Czas: 25 minut

Po przerwie, odnosząc się do zachowania bohaterów ilmu, zwłaszcza Julii, zapytaj uczniów:

Co najbardziej lubią kupować?

Jak często robią zakupy?

Do jakich sklepów chodzą najczęściej?

Następnie zapytaj uczniów, jakie czynności powinno się wykonać przed zakupem towaru lub usługi?

W razie potrzeby uzupełnij odpowiedzi uczniów, że powinniśmy przede wszystkim:

– przemyśleć dokładnie czego potrzebujemy i co chcemy kupić

– porównać różne produkty spełniające nasze wymagania

– sprawdzić każdą rzecz przed kupnem – przymierzyć, upewnić się, że działa

– zapytać sprzedawców o cechy, funkcje, dokładne przeznaczenie produktów

– przeczytać wszelkie dostępne na ich temat informacje – zwłaszcza te na etykiecie produktu

Wyjaśnij , że prawidłowo skonstruowana etykieta musi zawierać:

• nazwę producenta lub importera i adres

na ubraniach dodatkowo:

• z jakich materiałów są wykonane oraz jak je prać lub czyścić

żywność: szczególne regulacje (patrz temat: Żywienie)

Dodaj , że idąc do sklepu, warto mieć ze sobą listę zakupów, na wypadek gdybyśmy mieli ulec pokusie lub gdyby

sprzedawca chciał nam koniecznie sprzedać coś, czego nie potrzebujemy.

Zawsze po zakupie pamiętajmy żeby zabrać ze sobą paragon. To on jest naszym dowodem zakupu – czyli informacją

– co, kiedy, od kogo i za ile kupiliśmy. To podstawa do ewentualnej reklamacji. Powinniśmy przechowywać go przez 2 lata!

Następnie wyjaśnij , że nie tylko konsument ale także sprzedawca ma swoje obowiązki. Zgodnie z odpowiednimi przepi-

sami prawa uczciwy sprzedawca musi :

– podać dokładną i aktualną cenę produktu (w przypadku żywności dwie ceny: konkretnego towaru i za jednostkę miary

– np. kilogram)

– udzielać kupującemu jasnych, zrozumiałych i nie wprowadzających w błąd informacji wystarczających do prawidłowe-

go i pełnego korzystania ze sprzedawanego towaru

– 3 –

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: