KLASA : Taphrinomycetes
Rząd : Taphrinales – zewnętrzniaki workowe
Zewnętrzniaki workowe :
- worki tworzą się bezpośrednio na powierzchni porażonych organów roślin tworząc woskowy nalot
- są patogenami ścisłymi
- długa dikariofaza → faza jąder sprzężonych
- wegetatywnie rozmnażają się za pomocą blastospor które powstają w wyniku pączkowania zarodników workowych lub wtórne pączkowanie blastospor
1. Taphrina deformans – kędzierzawość liści brzoskwini
- fragment lub cała blaszka liściowa ulega skędzierzawieniu, tkanka w miejscu deformacji przybiera jasnozielone czasem czerwone przebarwienie
- grzyb powoduje przedwczesne masowe opadanie liści
- na owocach pojawiają się lekko czerwone pierścienie
- oznaka etiologiczna → na zdeformowanej blaszce liściowej tworzy się woskowy nalot z zarodnikami workowymi
2. Taphrina pruni – torbiel śliwek
- owoce wydłużone łódeczkowato pozbawione pestki o zbitym miąższu, barwy szaro-beżowej
- na powierzchni zdeformowanych owoców występuje woskowy nalot worków
- porażone owoce masowo opadają
KLASA : Discomycetes – miseczniaki
Rząd : Helotiales – helotkowce
Rodzina : Sclerotiniaceae
Miseczniaki – tworzą ciała owocowe typu apotecjum → miseczkowate, otwarte ciała owocowe w którym są worki z zarodnikami workowymi.
1. Monilina fructigena – brudna zgnilizna drzew ziarnkowych
- poraża owoce drzew ziarnkowych wnikając przez zranienie w skórce
- na owocach tworzą się nekrotyczne gnilne brunatne plamy
- całe owoce ulegają zgniliźnie, przerasta je grzybnia patogena i po pewnym czasie zmieniają się w ciemnobrunatne pomarszczone mumie
- na powierzchni porażonych owoców wokół miejsca infekcji tworzą się w okręgach jasnokremowe poduszeczkowate sporodochia z zarodnikami konidialnymi
- apotecja grzyba tworzą się na mumiach po ich 2-krotnym przezimowaniu
- główną rolę w rozprzestrzenianiu się pełnią zarodniki konidialne
2. Monilina laxa – brudna zgnilizna drzew pestkowych
- poraża kwiaty powodując zamieranie a także pędy które mogą zamierać oraz owoce wnikając przez zranienie w skórce
- porażone owoce gniją pokryte sporodochiami z zarodnikami konidialnymi, z czasem zamieniają się w mumie
- nasze warunki → nie tworzy apotecjów
3. Sclerotinia sclerotiorum – zgnilizna twardzikowa
- polifag, poraża nadziemne i podziemne organy roślin powodując ich zgniliznę
- na powierzchni gnijących organów roślin rozwija się biała watowata grzybnia a z czasem ciemnobrunatne zwykle kuliste sklerocja grzyba, po przezimowaniu sklerocja kiełkuje w apotecjum z zarodnikami workowymi które dokonują infekcji pierwotnej
- zdolność infekcyjną posiadają strzępki grzybni, nie tworzy zarodników konidialnych, powszechnie występuje na strąkach i pędach fasoli, na korzeniach pietruszki, marchwi, selera, pędach słonecznika
- grzyb poraża kwiaty i zasiedla nasiona które mogą stanowić źródło infekcji pierwotnej, może być przyczyną zgorzeli i powschodowych siewek
4. Botrytinia fuckeliana – szara pleśń
- grzyb jest omnifagiem, poraża rośliny osłabione we wzroście dlatego nazywamy je patogenami słabości , poraża głównie dojrzewające owoce(truskawka, malina, winorośl)a także kwiaty niektórych roślin ponieważ kiełkowanie zarodników tego grzyba jest stymulowane obecnością cukrów, aminokwasów i kwasów organicznych, a także pyłkiem niektórych roślin
- powoduje zgniliznę porażonych organów na skutek enzymatycznego rozkładu, na powierzchni gnijących owoców tworzy się szary pylący nalot złożony z trzonków i zarodników konidialnych
- może być przyczyną zgorzeli siewek zwłaszcza w przypadku zasiedlania materiału siewnego
5. Drepanopeziza ribis – antraknoza liści porzeczek
- porażeniu ulega porzeczka czarna, czerwona i agrest, przy silnym porażeniu powoduje defoliację zmniejszając plon
- górna strona liścia → niewielkie przebarwienia tkanek przypominające plamki, początkowo zielonkawych z czasem brunatniejących, powiększające się i zasychające
- dolna strona liścia → wzniesienia skórki, wydobywające się ze śluzu zarodniki w czasie deszczu
- porażeniu ulegają niezdrewniałe części pędów, ogonki liściowe i owoce
- większa liczba plam prowadzi do żółknięcia i zamierania części blaszki liściowej i opadania liści
- oznaka etiologiczna → miseczkowate apotecja z workami i zarodnikami workowymi
- grzybnia w fazie pasożytniczej przerasta tkanki liścia tworząc acerwulusy (złoża zarodników konidialnych)
- stadium workowe (teleomorfa) rozwija się saprotroficznie na opadłych liściach
6. Blumeriella jaapi – drobna plamistość liści drzew pestkowych
- występuje na wiśniach i czereśniach, powoduje defoliację podkładek
- I objawy na liściach jako drobne ciemniejsze niż tło liścia plamki, potem w centrach plamek widać nekrozy po górnej stronie blaszki liściowej
- w miejscach plam na spodniej stronie blaszek rozwijają się jasnoszare kopczyki zarodników konidialnych
- jeśli plami zajmują znaczną część blaszki liściowej to liście żółkną, brunatnieją i zasychają, porażone liście masowo opadają
- oznaka etiologiczna → apotecja na opadłych liściach
- zarodniki konidialne powstają w acerwulusach, grzyb zimuje na opadłych liściach
Grupa : Bitunicate – dwuliścienne
KLASA : Lucoloscomycetes – komoroworkowce
Rząd : Dothideales – nibyowocniki
Komoroworkowe – tworzą ciała owocowe typu pseudotecjum(worki z zarodnikami workowymi), patogeny fakultatywne
1. Mycosphaerella ribis – biała plamistości liści porzeczki
- typ : plamistości
- II połowa maja → liście brunatne niewielkie plamy stają się szarawe z brunatną obwódką, sprzyjające warunki → plamy zlewają się zajmując znaczną część blaszki liściowej, na powierzchni plam widać ciemnobrunatne punkty → piknidia z zarodnikami konidialnymi, potem żółnięcie i przedwczesne zamieranie
- brunatne drobne plamy na owocach agrestu i porzeczki czarnek
- na opadłych liściach tworzą się pseudotecja z zarodnikami workowymi które wiosną dokonują infekcji pierwotnej młodych liści
2. Mycosphaerella dianthi – biała plamistość goździka
- na liściach i działkach kielicha tworzą się okrągłe jasne plamy z brązowo-czerwoną obwódką, na powierzchni plam pojawia się szarobrązowy nalot złożony z trzonków i zarodników konidialnych grzyba
- w przypadku silnego porażenia działki kielicha → zasychanie kwiatów przed rozwinięciem się
- pseudotecja grzyba na resztach obumarłych roślin, może zimować w roślinach w szklarni
Rząd : Pleosporales – pleosporowce – tworzą pseudotecja
1. Venturia inoequalis – parch jabłoni
- I objawy : oliwkowożółte rozmyte plamy na liściach z czasem ciemnieją i powiększają się, stają się grube skórzaste o aksamitnej powierzchni na skutek tworzenia się zarodników konidialnych
- na zawiązkach i owocach → ciemnobrunatne skórzaste pękające plamy z czasem mogą się zmieniać w dość duże strupy na skutek korkowacenia tkanki, obserwuje się pękanie skórki, deformacje zawiązków owocowych jak i owoców starszych
- zarodniki konidialne rozwijają się pod kutikulą, gdy dojrzeją kutikula pęka dlatego wzrasta transpiracja i oddychanie, porażone liście z czasem zasychają i opadają przedwcześnie
- obserwuje się opadanie porażonych zawiązków owocowych, na opadłych liściach rozwija się pseudotecja z zarodnikami workowymi które wiosną dokonują infekcji pierwotnej, czasami patogen poraża pędy na których pojawiają się pęcherzykowate wzniesienia, skórka pęka i tworzą się niewielkie strupy
- infekcja dojrzewających owoców prowadzi do rozwoju tzw. parcha przechowalnianego którego objawy obserwujemy w czasie przechowania, postać drobnych czarnych kulistych plamek, porażenie powoduje szybsze więdnięcie owoców
2. Venturia pirinia – parch gruszy
- objawy podobne jak u jabłoni przy czy częściej pędy gruszy
3. Didymella applauata – zamieranie pędów malin
- odbywa się w czasie spoczynku, skutki widać w czasie od kwitnienia do zbioru, na wyrastających pędach wokół pąków pojawiają się fioletowo-brunatne przebarwienia które są skutkiem przerastania miękiszu korkowego przez
- plamy pojawiają się od poł. VI, a w VII i VIII stopniowo się powiększają, jesienią szarzeją nieraz ze srebrzystym co jest skutkiem powietrza pod kilkoma warstwami komórek
- kora w miejscach porażenia pęka i łuszczy się, porażone pędy mogą zamierać w czasie zależnym od stopnia porażenia
- na porażonych pędach na powierzchni sinobrązowych plam wokół pąków tworzą się piknidia z zarodnikami konidialnymi, dolna część pędów w łuszczącej się korze widoczne są pseudotecja z zarodnikami workowymi
4. Pyrenophora graminea – pasiastość liści jęczmienia
- zimuje grzybnia wewnętrzna porażonych ziarniaków jęczmienia → jedyne źdźbło infekcją pierwotną
- z porażonych ziarniaków wyrastają rośliny z objawami chorobowymi w postaci ciemnobrunatnych drobnych plamek na liściach siewek
- typowe objawy pojawiają się na liściach, zwykle tuż przed kłoszeniem, mają postać początkowo żółtych później brunatniejących długich smug wzdłuż nerwów, z czasem tkanka w miejscach plam pęka na wąskie pasma i porażone liście zamierają, na powierzchni plam tworzą się zarodniki konidialne bezpośrednio na trzonkach konidialnych które nie infekują kolejnych liści tylko zakażają kwiaty
- kiełkują pomiędzy słupkiem a plewką, w tej postaci grzyb zimuje stąd jest to porażenie systemiczne a patogen charakteryzuje 2-letni cykl rozwojowy
- kłosy porażonych roślin często są zniekształcone i pozbawione ziarniaków
5. Prenophora teres – plamistość siatkowa jęczmienia
- objawy chorobowe : cały okres wegetacji od kiełka po pełną dojrzałość, poraża liście i pochwy liściowe ale może występować na źdźbłach i kłosach
- 2 formy : typowa(siateczkowate plamy złożone z podłużnych i poprzecznych brunatnych nekroz, ścianki wokół plam ulegają chlorozie, ściśle porażone liście żółkną i zamierają, czasami mają postać długich nekrotycznych smug jak przy pasiastości) i nietypowa(ciemnobrunatne owalne nieregularne lub punktowe plamy)
- patogen zimuje na resztkach pożniwnych w postaci grzybni i pseudotecjów, może zimować w zakażonym ziarnie a podczas łagodnych zim na samosiewach i jęczmieniu ozimym
- infekcji mogą dokonywać zarodniki konidialne, workowe oraz grzybnia
- w okresie wegetacji tworzą się na plamach zarodniki konidialne dokonując infekcji wtórnych kolejnych liści
6. Pleospora bjoerlingii – plamik buraka
- objaw na liściach i duże rozległe plamy w koncentrycznych kręgach, tworzą się drobne czarne plamki – piknidia – zarodniki konidialne
- blaszka liściowa szybciej zasycha, roślina słabsza, objawy też na pędach, obficie na chorych organach
rotheden