Sylabus 3
1. Pojęcie prawa Europejskiego i Prawa UE
Prawo Europejskie- Można je ujmować w szerokim lub wąskim(właściwym) znaczeniu.
Znaczenie SZEROKIE
W znaczeniu SZEROKIM pojecie to obejmuje prawo tworzone w ramach wszystkich europejskich organizacji międzynarodowych( od 1 gr prawo 2 wspólnot europejskich, od 1 gr 2009 UE i EWEA, ale też Rady Nordyckiej i itd.) prawo europejskie w znaczeniu szerokim może być używane tylko do prawa europejskich organizacji międzyrządowych, międzypaństwowych.
NIE OBEJMUJE PRAWA WEWNĘTRZNEGO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH.
Znaczenie WĄSKIE
Początkowo ( od 1957) prawem europejskim w znaczeniu wąskim było prawo tych organizacji międzynarodowych państw Europy, których cechą była ponadnarodowość.( WE,EWEA,EWWIS)
Pojęcie organizacji ponadnarodowej, czynniki ją określającą:
è W wyniku zakresu i rozrostu jej kompetencji tworzy samodzielny autonomiczny porządek prawny, różny od prawa międzynarodowego i od prawa krajowego państw członkowskich, uniezależnia się od umowy międzynarodowej ją tworzącej( nie podlega jej), która nabywa cechy konstytucji (prawa konstytucyjnego organizacji,
è Stanowi prawo pochodne (wtórne) szczególnego rodzaju stosowane bezpośrednio wewnątrz państw członkowskich, charakteryzuje się (jeśli wynika to z prawa – skutkiem bezpośrednim w sferze prawa krajowego państw członkowskich i pierwszeństwem nad prawem krajowym.
è Posiada autonomię sądową oznacza to istnienie specjalnego organu (np.trybunał sprawiedliwości UE) i wszystkie sprawy rozstrzyga właśnie ta organizacja. Jurysdykcja tego organu jest obowiązkowa i nie podlega wyłączeniu.
è Posiada autonomię finansową oprócz składek państw członkowskich posiada własne źródła dochodów ( np. z cel z podatków VAT, )
Decyzja o ponadnarodowym charakterze organizacji wynika z teorii prawa międzynarodowego. Organizacja ponadnarodowa nie traci charakteru organizacji międzyrządowej. Należy pamiętać iż, każda organizacja ponadnarodowa jest organizacją międzynarodową, ale nie każda organizacja międzypaństwowa jest ponadnarodową.
Pojęcie Prawa Unii Europejskiej- w momencie powstania UE, 7 luty 1992 i wejścia w życie traktatu z Maastricht 1 listopada 1993 powstało pojęcie prawa Unii Europejskiej. Od wejścia w Zycie traktatu z Maastricht prawo europejskie w znaczeniu wąskim ( sensu stricto) jest równoważne z pojęciem prawa UE. (z przed grudnia 2009 obejmowało prawo 2 wspólnot)
Prawo Pierwotne:
Po 1 grudnia 2009 ( traktat z Lizbony) mamy do czynienia z jednolitym Prawem UE składające się z :
Æ TUE
Æ TFUE
Æ + protokoły i deklaracje
Najdokładniejszym obecnie pojęciem opisującym system prawny UE jest prawo UE. Istnieje również pojęcie PRAWO INTEGRACJI EUROPJSKIEJ – używa się go najczęściej do opisu procesu integracji państw Europy zachodniej i budowie jednolitej UE(rzadko używane).
UE przed traktatem z Lizbony i jej filarowa konstrukcja.
UE utworzona została na podstawie traktatu z Maastricht (7.021992) pierwszy akapit TUE stwierdzał, iż umawiające się strony ustanawiają UE zwana dalej Unią. Konstrukcję UE stanowił akapit 3. „Unię stanowią wspólnoty Europejskie uzupełnione politykami i formami współpracy przewidzianymi niniejszym traktatem. Zadanie Unii- kształtowanie w sposób spójny i solidarny stosunków między państwami członkowskimi. Postanowienie to dało podstawę do sformułowania filarowej konstrukcji.
Do 1 grudnia 2009 UE stanowiły 3 filary, czyli obszary różniące się zakresem współpracy i statusem prawnym. Drugi i trzeci filar tworzyły polityki i formy współpracy przewidziane traktatem z Maastricht.
Opis :
Dach – regulacje, przepisy umieszczone na początku TUE obejmowały:
§ Cele UE
§ Jednolite ramy instytucjonalne i unormowania dotyczące Rady Europejskiej
§ Zasady UE
§ Postanowienia a wypadek poważnego naruszenia zasad UE przez państwo członkowskie.
Fundament – unormowania dotyczące:
· Wzmocnionej współpracy
· Końcowe przypisy
· Najważniejsze z nich dotyczyły:
a) procedury zmiany traktatów na podstawie, których działa UE
b) uzyskania członkostwa w UE
c) czasu obowiązywania TUE
Często mówi się, że I filar był ponadnarodowy a II i III międzyrządowy. Dostrzeżono jednak konieczność współpracy także w tych dwóch strefach. Stąd kompromis, ponadnarodowo- międzyrządowy charakter UE.
Charakter prawny UE po traktacie z Lizbony
Wejście traktatu z Lizbony ( po długiej ratyfikacji) spowodowało przyznanie Unii osobowości prawnej, co nastąpiło równolegle do likwidacji Wspólnoty Europejskiej.
Art. 1 TUE
„Podstawę Unii stanowi niniejszy traktat oraz traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (…) ba te traktaty mają taką samą moc prawną. Unia zastępuje Wspólnotę Europejską i jest jej następcą prawnym”
Zlikwidowano system filarowy – zastąpiono go spójną organizacją międzynarodową. UE stała się podmiotem prawa międzynarodowego.
Podmiot prawa międzynarodowego ma możliwość samodzielnego, niezależnego od państw członkowskich występowania przez organizację na płaszczyźnie międzynarodowej. To znaczy dokonywania czynności cechujących podmiot prawa międzynarodowego.
Do tych czynności zalicza się:
Ø Prawo zawierania umów międzynarodowych (ius tractatuum)
Ø Prawo legacji (ius legationis) – prawo wysyłania własnych (czynne prawo legacji) i przyjmowania obcych( bierne prawo legacji) przedstawicieli dyplomatycznych
Ø Prawo występowania z roszczeniami międzynarodowymi (ius standi) ,z czym wiąże się także ponoszenie odpowiedzialności międzynarodowej.
W traktacie o UE zawarto przepisy pozwalające uznać ją za org. Międzynarodową to w traktacie o funkcjonowaniu UE zawarto prane podstawy umożliwiające jej działanie na forum międzynarodowym.
Art. 216 ust.1 TFUE- nadano Unii prawo do zawierania umów międzynarodowych z państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi w następujących przypadkach:
G Jeśli zdefiniują to traktaty
G Gdy zwarcie umowy jest niezbędne do osiągnięcia w ramach polityki Unii jednego z celów, o których mowa w traktatach
G Gdy zawarcie umowy jest przewidziane w prawnie wiążącym akcie Unii
G Gdy zawarcie umowy może mieć wpływ na wspólne zasady lub zmienić ich zakres.
Kolejną nowością wprowadzona do art. 3 TFUE jest jasne wytyczenie kompetencji wyłącznych UE. Wyłącznie UE może zawierać umowy międzynarodowe, gdy:
¬ Ich zawarcie zostało przewidziane w akcie prawodawczym UE
¬ Jest to niezbędne do wykonywania wewnętrznych kompetencji UE
¬ Jeśli zawarcie umowy może wpływać na wspólne zasady lub zmienić ich zakres.
Współpraca z organizacjami międzynarodowymi
Art. 220 ust.1 TFUE
Unia ustanawia wszelkie formy współpracy z:
— Organami ONZ i jej organizacjami wyspecjalizowanymi,
— Radą Europy,
— Organizacją bezpieczeństwa i współpracy w Europie (OBWE)
— Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
Dzięki traktatowi z Lizbony wątpliwością nie polega już, że:
1. UE jest organizacją międzynarodową a zatem samodzielnym podmiotem prawa międzynarodowego ze względu na posiadanie osobowości prawnej.
2. Nastąpiła likwidacja trzech filarów, ponieważ następcą prawnym WE jest UE.
Na mocy traktatu z Lizbony odłączono EWEA – Europejską wspólnotę energii atomowej. Pozostawiono jej osobowość prawno międzynarodową, więc:
ü Ma prawo do korzystania na terytorium państw członkowskich z przywilejów i immunitetów. Przywileje te mają charakter funkcjonalny tzn. dotyczą urzędników i innego personelu wyłącznie w ramach ich działania w zakresie obowiązków objętych celami EWEA
ü Ma prawo zawierania umów międzynarodowych w zakresie prowadzonej przez siebie działalności. Euroatom może zawierać z jednym lub z większą liczbą państw lub org. Międzynarodowych umowy ustanawiające stowarzyszenie, przy czym zawiera je Rada, stanowiąc jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.
Cele UE
Następuje modyfikacja celów w większym stopniu niż w Traktacie Nicejskim. Nacisk na kwestie społeczne i stosunki zewnętrzne Unii.
Art. 2 TUE
A. Cele ogólne – wspieranie pokoju, wartości Unii i dobrobytu jej narodów.
B. Cele związane z bezpieczeństwem – zapewnienie obywatelom:
è Przestrzeń wolności,
è Bezpieczeństwo,
è Sprawiedliwość bez granic wewnętrznych,
è Swobodę przepływu osób( w powiązaniu z właściwymi środkami w odniesieniu do kontroli granic wewnętrznych)
è Azlu,
è Imigracji,
è Zapobieganie i zwalczanie przestępczości
C. Cele gospodarcze:
Unia ustanawia rynek wewnętrzny
Działa na rzecz trwałego rozwoju Europy( którego podstawą jest stabilność cen, wzrost gospodarczy, społeczna gospodarka rynkowa w wysokiej konkurencyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego)
Wysoki poziom ochrony i poprawy środowiska naturalnego.
Wspiera postęp naukowo techniczny
D. Cele socjalne:
Ø Zwalczanie wyłączenia społecznego i dyskryminacji
Ø Wspieranie sprawiedliwości
Ø Ochrona socjalna
Ø Równość kobiet i mężczyzn
Ø Solidarność międzypokoleniowa
Ø Ochrona praw dziecka
E. Cele kohezyjne:
Wspieranie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz solidarność między państwami członkowskimi.
F. Cele kulturowe:
Szanuje swą bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy.
G. Cele związane z polityką monetarną:
Ustanawia unię gospodarczą i walutową, której walutą jest Euro.
H. Cele związane z polityką zagraniczną:
W stosunkach zewnętrznych:
· Umacnia i propaguje swoje wartości i interesy
· Wnosi wkład w ochronę swoich obywateli
· Przyczynia się do pokoju i bezpieczeństwa, trwałego rozwoju ziemi do solidarności i wzajemnego szacunku między narodami
· Swobodnego i uczciwego handlu
· Eliminacji ubóstwa
· Ochrony praw człowieka, w szczególności praw dziecka
· Ścisłego postrzegania i rozwoju prawa międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów Zjednoczonych.
Cele te mają być osiągane zgodnie z kompetencjami UE.
Zasady UE
Art.2
„Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim, w społeczeństwie opartym na pluralizmie, nied...
djmathew18