ZAWROTY GŁOWY.docx

ZAWROTY GŁOWY


ZAWROTY GŁOWY - przyczyny i leczenie zaburzeń równowagi

Lekki zawrót głowy po nagłej zmianie pozycji czy wirowaniu na parkiecie to normalna reakcja organizmu. Gdy jednak świat ucieka spod nóg bez przyczyny i zawroty głowy przydarzają się często, trzeba poszukać pomocy u lekarza. Zaburzenia równowagi miewa co czwarty senior.

Jeżeli długo obracamy się wokół własnej osi, a potem nagle się zatrzymamy, mamy wrażenie, jakby świat wirował w odwrotną stronę, chcąc wrócić na swoje miejsce. Jeśli szybko się o coś nie oprzemy, kończy się to zwykle bolesnym upadkiem. Niestety, u ludzi dojrzałych i w podeszłym wieku zawroty głowy i zaburzenia równowagi zdarzają się nawet na prostej drodze. 
Niektórzy czują na przykład, jakby obracało się całe otoczenie, a dodatkowo można mieć wrażenie, że ciało wiruje w odwrotną stronę niż świat wokół. Możemy też odczuwać kołysanie - zupełnie jakby ziemia chwiała się i poruszała pod nogami. Czasem zaś, idąc, zbaczamy w jedną stronę, jakby "coś" nas tam ciągnęło. Bywa, że zaburzeniom równowagi towarzyszą inne objawy: nudności, wymioty, oczopląs, zaburzenia słuchu i bóle głowy.

Bardzo często zaburzenia równowagi wywoływane są przez schorzenia laryngologiczne. Przyczyną mogą być także zatrucia, np. aspiryną, chininą, jadem kiełbasianym, grzybami, alkoholem. Po odtruciu zwykle wszystko wraca do normy. Ale w przypadku osób starszych zawroty głowy i zaburzenia równowagi bardzo często są następstwem niedotlenienia mózgu. Dochodzi do tego, gdy utlenowana krew ma problemy z dotarciem do mózgu. Winę za to ponoszą blaszki miażdżycowe, które odkładając się w ścianach tętnic, 
zwężają je i usztywniają, a także zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego. Powoduje to bowiem ucisk na naczynia krwionośne doprowadzające krew do mózgu. Niekorzystne zmiany naczyniowe może powodować również nieleczona cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze. Niedotlenienie mózgu może być także skutkiem silnej anemii. W takich przypadkach najskuteczniejszym sposobem złagodzenia uciążliwych zawrotów głowy i zaburzeń równowagi jest leczenie kardiologiczne i przeciwcukrzycowe. Trzeba także 
zadbać o obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Ludzie starsi w wyniku przebytych różnych chorób często mają uszkodzone nerwy obwodowe, mięśnie , stawy.To także może być przyczyną zaburzeń równowagi, ale wtedy nie towarzyszą im zawroty głowy. Tego typu dolegliwości występują też u osób leczonych środkami przeciwpadaczkowymi oraz uspokajającymi. Są też charakterystyczne dla zaawansowanego stadium stwardnienia rozsianego (SM).

Przyczyny zawrotów głowy i zaburzeń równowagi

Ponieważ zaburzenia równowagi i zawroty głowy mają wiele przyczyn, często trudno jest postawić szybko trafną diagnozę. Bywa, że konieczne jest badanie przez wielu specjalistów, np. laryngologa, okulistę i neurologa.Z pewnością ważna jest rozmowa z lekarzem. Będzie pytał m.in. o częstość i intensywność zawrotów, czas ich trwania, objawy towarzyszące utracie równowagi, ale też o przebyte choroby, urazy, stosowane leki, a nawet o warunki pracy czy warunki mieszkaniowe. Mogą być też potrzebne 
badania dodatkowe:

- audiometria (badanie słuchu) - kiedy słyszymy dźwięk w nałożonych na uszy słuchawkach, naciskamy guzik;
- próby błędnikowe - wywoływanie oczopląsu, czyli nieprawidłowych ruchów gałek ocznych, np. musimy się kręcić na krześle obrotowym;
- elektro- i wideonystagmografię (ENG i VNG) - elektrody, które są przymocowane na skroniach chorego, rejestrują zapis potencjałów elektrycznych w czasie oczopląsu (podobnie jak w EKG).

Pomocne w ustaleniu przyczyny zaburzeń równowagi mogą być też: badania radiologiczne kości
skroniowych i kręgosłupa szyjnego, tomografia komputerowa głowy, rezonans magnetyczny, tzw. dopplerowskie badanie przepływów krwi przez tętnice zaopatrujące mózg.

Wskazaniem do natychmiastowej wizyty u lekarza są:

- nawracające albo silne zawroty czy też bóle głowy,
- zaburzenia mówienia,
- niewyraźne widzenie (przez mgłę"),
- pogorszenie słuchu,
- trudności w chodzeniu, częste upadki,
- osłabienie mięśni nóg,
- utraty przytomności,
- uczucie drętwienia lub mrowienia rąk i nóg.

Zawroty głowy: gdy świat wokół wiruje

Zawroty głowy mogą mieć wiele przyczyn. Lekki zawrót głowy po nagłej zmianie pozycji ciała czy podczas jazdy autem to normalna reakcja organizmu. Ale gdy świat kołysze się i wiruje pozornie bez przyczyny, trzeba zwrócić się do lekarza.

Skąd się biora zawroty głowy? By to zrozumieć, warto choć trochę poznać mechanizm umożliwiający człowiekowi zachowanie równowagi i orientacji w przestrzeni. Opiera się on na analizie bardzo wielu informacji, które są stale przekazywane do mózgu przez różne receptory:

BŁĘDNIK – narząd równowagi znajdujący się w uchu wewnętrznym wysyła informacje o rotacyjnych ruchach głowy oraz o przemieszczaniu się w poziomie i pionie; 
WZROK pomaga określić po- łożenie ciała w przestrzeni i sposób poruszania się; 
RECEPTORY DOTYKU I CZUCIA GŁĘBOKIEGO znajdujące się w skórze, mięśniach, ścięgnach oraz okostnej odbierają i przesyłają bodźce, które umożliwiają orientację w położeniu poszczególnych części ciała względem otoczenia. 
Przynajmniej dwa z tych układów muszą funkcjonować bez zarzutu i przekazywać zgodne informacje do móżdżku narządu odpowiadającego m.in. za równowagę i koordynację ruchową. Jeśli coś zaczyna szwankować, świat może nagle zawirować.

Zawroty głowy to objaw, nie choroba

Zawroty głowy same nigdy nie są chorobą, ale mogą towarzyszyć pewnym schorzeniom lub być objawem zaburzeń w organizmie mniej albo bardziej poważnych. Najczęściej są przejawem zaburzeń błędnika ). Zawroty głowy i zaburzenia równowagi, zwłaszcza u osób starszych, mogą też wynikać z niedotlenienia mózgu. Powodem jest zwykle miażdżyca prowadząca do zwężenia naczyń krwionośnych lub zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa, które utrudniają przepływ utlenowanej krwi. Do zmian w naczyniach, 
które mogą powodować niedotlenienie mózgu, prowadzi także cukrzyca i nadciśnienie tętnicze. Świat może wirować też z powodu problemów ze wzrokiem (np. źle dobranych okularów, rozwijającej się jaskry), zatrucia substancjami toksycznymi czy lekami (np. 
aspiryną), ale sprawcą mogą być również chorobowe zmiany anatomiczne w mózgu (np. guzy).

Badania konieczne w przypadku zawrotów głowy

Skoro zaburzenia równowagi mogą być objawem zarówno poważnych, jak i niegroźnych schorzeń, zawsze trzeba poznać ich przyczynę. Często nie jest to proste. Zwykle więc po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem i ustaleniu, jakie inne dolegliwości towarzyszą zawrotom głowy np. nudności, podwójne widzenie, drżenie mięśni lekarz pierwszego kontaktu kieruje do specjalisty, przede wszystkim laryngologa, okulisty, neurologa, kardiologa. Żeby postawić diagnozę, trzeba jeszcze wykonać różne badania, np.: 
ENG (elektronystagmografia) pomaga wykryć uszkodzenia błędnika. Badanie polega na pobudzaniu błędnika podczas tzw. prób kalorycznych (nalewanie na zmianę ciepłej i chłodnej wody do ucha lub wdmuchiwanie zimnego i ciepłego powietrza) i, dzięki elektrodom umocowanym na skroniach, komputerowym zapisie ruchów gałek ocznych. Wywołanie niewielkiego oczopląsu pozwala na ocenę funkcji błędnika. Oczopląs są to rytmiczne, symetryczne ruchy obu gałek ocznych w płaszczyźnie poziomej lub lekko obrotowej, 
nigdy pionowe, a w przypadku chorób błędnika także nie rozbieżne;

VNG (videonystagmografia) polega na rejestracji oczopląsu przez kamerę sprzężoną z komputerem. Parametry oczopląsu są rejestrowane i wyliczane przez komputer, a ich ocena pozwala określić rodzaj uszkodzenia układu równowagi; RTG części szyjnej kręgosłupa wykazuje zmiany zwyrodnieniowe, które mogą upośledzać przepływ krwi do mózgu; 
BADANIE PRZEPŁYWU KRWI W TĘTNICACH SZYJNYCH (USG Doppler) pomaga wykryć przewężenia w tętnicach, będące przyczyną zaburzeń krążenia. Jest jeszcze wiele innych badań, a jednak mimo szerokich możliwości diagnostycznych często nie udaje się ustalić przyczyny zawrotów głowy. Ale zawsze trzeba je leczyć albo na tyle łagodzić, by nie utrudniały codziennego życia.

Leki zalecane przy zaburzeniach równowagi

W terapii farmakologicznej stosowanych jest kilka rodzajów leków. Zależnie od przyczyny zawrotów głowy, zaleca się leki:

- poprawiające przepływ krwi przez ośrodkowy układ nerwowy lub ucho wewnętrzne; 
- antyagregacyjne, usprawniające krążenie i przeciwdziałające zakrzepom; 
- moczopędne, które modyfikują skład elektrolitowy i objętość płynów w uchu wewnętrznym; 
- chemioterapeutyki – środki zwalczające infekcje wirusowe lub bakteryjne. 

Dodatkowo, a także w przypadku gdy nie uda się rozpoznać przyczyny dolegliwości, lekarz może przepisać środki działające hamująco na ośrodkowy układ nerwowy. Co prawda, łagodzą one wyłącznie dokuczliwe objawy zawroty głowy, nudności, wymioty ale umożliwiają normalne funkcjonowanie. Ważnym elementem terapii są również specjalne ćwiczenia ich celem jest poprawienie automatycznych reakcji organizmu odpowiedzialnych za utrzymywanie równowagi oraz poprawa płynności i 
koordynacji ruchów. Dają one jednak dobre efekty tylko u młodych osób, ponieważ z wiekiem zdolność do adaptacji słabnie, a po 65. roku życia praktycznie w ogóle zanika.

Choroba lokomocyjna - możesz jej uniknąć

Zawroty głowy, mdłości, a nawet wymioty, zimna i spocona skóra... Dla wielu osób podróż samolotem, statkiem czy samochodem to prawdziwa udręka. Na szczęście mechanizm choroby lokomocyjnej jest dobrze znany i dlatego można jej zapobiegać. Wystąpieniu nieprzyjemnych objawów przeciwdziałają leki, które (zażyte odpowiednio wcześniej) hamują nadmierną aktywność autonomicznego układu nerwowego. Pomaga także przestrzeganie pewnych zasad postępowania nieprzejadanie się przed podróżą, w miarę 
możliwości zajęcie miejsca przodem do kierunku jazdy, zapewnienie sobie dostępu świeżego powietrza. Ważne jest również patrzenie na stabilny horyzont, a nie na falującą wodę czy migający krajobraz, bo to dodatkowo podrażnia błędnik.

Skąd się biorą ZAWROTY GŁOWY?

Gdy gwałtownie zmieniasz pozycję lub szybko wstajesz z łóżka, wiruje cały świat. Zawroty głowy to dolegliwość, która zawsze wymaga konsultacji z lekarzem. Oto kilka powodów, dlaczego może kręcić się w głowie.

Zawroty głowy: wstrząs mózgu

Zawroty głowy pojawiły się po uderzeniu w głowę i towarzyszy im krótkotrwała utrata przytomności, niewyraźna mowa, ból głowy, nudności lub wymioty, mrowienie rąk i nóg, czasem utrata kontroli nad oddawaniem moczu. 
Nasza rada: Jak najszybciej zgłoś się na ostry dyżur lub wezwij pogotowie. Jeśli po uderzeniu w głowę twój towarzysz stracił przytomność, nie szarp go, nie zmieniaj pozycji, chyba że jest to konieczne, np. ze względu na zagrożenie pożarem lub udrożnienie dróg oddechowych. Należy jednak postępować wyjątkowo ostrożnie, by nie doprowadzić do dodatkowych uszkodzeń ciała.

Zawroty głowy: za mało cukru

Zawroty połączone są z bólem głowy i silnym odczuwaniem głodu, drżeniem rąk, a nawet całego ciała, nieuzasadnionym niepokojem i trudnościami w wysławianiu się.
Nasza rada: Jeśli wiesz, że osoba cierpiąca choruje na cukrzycę, podaj jej do picia lub jedzenia coś słodkiego (np. kostka lub łyżeczka cukru pod język). W przypadku utraty przytomności wezwij pogotowie lub odwieź chorego na ostry dyżur.

Zawroty głowy: wyczerpanie z gorąca

Świat nagle zaczyna wirować podczas ćwiczeń lub pracy fizycznej w pełnym słońcu. Zawrotom towarzyszą nudności, ból głowy, kurcze rąk, nóg i skurcze w brzuchu, skóra jest zimna, lepka, pojawia się obfity pot i szybkie tętno.
Nasza rada: Przy udarze temperatura ciała wzrasta do niebezpiecznego poziomu, ponieważ regulujące ją mechanizmy ulegają przeciążeniu i nie funkcjonują. To stan zagrażający życiu. Wyczerpanie z gorąca jest mniej niebezpieczne. Obie dolegliwości zwykle dotyczą małych dzieci i osób starszych. Gdy podejrzewamy udar, natychmiast wzywamy pogotowie. Do przyjazdu lekarza oziębiamy ciało chłodną wodą, na czoło kładziemy zimny okład. Uwaga - nie dajemy nic do picia i jedzenia. Przy wyczerpaniu 
należy rozluźnić ubranie, ułożyć chorego w cieniu, a na czoło położyć chłodny kompres. Całe ciało można owinąć zimnym, mokrym prześcieradłem. Jeśli dorosły jest przytomny, możemy podać mu do picia sok owocowy rozcieńczony wodą (w proporcji 1:1). Jeżeli stan zdrowia nie poprawi się w ciągu 2-3 godzin, konieczna jest pomoc lekarska.

Zawroty głowy: anemia

Poza zawrotami głowy często występuje też osłabienie i zmęczenie, bladość skóry, pojawia się zadyszka (nie tylko podczas wysiłku).
Nasza rada: Jest kilka rodzajów anemii spowodowanej niedoborem żelaza, kwasu foliowego czy witaminy B12. Każda objawia się nieco inaczej. Bez porozumienia z lekarzem nie wolno jednak przyjmować w takiej sytuacji żelaza ani witamin. Powrót do zdrowia gwarantuje tylko precyzyjne dobranie dawki. Nadmiar leku, np. z żelazem, może być niebezpieczny. Zgłoś się więc do lekarza.

Zawroty głowy: ciśnienie w dół

Zawroty pojawiają się przy każdej szybkiej zmianie pozycji, gwałtownym wstaniu z krzesła lub odwróceniu głowy.
Nasza rada: Z tą dolegliwością trzeba nauczyć się żyć przede wszystkim nie zmieniać gwałtownie położenia ciała. Należy prowadzić nieco oszczędniejszy tryb życia. Czasem pomaga filiżanka mocnej kawy.

Zawroty głowy: okulary do wymiany

Jednocześnie z zawrotami występują także bóle głowy, niekiedy nawet silne, zaburzenia widzenia przy czytaniu, oglądaniu telewizji.
Nasza rada: Jeśli wiesz, że dolegliwości pojawiają się po długiej pracy przy komputerze – nie korzystaj z niego przez jakiś czas lub rób częściej kilkuminutowe przerwy w pracy. Gdy to nie pomoże, odwiedź okulistę, by sprawdził, czy masz odpowiednie okulary. Ważna jest nie tylko liczba dioptrii, ale także ustawienie ogniskowej i rozstawu źrenic. Silne zawroty głowy spowodowane przez okulary mają często osoby, które kupują okulary do czytania na bazarze lub w supermarkecie. Dla własnego 
dobra nie wolno tego robić.

Zawroty głowy: uraz szyi

W ciągu 24 godzin po wypadku samochodowym lub upadku pojawiają się zawroty wraz z silnym bólem głowy, sztywnością karku, nudnościami, wymiotami. Mogą wystąpić też trudności z chodzeniem.
Nasza rada: Zgłoś się na ostry dyżur ortopedyczny, by specjalista sprawdził, czy nie doszło do uszkodzenia kręgów szyjnych. Jeżeli nic złego się nie stało, weź środki przeciwbólowe, a na kark przyłóż lód zawinięty w ręcznik. Do spania podkładaj pod głowę cienką poduszkę, a pod szyję niewielki zrolowany ręcznik. Jeśli ból nie ustąpi po kilku dniach, ponownie zgłoś się do lekarza. Prawdopodobnie zleci wykonanie prześwietlenia szyjnego i piersiowego odcinka kręgosłupa.

Zawroty głowy: atak toksyn i bakterii

Zawroty występują nagle razem z wysoką temperaturą, wymiotami i biegunką oraz czerwoną wysypką na wewnętrznej stronie dłoni i podeszwach stóp.
Nasza rada: Należy czym prędzej zgłosić się do lekarza lub wezwać pogotowie. Zespół wstrząsu toksycznego występuje gwałtownie, a wywołują go bakterie gronkowca złocistego. Bywa, że rozwija się u kobiet używających tamponów higienicznych o zwiększonej absorpcji oraz dopochwowych wkładek. Gronkowiec lubi też bytować w jedzeniu. Choroba może zaatakować w każdym wieku i niezależnie od płci.

Kręci Ci się w głowie? Sprawdź, jakie mogą być przyczyny ZAWROTÓW GŁOWY

Zawroty głowy mogą pojawiać się nagle, bez żadnej przyczyny, albo mogą być poprzedzone mniej lub bardziej typowymi objawami, takimi ,jak dzwonienie w uszach, nudności czy nadmierne pocenie się. Zawroty głowy to jeden z najczęstszych tematów na forach internetowych. Przypomnij sobie, ile razy czułaś się ,jak na karuzeli.

Spacerujesz lub robisz zakupy. I nagle zaczynasz czuć się, jakbyś siedziała na karuzeli. W głowie wiruje, nagła plątanina myśli, ręce i nogi gdzieś odlatują, w uszach dzwoni. I ten wszechogarniający strach, że zaraz i ty odlecisz w nieskończoność... Zawroty głowy, które tak właśnie mogą się objawiać, często pojawiają się przy banalnych okazjach, np. jako skutek nadużycia alkoholu, zbyt szybkiej zmiany pozycji czy też zbyt częstych i głębokich oddechów. Ale mogą być również objawem wielu 
poważnych chorób. Dlatego, jeśli pojawiają się często, stają się uporczywe lub też co prawda są rzadkie, ale za to niezwykle silne, musisz skontaktować się z lekarzem. Także, jeżeli nigdy dotąd nie występowały i naraz się pojawiły, w dodatku w sytuacji w której nie powinny, np. w trakcie posiłku albo codziennej pracy.

Skąd się biorą zawroty głowy

Z medycznego punktu widzenia zawroty głowy to wyraz zaburzenia funkcji części układu nerwowego, odpowiedzialnej za utrzymanie równowagi i właściwej postawy ciała. Strukturą, która ma zasadnicze znaczenie w utrzymaniu tej równowagi, jest błędnik (część ucha wewnętrznego). Ale nie tylko. Ważną rolę odgrywają też wzrok i dotyk. I właśnie uszkodzenie tych struktur i wynikający z tego brak współpracy między nimi, może doprowadzić do zawrotów głowy. Wszystkie one, a przede wszystkim liczne ośrodki w 
pniu mózgu i korze mózgowej, tworzą bardzo skomplikowany układ. I jeśli coś w nim zaczyna szwankować, w głowie może zawirować. Czasami wystarczy nawet niewielkie uszkodzenie "na łączach", byś poczuła się, jak na karuzeli.

Objawy towarzyszące zawrotom głowy

Uczucie zawrotu głowy to sprawa bardzo indywidualna. To, co ktoś odczuwa jako zawrót, dla innego może być uczuciem oszołomienia czy pociemnienia przed oczami. Niektórzy określają tę dolegliwość jako "niepewność w głowie" lub "zanik mózgu". Zasadniczo pojęciem tym określa się uczucie wirowania otoczenia lub własnego ciała, wrażenie padania lub zataczania się, uczucie oszołomienia, splątania, stan przed omdleniem (zresztą nierzadko je poprzedza).
Objawom tym mogą dodatkowo towarzyszyć nudności, wymioty, dzwonienie w uszach, strach, nadmierne pocenie się, nagłe uczucie gorąca albo przeciwnie, zimna. Może je też poprzedzać nagły atak paniki.
W zależności od przyczyny zawroty głowy mogą pojawiać się nagle, bez żadnych wcześniejszych zwiastunów, albo mogą być poprzedzone mniej lub bardziej typowymi sygnałami. Różny jest także czas ich trwania.

Sposoby leczenia zawrotów głowy

Sposób leczenia zawrotów głowy zależy od ich przyczyny. Ile przyczyn , tyle terapii. I tak, jeśli występują one sporadycznie, np. są skutkiem przebywania w ciasnym i dusznym pomieszczeniu, wystarczająca może okazać się zmiana miejsca czy pozycji (możesz zamknąć oczy, pochylić głowę i spokojnie, głęboko oddychać nosem, wypuszczając powietrze ustami). Z kolei, jeżeli powoduje je lek, lekarz powinien go zmienić lub zmienić jego dawkę. W wypadku chorób związanych z błędnikiem często wystarczy 
zastosować środki moczopędne, które zmniejszają ilość płynów w jego obrębie i udrażniają go.

Łagodzenie objawów zawrotów głowy

W wielu przypadkach możesz pomóc sobie sama, stosując np. akupresurę. W tym celu należy uciskać kciukiem i palcem wskazującym okolicę nasady nosa. Można też uciskać kciukiem punkty między pierwszą a drugą kością śródstopia, ok. 2-3 cm od połączenia palucha z drugim palcem.
Objawy złagodzić pomoże też herbatka miętowa lub napar z dziurawca, ewentualnie preparaty z miłorzębu japońskiego. Osobom ze skłonnością do zawrotów głowy zaleca się dietę niskotłuszczową, z dużą ilością warzyw i owoców. Wskazane jest również pieczywo wieloziarniste.
Cierpiący na wirowanie w głowie powinni unikać gwałtownych ruchów, zwłaszcza głową, gwałtownego wstawania, a także głodu. Należy też ograniczyć picie kawy i napojów bogatych w kofeinę ze względu na ryzyko wystąpienia hiperwentylacji. A jeśli już do niej dojdzie, można spróbować oddychać do niewielkiej papierowej torebki (by wyregulować stężenia tlenu i dwutlenku węgla).
Pamiętaj! Zlekceważone zawroty głowy mogą doprowadzić nie tylko do depresji, ale także do uszkodzenia ciała, do jakiego może dojść przy towarzyszących zawrotom upadkach.

Zawroty głowy

Zawroty głowy - jak to się odczuwa?

Zawroty głowy w potocznym tego słowa znaczeniu są odczuciem braku równowagi ciała wobec otoczenia. Pacjenci opisują je różnie: jako uczucie ściągania w bok, kołysania, wirowania, unoszenia czy spadania w przepaść. Zawrotom głowy towarzyszyć mogą inne przykre dolegliwości jak np. nudności, wymioty, szumy w uszach, pogorszenie słuchu, bladość, pocenie się czy też ból głowy.

Prawdziwe zawroty głowy.

Istnieje duża grupa schorzeń, których objawami są zaburzenia równowagi i zawroty głowy. Lekarze z tej grupy wyróżniają tak zwane prawdziwe zawroty głowy, definiowane jako fałszywe złudzenie ruchu (zwykle obrotowego) samego pacjenta lub jego otoczenia. Prawdziwe zawroty głowy związane są z chorobami błędnika, nerwu przedsionkowo-ślimakowego lub ośrodków związanych z równowagą w mózgu.

Błędnik i nerw przedsionkowo-ślimakowy.

Błędnik wchodzi w skład ucha wewnętrznego, tworzą go ślimak (nazwany tak od swej budowy w kształcie skorupki ślimaka), wewnątrz którego znajduje się aparat zmysłu słuchu oraz przedsionek i trzy kanały półkoliste, w których znajduje się aparat zmysłu równowagi. Nerw przedsionkowo ślimakowy, dawniej zwany statyczno-słuchowym, biegnący z ucha wewnętrznego do mózgu składa się również z części słuchowej i przedsionkowej. Nerw ten przewodzi do mózgu bodźce słuchowe oraz przekazuje informacje o 
położeniu, równowadze ciała.

Choroba błędnika, nerwu przedsionkowoślimakowego lub ośrodków mózgu odpowiedzialnych za równowagę może być przyczyną prawdziwych zawrotów głowy. Tak więc przyczyny prawdziwych zawrotów głowy podzielić można na błędnikowe, związane z uszkodzeniem ucha wewnętrznego lub nerwu przedsionkowo- ślimakowego (jak np. choroba Meniere`a czy zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego) oraz pozabłędnikowe (inaczej centralne, neurologiczne), związane z uszkodzeniem niektórych części mózgu i móżdżku 
odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej równowagi. Uszkodzenie centralne może mieć miejsce np. na skutek udaru mózgu, guzów móżdżku czy też chorób demielinizacyjnych (stwardnienie rozsiane). Istnieją też zawroty głowy, które mają przyczyny mieszane tj. przyczyną zawrotów głowy jest uszkodzenie błędnikowe i jednocześnie centralne.

Objawem, który często towarzyszy zawrotom głowy i świadczy o uszkodzeniu układu równowagi jest oczopląs. Są to szybkie ruchy gałek ocznych, które może obserwować lekarz.

W zależności od miejsca uszkodzenia, oczopląs może przybierać zróżnicowaną formę, ale zawsze jest objawem obiektywnym, ponieważ pacjent nie jest w stanie symulować oczopląsu. Dlatego też ma on bardzo istotne znaczenie w rozpoznawaniu przyczyny zawrotów głowy.

Inne przyczyny zawrotów.

Poza tak zwanymi prawdziwymi zawrotami głowy istnieją też zawroty, których przyczyny są inne niż choroby błędnika, nerwu przedsionkowo-ślimakowego i ośrodków równowagi w mózgu. Pacjent może doświadczyć tego nieprzyjemnego uczucia w przebiegu wielu chorób ogólnoustrojowych, które mogą negatywnie wpływać na struktury odpowiedzialne za równowagę i powodować zawroty głowy. Wymienić tutaj można hipotonię ortostatyczną, czyli niedociśnienie tętnicze po nagłym przyjęciu pozycji stojącej, np. po 
wstaniu z łóżka zdarza się to np. w przebiegu zbyt intensywnie leczonego nadciśnienia tętniczego. Nadciśnienie tętnicze również może być przyczyna zawrotów. Inną przyczyną może być hipoglikemia, czyli zbyt niski poziom glukozy we krwi, która jest głównym źródłem energii dla mózgu (z hipoglikemią często można spotkać się u osób leczonych z powodu cukrzycy). U osób starszych zawroty wskazywać mogą na niewłaściwą pracę serca, jak np. w zespole niskiego rzutu, co oznacza, że serce podczas skurczu 
pompuje zbyt małą objętość krwi. Niewydolność układu krążenia wiąże się ze zbyt małym dowozem z krwią do narządów tlenu i składników odżywczych, co zaburza pracę przede wszystkim mózgu. Zawroty głowy powodowane być mogą też przez zmiany miażdżycowe w naczyniach mózgowych, przez zwężenie tętnic doprowadzających krew do mózgu (zwężeniem tętnic szyjnych, kręgowych), mechanizm zawrotów głowy jest tutaj podobny przemijające niedokrwienie mózgu wiąże się ze zbyt małym dowozem do mózgu tlenu i 
składników odżywczych. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego, stany po urazach kręgosłupa szyjnego również mogą być przyczyną zawrotów (ucisk na tętnice kręgowe). Wysoka gorączka, toksyczny wpływ trucizn na mózg takich jak alkohol i inne liczne przyczyny mogą powodować zawroty.

Poszukiwanie przyczyn dolegliwości.

Nie można lekceważyć rzadkich lub lekkich ataków zawrotów głowy lub stałego uczucia niestabilności. Należy pomyśleć o wizycie u lekarza, której nie należy odkładać na zasadzie "kiedyś mi to przejdzie". Bardzo silne zawroty głowy uniemożliwiające chodzenie, siedzenie, z występującymi nudnościami i wymiotami, bólami głowy powinny jak najszybciej skłonić do wizyty u lekarza. Najczęściej tacy chorzy są natychmiast przyjmowani do szpitala, diagnozowani i leczeni.

Pierwszą i bardzo ważną częścią diagnozy zawrotów głowy jest rozmowa lekarza z pacjentem, która pozwala często stwierdzić konkretną przyczynę zawrotów głowy. Lekarz przeprowadza też badanie fizykalne, między innymi badania uszu, badanie słuchu, badania oczopląsu, testy równowagi.

Diagnostyka zawrotów głowy wymaga współpracy internisty, laryngologa, okulisty i neurologa. Zastosowanie znajduje wiele badań takich jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, badanie USG przepływów w tętnicach (tzw. "Doppler"), zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa szyjnego, badanie poziomu glukozy i cholesterolu we krwi, pomiary ciśnienia tętniczego i wiele innych.

Leczenie zawrotów głowy.

Leczenie zawrotów głowy zależy od ich przyczyny. Leczenie zawsze powinno odbywać się ściśle według zaleceń lekarza. W fazie ostrej zawrotów głowy stosuje się leczenie objawowe, łagodzące dolegliwości (leki przeciwzawrotowe, przeciwwymiotne i uspokajające). Przyczynowe leczenie farmakologiczne wiąże się ściśle z rozpoznaniem określonej jednostki chorobowej, np. w zapaleniu ucha wewnętrznego stosuje się antybiotyki. Uważa się, że jedną z istotnych przyczyn zawrotów głowy, są zaburzenia przepływu 
krwi przez ośrodkowy układ nerwowy lub ucho wewnętrzne stąd zastosowanie znajdują też leki rozszerzające naczynia krwionośne, poprawiające przepływ krwi przez naczynia. W celu usprawnienia krążenia stosuje się też leki zmniejszające lepkość krwi i skłonność do tworzenia się zakrzepów. Leki moczopędne modyfikują skład elektrolitowy i objętość płynów ucha wewnętrznego, mają znaczenie w leczeniu choroby Meniere`a. Stosuje się też leki poprawiające metabolizm komórki nerwowej.

W przypadku zaburzeń takich jak hipoglikemia, hipotonia ortostatyczna, czy niewydolność krążenia ważne jest prawidłowe leczenie choroby podstawowej, której następstwem są zawroty.