WIRUSOWE ZAPALENIE TĘTNIC KONI – EVA – Arteritis infectiosa equorum
W: Togawirus – angiotropowy (EAV)
· charakterystyczne objawy: gorączka, obrzęk powiek, obrzęk kończyn, zapalenie spojówek, obrzęk błon śluzowych nosa i wyciek z nosa, krwawienia z błon śluzowych, duszność, depresja, biegunka
· ronienia występują w 7-10 dniu po zakażeniu – związane z ostrą fazą zakażenia
(u poronionych płodów brak jest ciałek wtrętowych charakterystycznych dla Rhinopneumonitis equorum)
· powinowactwo wirusa do małych tętniczek mięśniowych o śr. ok. 0,5mm
· w okresie wiremii – zap. bł. śluzowych, surowiczych, naczyń krwionośnych
· zmiany – surowicze nacieczenie tkanki podopłucnowej i międzyzrazikowej płuc, obrzęk i zwyrodnienie wątroby i nerek
· zawały w płucach, jelicie ślepym i okrężnicy
· w obrębie ściany przewodu pokarmowego zmiany mogą manifestować się klinicznie objawami morzyska
ZAKAŹNE ZAPALENIE MÓZGU I RDZENIA KONI – Encephalomyelitis infectiosa quorum
W: Togawirus
Amerykańskie (Zachodnioamerykańskie – WEE i Wschodnioamerykańskie – EEE )
· gorączka (41), objawy ze strony układu nerwowego (w tym porażenie kończyn i tułowia)
· postacie: śpiączkowa, porażenna, agresywna, apoplektyczna
· sekcyjnie obserwujemy:
przekrwienie i obrzęk mózgu i rdzenia, żółtaczka, obrzęk węzłów chłonnych, zwyrodnienie miąższowe wątroby i nerek
· zmiany histopatologiczne:
istota szara i biała mózgu (wzgórze, podwzgórze i kora) i rdzenia (rogi brzuszne)
· w tkance nerwowej stwierdzamy:
zwyrodnienie i martwice komórek zwojowych łącznie z nekrofagią, wylewy krwi, rozplem komórek glejowych, śródtkankowe i okołonaczyniowe nacieki z udziałem limfocytów i granulocytów, a także zapalenie opon mózgowych
· ciałka wtrętowe podobne do ciałek J-D w jądrach komórek zwojowych, nie będące jednak ciałkami swoistymi
Wenezuelskie – VEE
· naturalnym gospodarzem wirusa są małe gryzonie żyjące na bagnach okolic tropikalnych
· zakażenie za pośrednictwem komarów, a także zakażenia kontaktowe
· podobieństwo do EEE, ale na pierwszy plan wysuwają się objawy uogólnionego zakażenia organizmu
· brak jest typowych zmian anatomopatologicznych
· mikroskopowo obserwujemy w szpiku zanik tkanki krwiotwórczej, liczne wybroczyny w węzłach chłonnych i śledzionie
Japońskie – JE
· ma zwykle łagodny przebieg, choć u koni może wystąpić wysoka śmiertelność
· podobieństwo do WEE (w ciężkich przypadkach stwierdza się gorączkę i objawy nerwowe)
· zmiany mikroskopowe dotyczą bardziej istoty szarej aniżeli białej + brak jest ciałek wtrętowych
· w mózgu zastój krwi, punkcikowate wybroczyn oraz obrzęk tkanki nerwowej
· początkowo zmiany bardziej wysiękowe, potem bardziej wytwórcze
· komary i kleszcze jako wektory
NIEDOKRWISTOŚĆ ZAKAŹNA KONI – NZK – Anaemia infectiosa equorum
W: Retrowirus
· wirus atakuje głównie USŚ i krwinki czerwone
· komórki żelazonośne/syderocyty głównie w środkowych obszarach zrazików
· nacieki limfoidalne w tkance międzyzrazikowej oraz wzdłuż zatok wątroby
· ostry przebieg to posocznica, wybroczynowość, zwyrodnienie narządów miąższowych
· powolny przebieg/nawroty to niedokrwistość, żółtaczka, hemosyderoza narządów, wyniszczenie
· postać ostra
§ wątroba powiększona (8-12kg), napięta torebka, wyjaskrawiony zarys zrazików
§ śledziona powiększona (12-20kg), brejowata
· postać podostra
§ wątroba się zmniejsza, zachowane wyjaskrawienie
§ zmniejsza się śledziona + ziarna pieprzu (śledziona malinowa)
· postać przewlekła
§ wątroba prawidłowej wielkości, „wątroba muszkatołowa” + marskość wątroby
§ śledziona również dobrej wielkości
INFLUENZA KONI – Influenza equi
W: Mykso- i Paramyksowirus – A(equi)1 i A(equi)2
· pierwotnym miejscem namnażania wirusa influenzy jest błona śluzowa nosa
· złuszczanie nabłonka dróg oddechowych, nacieczenie błon śluzowych granulocytami, zapalenie oskrzeli i tkanki okołooskrzelowej, obrzęk pęcherzyków, śródmiąższowe zapalenie płuc
· często powikłania, najczęściej bakteryjne (głównie płuc – odoskrzelowe zap. płuc – ch. brukselska / tyfus flandryjski), chorobotwórcze działanie przypisuje się głównie hemolitycznym paciorkowcom
ZAPALENIE NOSA I PŁUC KONI ORAZ WIRUSOWE RONIENIA KLACZY – Rhinopneumonitis equorum
W: Herpeswirusy – EHV4 dla nosa i płuc, EHV1 dla ronienia
· chorują głównie konie w wieku do 2 lat
· zakażenie głównie drogą kropelkową → namnażanie w komórkach górnych dróg oddechowych → wiremia → zakażenie błony śluzowej ciężarnej macicy → przez bł. kosmówkowo-omoczniową zakaża płód i namnaża się w jego komórkach
· w czasie wiremii również w leukocytach → zakażenie ściany naczyń krwionośnych oraz narządów miąższowych
· ronienia klaczy występują pod koniec ciąży, u zakażonych klaczy brak jest objawów ze strony układu oddechowego
· ronienia nie poprzedzają objawy zwiastunowe, odsetek poronień to 1-100%
· macica i błony płodowe zwykle nie zmienione
· poronione płody
§ (niekiedy źrebięta rodzą się w terminie, lecz z objawami zapalenia płuc i giną w pierwszych godzinach życia)
§ obrzęk tkanki podskórnej, płyn w jamach ciała, obrzęk płuc, włóknikowe zapalenie oskrzeli
§ mnogie, prosówkowate ogniska martwicowe na wątrobie
§ punkcikowa te i plamiste wybroczyny w błonie śluzowej górnych dróg oddechowych, prz. pokarmowego, pod torebką śledziony, nad nasierdziem, wsierdziem, opłucną
§ nerki są silnie przekrwione, liczne wybroczyny w korze
§ błony śluzowe i skóra wykazują zażółcenie
· śródjądrowe, kwasochłonne ciałka wtrętowe typu A (Cowdry) – ciałka Dimocka
ciałka eozynofilne, zajmują centrum jądra komórkowego, wyraźnie oddzielone są od obwodowo położonej chromatyny
· postać nerwowa – w każdym wieku niezależnie od płci, niezborność ruchów + niedowłady/porażenia („siedzący pies”)
CHOROBA BORNAJSKA – BD – Encephalomyelitis infectiosa equorum et ovinum
W: Niesklasyfikowany wirus
· choroba ma ostry lub podostry przebieg
· osłabienie, otępienie, stany śpiączkowe / czasem podniecenie i ruchy przymusowe
· droga przewodu pokarmowego lub oddechowego / drogą okołonerwowych przestrzeni limfatycznych do mózgu (śl. j. nosowej z oponą miękką opuszki węchowej) + poprzez śluzówkę jelit nerwami trzewiowymi do mózgu
· istota szara – opuszka węchowa, podwzgórze, wzgórze, rdzeń przedłużony oraz szare sznury i słupy rdz. kręgowego
· kwaso- i zasadochłonne ciałka wtrętowe Joest-Degena
pojedynczo lub licznie w jądrach, rzadziej cytoplazmie komórek zwojowych, głównie w rogach Ammona
· typ krwotoczny – szczególnie u koni – drobne ogniska rozmiękczynowe i rozległe wylewy krwi – makroskopowo
· histologicznie
zwyrodnienie i martwica kom. nerwowych + odczyn tk. glejowej (neuronofagia) i mezenchymalnej
jako okołonaczyniowe nacieki kom. limfocytarnych i plazmatycznych
NOSACIZNA – Malleus
B: Pałeczka nosaciznowa – Pseudomonas maleli / Malleomyces maleli / Actinomyces maleli
· „zapalenie wytwórczo-wysiękowo-martwicowe z przewagą procesu wytwórczego, albo procesu wysiękowego”
· przewlekła choroba zwierząt nieparzystokopytnych
· ognisko pierwotne, zespół pierwotny, uogólnienie wczesne
· ogniska pierwotne najczęściej w j. nosowo-gardłowej, jelicie, rzadziej w płucach lub na powierzchni skóry
· w przeciwieństwie do guzków pasożytniczych nie dochodzi do całkowitego zwapnienia jądra i nacieku eozynofili
· swoista ziarnina: komórki nabłonkowate, wśród których także komórki olbrzymie, plazmocyty, limfocyty
· nieswoista ziarnina → w staszych guzkach przekształca się we włóknistą tkankę łączną
· guzek: naciek leukocytarny / martwica skrzepowa / chromatyna jąder rozpada się (karyorrhexis) / jądra wysychają i kurczą się / chromatotexis-Unna / dookoła ziarnina / przekrwienie i rozrost ziarniny
Nosacizna nosa
§ zakażenie pierwotne (droga oddechowa), lub przeniesienie (naczynia krwionośne, albo z np. krtani)
§ wa-wa właściwa bł. śluzowej→guzki wielkości ziarna prosa i mniejsze (żółtawe, mętne, obwódka przekrwienia)
§ ropienie i martwica centrum guzków, przebijają się na zewnątrz
§ wrzody z lekko obrzmiałymi brzegami i nierównym dnem → demarkacja → wrzody soczewkowate
§ wrzody soczewkowate – gładkie dno i ostre brzegi – wrzody późniejszego etapu
§ wrzody pierwotne mogą się często powiększać i zlewać – rozległe owrzodzenia o słoniowatym dnie
§ często proces postępuje aż do momentu przebicia przegrody nosowej
§ charakterystyczne gwiazdowate blizny o charakterystycznej strukturze
Nosacizna tchawicy
§ postać z przewagą zmian wysiękowych podobna do nosacizny nosa
§ charakterystyczna jest postać z przewagą procesów wytwórczych – charakteryzuje się twardymi guzkami o gładkiej powierzchni, ułożonymi rzędami albo podłużnymi fałdami o spiralnym przebigu
Nosacizna płuc z przewagą procesu wysiękowego
§ ostry charakter – kraje o słabym nasileniu choroby
§ guzki wielkości ziarna prosa do grochu pod opłucną lub w głębi tkanki płucnej
§ żółto-mętne, otoczone obwódką przekrwienia; w późniejszym stadium dookoła słoniowata tk. ziarninowa
§ ropne rozmiękanie → „kolor czekoladowy”
Nosacizna płuc z przewagą procesu wytwórczego
§ przewlekły charakter – kraje o dużym nasileniu choroby
§ szare, nieco przeświecające guzki wielkości do ziarna prosa
§ od początku otoczone są szerokim pasmem swoistej i nieswoistej tk. ziarninowej, ulegającej potem zwłóknieniu
§ „nosacizna modzelowata” – guzy wielkości pięści
Nosacizna skóry
§ najczęściej przerzutowo z ognisk nosaciznowych w j. nosowej lub płucach
§ mnogie guzki ułożone różańcowato wzdłuż naczyń chłonnych otoczone torebką łącznotkankową
BOTRIOMYKOZA – Piasecznica – Botryomycosis
Gronkowiec złocisty – Staphylococcus ureus / Botryomyces ascoformans / B. equi / Micrococcus asc.
· przewlekła, zakaźna choroba przyranna
· owoc morwy / maliny – grudki piasecznicy, grudki pokryte ropniami, pow. gładka i wilgotna
· wokół grudek piasecznicy powstaje ziarnina (granulocyty), potem tkanka ziarninowata przechodzi w tkankę łączną
· b. sznura nasiennego – twarda, podobna do nowotworu wybujałość z małymi ropniami i licznymi kanałami przetok
· b. skóry – liczne twarde guzki / ziarno grochu / rozmiękają
· b. płuc – pojedyncze lub mnogie twarde guzki / ziarno prosa – śliwka / rozmiękają
· ...
magilla7