Unia Europejska- zjednoczona gospodarka, wolny przepływ towarów.
Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) – powstały 1 listopada 1993 na mocy Traktatu z Maastricht gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich (dwudziestu siedmiu od 1 stycznia 2007 r.), będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej wojnie światowej. Jako organizacja międzynarodowa funkcjonuje od 1 grudnia 2009.
Proces ten wykracza jednak poza ściśle określone ramy geograficzne Europy. W określeniu europejskości Unii naczelną rolę odgrywają czynniki historyczne i kulturowe oraz wspólna tożsamość i identyfikacja z wartościami demokratycznymi.
Początkiem powojennej integracji europejskiej było powstanie Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. W 1958 r. została stworzona Europejska Wspólnota Gospodarcza i to jej bezpośrednią następczynią jest Unia Europejska.
Postanowienia Traktatu z Maastricht:
§ utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych,
§ umocnienie spójności gospodarczej i społecznej (kohezji),
§ utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej łącznie z wprowadzeniem wspólnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku i określeniem kryteriów konwergencji,
§ potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej,
§ realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
§ wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich (ustanowienie obywatelstwa Unii),
§ rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Działalność gospodarcza i handlowa
Jednym z podstawowych celów Unii Europejskiej jest postęp gospodarczy. Przez ostatnich pięćdziesiąt lat, a w szczególności od lat osiemdziesiątych XX wieku, wiele pracy włożono w znoszenie barier między gospodarkami poszczególnych krajów UE i tworzenie jednolitego rynku, na którym możliwy jest swobodny przepływ towarów, ludzi, pieniędzy i usług. Dzięki tym wysiłkom znacząco wzrosła wymiana handlowa między krajami UE i Unia stała się wielką potęgą handlową w skali światowej.
Swobodny przepływ towarów- to jedna ze swobód wspólnego rynku Unii Europejskiej zawartego w Europejskim Obszarze Gospodarczym, który powstał, aby zapewnić swobodny przepływ towarów na obszarze krajów Unii, a także między krajami należącymi do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Swoboda ta to głównie wprowadzenie wspólnie zaakceptowanych rozwiązań prawnych regulujących w krajach członkowskich podstawowe standardy techniczne, wymagań metrologicznych czy też certyfikatów jakości i bezpieczeństwa produktów. Niektóre towary posiadają odpowiednio uregulowane standardy prawne i ich obszary określa się jako "zharmonizowane", natomiast pozostałe towary nie posiadają odpowiednich uregulowań i wobec tej grupy używamy określenia obszaru "niezharmonizowanego".
Pozostałe trzy swobody to swobodny przepływ kapitału, swobodny przepływ osób i swoboda świadczenia usług.
Jednym z największych osiągnięć UE było stworzenie jednolitego rynku. Pozwolił on na zniesienie barier ekonomicznych w całej Europie, zwiększając konkurencję, co pozwoliło na osiągnięcie poprawy jakości i obniżenie cen towarów i usług. W niektórych sektorach – jak komunikacja czy podróże lotnicze – spadek cen był wręcz drastyczny. Weźmy na przykład koszt dziesięciominutowego połączenia telefonicznego do Stanów Zjednoczonych. Cena w Niderlandach spadła o 90% między rokiem 1997 a 2006. Mieszkańcy Łotwy nie zauważyli jednak takiej zmiany.
Chociaż w Unii Europejskiej mieszka zaledwie 7% ludności świata, jej udział w handlu z resztą świata odpowiada za około jedną piątą globalnej wymiany handlowej.
Na dwie trzecie całkowitego obrotu w handlu UE składa się wymiana pomiędzy państwami Unii, aczkolwiek wkład poszczególnych państw członkowskich jest dość zróżnicowany. Jednolity rynek znacznie ułatwił handel między państwami Unii, ponieważ umożliwia on swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i ludzi przez granice krajowe.
UE jest największym eksporterem i drugim w kolejności importerem na świecie. Stany Zjednoczone Ameryki są największym partnerem handlowym UE, a na drugim miejscu plasują się Chiny. W roku 2005 z UE pochodziło 18,1% światowego eksportu, a Unia była celem 18,9% globalnego importu.
Unia Europejska jest również ważnym partnerem w handlu z krajami mniej rozwiniętymi, spośród których większość eksportuje do Unii na zasadach bezcłowych lub po obniżonych cłach. Takie preferencyjne zasady dostępu do rynku UE mają na celu spotęgowanie wzrostu gospodarczego uboższych krajów całego świata.
Stabilność i wzrost gospodarczy
Na wspólnym rynku i w ramach jednego z największych bloków handlowych na świecie, jakim jest UE, zasadna wydaje się koordynacja polityki gospodarczej poszczególnych państw członkowskich. Dzięki niej Unia może szybko i spójnie reagować w obliczu wyzwań gospodarczych, takich jak aktualny kryzys gospodarczy i finansowy. Szesnaście państw poszło jeszcze o krok dalej, wprowadzając wspólną walutę − euro.
Podstawę dla współpracy w dziedzinie polityki gospodarczej stanowi Unia Gospodarcza i Walutowa, do której należą wszystkie państwa członkowskie UE. W ramach UGW kraje członkowskie opracowują wspólne wytyczne dotyczące kwestii mających znaczenie dla gospodarki. Wynikiem takiego podejścia jest wzrost gospodarczy, większa liczba miejsc pracy oraz wyższy poziom ochrony socjalnej dla wszystkich obywateli. Poza tym współpraca umożliwia UE reagowanie w sposób skoordynowany na wyzwania gospodarcze i finansowe w skali światowej. Sprawia też, że UE jako blok handlowy jest bardziej odporna na nadchodzące z zewnątrz zagrożenia i może skuteczniej stawiać czoła problemom gospodarczym i finansowym.
Wspólna polityka rolna
Rolnictwo to dziedzina gospodarki, która najwcześniej została objęta wspólną polityką. Celem polityki rolnej jest podniesienie wydajności rolnictwa, zapewnienie odpowiedniego standardu życia osobom utrzymującym się z pracy w rolnictwie, zapobieganie wahaniom cen i zapewnienie konsumentom towarów rolniczych po korzystnych cenach. Do podstawowych instrumentów realizacji tych celów należą:
a) Wspólna organizacja rynku rolnego
b) obciążania importu cłami i ograniczanie produkcji(mleko, cukier)
c) wspieranie przedsiębiorstw rolnych w zakresie nowoczesnych technologii
d) programy specjalne dla obszarów upośledzonych( np. zagrożonymi powodziami)
Wspólna waluta- euro
Wprowadzenie od 1 stycznia 1999 r. wspólnej waluty-euro- można uznać za wydarzenie ubiegłego stulecia, które położyło podwaliny pod budowę tożsamości europejskiej XXI w. Stosowanie euro w formie gotówki rozpoczęło się 1 stycznia 2002 r. Obecnie jest ono pieniądzem obiegowym w 17 krajach wspólnoty.
Strefa euro jest tworzącą unię walutową wspólną przestrzenią unijnych państw, które wprowadziły euro jako swoją walutę, gdzie Europejski Bank Centralny prowadzi niezależną politykę pieniężną.
Początkowo waluta ta była tylko międzybankową walutą rozliczeniową i nie znajdowała się w normalnym obiegu. W dniu 1 stycznia 2002 roku nastąpiło zastąpienie walut państw członkowskich strefy euro monetami i banknotami euro, co było największą przeprowadzoną dotąd na świecie jednorazową operacją walutową. Cała akcja wymiany walut zakończyła się 1 lipca 2002 r., kiedy to waluty narodowe państw strefy euro zostały całkowicie wycofane. Kursy między walutami narodowymi, które miało zastąpić euro, zostały zamrożone 1 stycznia 1999 r.
Warunki przystąpienia do strefy euro
a) deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB
b) dług publiczny nie większy niż 60% PKB
Korzyści i koszty wprowadzenia euro
a) + Wyeliminowanie ryzyka wahań kursów walut narodowych, co może powodować wzrost poziomu inwestycji w strefie euro i w konsekwencji przyspieszenie tempa rozwoju gospodarczego oraz wzrost prestiżu UE w świecie
b) + Wyeliminowanie kosztów wymiany walut na rynku wspólnotowym
c) + Możliwość(w ograniczonym zakresie) wyrównywania poziomu cen wielu artykułów
d) – Konieczność podporządkowania się przez państwa strefy euro dyscyplinie finansów publicznych
e) – Dostosowanie stóp procentowych do wspólnych wymogów, co może powodować wzrost bezrobocia
f) - Znaczna zmienność kursu między euro i dolarem, która może komplikować współpracę z krajami spoza strefy euro
Noane