Metodyka szkolenia OPBMR2002.doc

DOWÓDZTWO    WOJSK    LĄDOWYCH

OPChem. 393/2002

METODYKA

SZKOLENIA PODODDZIAŁÓW

Z OBRONY PRZED BRONIĄ

WARSZAWA 2002

MASOWEGO RAŻENIA

SPIS TREŚCI

Str.

1.   Rozdział    I —Metody szkolenia i formy organizacyjne zajęć                            5

2.   Rozdział  II - Ogólne zasady przygotowania i prowadzenia zajęć                            9

3.   Rozdział III - Zasady bezpieczeństwa                               14

4.   Rozdział IV - Przykładowe rozwiązania metodyczne                              17

1.              Szkolenie podstawowe                              17

Temat 1 - Posługiwanie się indywidualnymi środkami ochrony przed skażeniami.

Sprawdzenie szczelności masek filtracyjnych w atmosferze skażonej                                17

2.              Szkolenie specjalisty                               25

Temat 2-Pokładowe przyrządy rozpoznania skażeń i urządzenia ochrony przed

bronią masowego rażenia                             25

Temat 3 - Czynności na wypadek alarmu o skażeniach w działaniach taktycznych ...              29

Temat 4 - Prowadzenie likwidacji skażeń                             32

Temat 5 - Aparat tlenowy - ewakuacyjny                               38

Temat 6 - Ochrona przed środkami zapalającymi. Pokonywanie przeszkód na torze

napalmowym                              40

Temat 7 - Stosowanie środków dymnych                               44

3.              Szkolenie drużyny/plutonu                             51

Temat 8 - Wykorzystanie właściwości sprzętu bojowego i infrastruktury terenowej

w celu ochrony przed czynnikami oddziaływania broni masowego rażenia

i toksycznych środków przemysłowych                              51

Temat 9 - Działanie po napotkaniu terenu skażonego i w terenie skażonym                               56

Temat 10-Likwidacja skażeń z użyciem etatowego sprzętu                             63

T e m a 111 - Zagrożenie występujące w rejonie konfliktu                               65

5.              ZAŁĄCZNIKI:

1.            Koncepcja realizacji szkolenia z przedmiotu „obrona przed bronią masowego rażenia" ..              66

2.            Zużycie technicznych środków materiałowych i bojowych środków obrony przed bronią
masowego rażenia na zabezpieczenie zajęć oraz wykaz sprawdzanych norm szkole­
niowych (kcz/kz)                               69

?. Plan - konspekt do przeprowadzenia zajęć z obrony przeciwchemicznej                               71

4.              Plan pracy do przeprowadzenia zajęć z drużyną                             80

Rozdział I METODY SZKOLENIA I FORMY ORGANIZACYJNE ZAJĘĆ

Prawidłowa organizacja szkolenia z obrony przed bronią masowego rażenia wy­maga od organizatorów tego procesu twórczego stosowania odpowiednich treści oraz różnorodnych form i metod szkolenia. Obowiązkiem każdego dowódcy i instruktora jest nie tylko znajomość podstawowych form i metod szkolenia, ale przede wszystkim umiejętność właściwego ich doboru i wykorzystania w konkretnych warunkach.1

Forma szkolenia to zewnętrzna organizacyjna strona zajęcia, na które składają się czynności o charakterze organizacyjnym, przestrzennym, materiałowym i czasowym. Formy szkolenia odpowiadają na pytania: jak?, w jakim celu?, w jakim układzie?, jaki­mi narzędziami? będzie realizowany proces szkolenia.

W szkoleniu z obrony przed bronią masowego rażenia wyróżnia się dwie grupy form szkolenia: formy szkolenia teoretycznego i formy szkolenia praktycznego. Pod­stawowymi formami szkolenia są:

—    teoretycznego - wykład;

—    praktycznego - ćwiczenie ze sprzętem, ćwiczenie w terenie, trening.

Wykład -to forma zajęcia polegająca na ustnym przekazywaniu odpowiednio upo­rządkowanych treści. W pododdziale wykład jest stosowany w celu przekazania wiedzy teoretycznej szkolonym żołnierzom. Prowadząc zajęcia w formie wykładu należy za­pewnić im wysoki poziom merytoryczny i metodyczny. W toku wykładu należy szero­ko wykorzystywać pomoce szkoleniowe: schematy, foliogramy, przeźrocza, prezentacje multimedialne i filmy szkoleniowe.

Ćwiczenie ze sprzętem jest stosowane podczas nauczania budowy i użytkowania sprzętu obrony przed bronią masowego rażenia. Prowadzi się je zawsze przy sprzęcie -w gabinetach, parkach sprzętu technicznego itp. W czasie tych ćwiczeń żołnierze po­winni mieć łatwy dostęp do sprzętu, makiet, modeli, trenażerów, itp. Z uwagi na bez­pieczeństwo, żołnierze powinni rozkładać i składać sprzęt oraz usuwać niesprawności pod nadzorem instruktora.

1 Informacje o formach i metodach szkolenia zaczerpnięto z „Poradnika dowódcy podod­działu (część II). Metodyka szkolenia taktyki i taktyki rodzajów wojsk w pododdziałach wojsk p—ctinych i zmechanizowanych" Warszawa 2001.

Ćwiczenia w terenie są podstawową formą zajęć ze szkolenia z obrony przed bro­nią masowego rażenia. Odbywają się na polowych obiektach szkoleniowych - garnizo­nowych i poligonowych (w ośrodkach szkolenia z obrony przed bronią masowego raże­nia, placach ćwiczeń, itp.). z wykorzystaniem sprzętu, środków i materiałów obrony przed bronią masowego rażenia, środków pozoracji pola walki, trenażerów, itp. W cza­sie tych zajęć mogą być realizowane cele szkoleniowe związane z nauczaniem, dosko­naleniem i kontrolą postępów nauczania.

Trening jest formą doskonalenia i utrwalania praktycznych umiejętności, prze­kształcania ich w nawyki i wyrabiania sprawności. Treningi prowadzi się na placach ćwiczeń (ośrodkach szkolenia z obrony przed bronią masowego rażenia) z wykorzystaniem sprzętu, środków i materiałów obrony przed bronią masowego raże­nia oraz urządzeń treningowych.

Osiągnięcie odpowiednich wyników w szkoleniu żołnierzy w znacznym stopniu jest uzależnione od stosowania odpowiednio dobranych i umiejętnie wykorzystanych metod szkolenia.

Metoda szkolenia oznacza sposób postępowania nauczyciela z uczniem dla osią­gnięcia określonego celu (opanowania wiedzy wraz z umiejętnościami stosowania jej w praktyce, rozwijania zdolności i zainteresowań umysłowych). Metoda powinna dać odpowiedź na pytanie: jak należy uczyć aby działanie było skuteczne.

Metoda szkolenia to:

—    celowo, świadomie, racjonalnie i systematycznie zastosowany sposób organizo­
wania działalności poznawczej;

—    systematycznie stosowany sposób pracy dowódcy — instruktora z żołnierzami
umożliwiający osiągnięcie celów szkoleniowych.

Różnorodność celów szkolenia sprawia, że nie istnieje jedna uniwersalna metoda nauczania, jednakowo przydatna dla wszystkich przedmiotów i profilów szkolenia. Żadna z metod, jeśli stosuje sieją oddzielnie i wyłącznie, nie zapewni właściwych wy­ników szkoleniowych. Przeważnie stosuje się kilka metod wzajemnie powiązanych i wspomagających się. Jeżeli mówi się, że dane zajęcie prowadzone są jakąś określoną metodą, to znaczy, że jest ona podstawową, najbardziej eksponowaną.

Wybór metody zależy od wielu czynników, między innymi od:

—    głównych i szczegółowych celów szkolenia;

—    specyfiki szkolenia danego tematu;

—    warunków lokalowych i bazy materiałowo - technicznej;

—    przygotowania i doświadczenia prowadzącego zajęcia.

Wybierając metodę nauczania, trzeba brać pod uwagę środowisko żołnierskie, na które będzie się oddziaływać. Kompleksowe stosowanie metod szkolenia ułatwia bo­wiem oddziaływanie na każdą grupę ludzką, dzięki czemu zajęcia stają się ciekawsze Zmiana metody w czasie zajęć wpływa na ożywienie, koncentrację uwagi, zwiększenie zainteresowania, a tym samym zmusza do aktywnego wysiłku.

W szkoleniu z obrony przed bronią masowego rażenia najczęściej stosuje się na­stępujące metody szkolenia:

—              metody słowne: opis, wykład;

—     metody poglądowe: pokaz;

—     metody praktyczne: ćwiczenia praktyczne, treningi z obrony przed bronią ma­
sowego rażenia, instruktaż.

Opis należy do najstarszych i często stosowanych metod szkolenia w pododdziale, zwłaszcza podczas zapoznawania szkolonych ze sprzętem i środkami obrony przed bronią masowego rażenia czy sposobami wykonywania określonych czynności. Polega on na opisywaniu części składowych przedmiotu, prostych zjawisk albo ich właściwości i cech. Opis spełni swe zadanie wtedy, gdy szkolony będzie mógł zobaczyć wyraźny obraz całości sprzętu, zjawiska lub czynności. Dlatego też zwykle łączy się z pokazem. Opis nie może być zbyt rozwlekły i złożony.

Wykład w szkoleniu żołnierzy znajduje zastosowanie na wszystkich szczeblach nauczania. Obejmuje on zawsze treści o charakterze złożonym. Podczas stosowania tej metody ważne jest utrzymanie uwagi szkolonych w napięciu, dobieranie odpowiedniego słownictwa i czasu trwania wykładu. Metodą wykładu prowadzi się tylko zajęcia teore­tyczne.

Do podstawowych czynników decydujących o efektywności wykładu należą:

—    staranne przygotowanie tez wykładu i pomocy szkoleniowych;

—    stałe utrzymywanie kontaktu ze szkolonymi;

—    wiązanie nowych treści z wcześniej poznanymi oraz doświadczeniem;

—    łączenie wykładu z opisem, pokazem, filmem, itp.

Pokaz ściśle wiąże się z zasadą poglądowości. Pozwala on w krótkim czasie zapo­znać szkolnych ze sprzętem, zjawiskiem lub czynnością albo symbolizującymi je środ­kami. Metodę tę stosuje się niemal podczas każdych zajęć...