Główny Urząd Statystyczny (GUS) -Jest to naczelny organ statystyki państwowej. Utworzony został w 1918 roku, a pierwszym prezesem GUS został prof. dr Józef Buzek.
Tryb działania GUS: Prezes GUS kieruje pracami GUS przy pomocy wiceprezesów, Dyrektora Generalnego i dyrektorów departamentów. Przy Prezesie Głównego Urzędu Statystycznego działa, jako organ opinio-doradczy, Kolegium GUS.
W skład Kolegium wchodzą:
· Wiceprezesi,
· Dyrektor Generalny,
· członkowie Konwentu Dyrektorów.
W sprawach istotnych dla rozwoju systemu statystyki publicznej Prezes GUS może zwołać posiedzenie Kolegium z udziałem dyrektorów urzędów statystycznych, jednostek podporządkowanych Prezesowi GUS i departamentów. Na posiedzenia Kolegium i Prezydium Kolegium, których tematem są sprawy pracownicze, warunków pracy lub socjalno-bytowe, są zapraszane związki zawodowe. Z posiedzeń Kolegium i Prezydium Kolegium jest sporządzany protokół, w którym zamieszcza się decyzje podjęte przez Prezesa GUS.
Plan pracy GUS na każdy kolejny rok tworzą: uchwalony przez Radę Ministrów program badań statystycznych statystyki publicznej – w części dotyczącej Prezesa GUS, plan wydawniczy i plan opracowań.
Podstawowymi sposobami informowania o podjętych decyzjach Prezesa GUS, wiceprezesów i Dyrektora Generalnego są:
· Zarządzenia, zarządzenia wewnętrzne oraz zasady zatwierdzone przez Prezesa GUS,
· Protokoły obrad Kolegium i Prezydium Kolegium,
· Pisemne lub ustne decyzje, polecenia i wytyczne Prezesa GUS w poszczególnych sprawach, w tym na wpływającej do GUS korespondencji,
· Ustalenia z narad przekazywane zainteresowanym na piśmie przez dyrektora Sekretariatu Prezesa,
· Polecenia i wytyczne pisemne wiceprezesów adresowane do nadzorowanych departamentów i jednostek podporządkowanych Prezesowi GUS,
· Wydawane na piśmie decyzje Dyrektora Generalnego, stanowiące akty kierowania wewnętrznego, oraz polecenia adresowane do departamentów.
Dyrektor departamentu organizuje we własnym zakresie przepływ informacji, o których mowa powyżej, zapewniając zapoznawanie pracowników z ich treścią oraz odpowiada za ich terminowe i należyte jakościowo wykonanie. Kontrola wykonywania poleceń jest prowadzona w ramach informatycznego systemu Kontroli Wykonywania Poleceń (KWP)
Prezes GUS jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach statystyki wykonujący swoje zadania przy pomocy służb statystyki publicznej.
Do jego zadań należy:
· Rozpoznawanie zapotrzebowania na informacje i analizy statystyczne i przygotowywanie na tej podstawie projektów programów badań statystycznych statystyki publicznej oraz ich przedstawianie Radzie Statystyki,
· Organizowanie i prowadzenie badań statystycznych oraz ustalanie ich metodologii,
· Zbierani, gromadzenie i opracowywanie danych statystycznych oraz ich analizowanie,
· Przeprowadzanie spisów powszechnych,
· Przechowywanie danych statystycznych,
· Opracowywanie standardowych klasyfikacji, nomenklatur i definicji podstawowych kategorii, ustalanie wzajemnych relacji między nimi oraz ich interpretacja,
· Udostępnianie i rozpowszechnianie wynikowych informacji statystycznych, w tym podstawowych wielkości i wskaźników,
· Opracowywanie i ogłaszanie prognoz demograficznych, oraz statystycznych prognoz demograficznych oraz statystycznych prognoz gospodarczych i społecznych,
· Przedstawianie Prezydentowi, Sejmowi i Senatowi, organom administracji rządowej, Najwyższej Izbie Kontroli, Narodowemu Bankowi Polskiemu, organom samorządu terytorialnego oraz innym instytucjom rządowym wynikowych informacji statystycznych w zakresie, terminach i w formach określonych w programie badań statystycznych,
· Prowadzenie krajowych rejestrów urzędowych: podmiotów gospodarki narodowej i podziału terytorialnego kraju,
· Prowadzenie badań i analiz statystycznych wynikających z przyjętych przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań międzynarodowych,
· Dokonywanie statystycznych porównań międzynarodowych ogłaszanie ich wyników,
· Wykonywanie przyjętych przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań przekazywania danych statystycznych organizacją międzynarodowym,
· Współpraca z wyspecjalizowanymi w dziedzinie statystyki organizacjami międzynarodowymi, regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów,
· Prowadzenie prac naukowych i badawczo-rozwojowych w zakresie metodologii badań statystycznych i standardów klasyfikacyjnych oraz zastosowań metod matematycznych i informatyki w statystyce,
· Prowadzenie szkolenia, dokształcania i doskonalenia w dziedzinie statystyki,
· Popularyzacja wiedzy o statystyce.
Sekretariat Prezesa: Zadaniem Sekretariatu Prezesa jest obsługa Prezesa GUS, wiceprezesów, Dyrektora Generalnego Urzędu oraz działających w GUS komisji, zespołów i rad, wykonywanie zadań wynikających z nadzoru Prezesa GUS nad jednostkami służb statystyki publicznej, prowadzenie spraw integracji europejskiej i współpracy służb statystyki publicznej z zagranicą, obsługa prawna, projektowanie struktur organizacyjnych służb statystyki publicznej, prowadzenie spraw archiwalnych, ochrona informacji niejawnych oraz prowadzenie spraw obronnych.
Departament Koordynacji i Organizacji Badań: Zadaniem tego Departamentu jest koordynowanie i prowadzenie prac w zakresie: opracowywania projektu programu badań statystycznych statystyki publicznej i planu opracowań statystycznych, metodologii badań i podstawowych standardów klasyfikacyjnych, wykorzystania dla potrzeb statystyki administracyjnych źródeł danych, metod kalkulacji kosztów badań, organizacja i koordynacja badań, prowadzenie bazy jednostek statystycznych (BJS) i przygotowywanie operatów do badań, przygotowywanie wzorów formularzy, kwestionariuszy i ankiet, ocena jakości badań, sprawy planowania i zlecania realizacji prac projektowo-programistycznych i ich odbioru oraz planowania i organizacji przetwarzania danych, a także prowadzenie prac nad integracją systemów informacyjnych statystyki (Wspólna Baza Opracowań).
Departament Udostępniania Informacji: Zadaniem tego Departamentu jest analizowanie zapotrzebowania na wynikowe informacje statystyczne oraz projektowanie sposobów jego zaspokajania, w tym obsługa informacyjna organizacji międzynarodowych, obsługa prasowa, prowadzenie prac na rzecz poufności i ochrony tajemnicy statystycznej oraz działań zapewniających wykorzystanie nowoczesnych metod dostępu do informacji statystycznej, w tym publicznych baz danych.
Departament Statystyki Społecznej: Zadaniem tego Departamentu jest programowanie i realizowanie badań, prowadzenie prac metodologicznych oraz opracowywanie i publikowanie wyników badań i analiz statystycznych dotyczących demografii, warunków życia ludności, cen detalicznych oraz rynku pracy.
Departament Statystyki Przedsiębiorstw i Rejestrów: Zadaniem Departamentu Statystyki Przedsiębiorstw i Rejestrów jest realizacja badań statystycznych dotyczących przedsiębiorstw tj. podmiotów tworzonych w celu prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinie produkcji wyrobów i świadczenia usług rynkowych (poza rolnictwem, łowiectwem i leśnictwem oraz rybołówstwem i rybactwem), koordynacja podmiotowa i przedmiotowa badań z tego zakresu oraz prowadzenie krajowych rejestrów urzędowych podmiotów gospodarki narodowej (REGON) i podziału terytorialnego kraju (TERYT).
Departament Statystyki Gospodarczej: Zadaniem Departamentu Statystyki Gospodarczej jest programowanie i realizowanie badań, prowadzenie prac metodologicznych oraz opracowywanie i publikowanie wyników badań i analiz statystycznych dotyczących przemysłu, budownictwa, handlu zagranicznego, bilansów paliw surowców i materiałów, cen producentów oraz postępu naukowo-technicznego.
Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska: Zadaniem Departamentu Statystyki Rolnictwa i Środowiska jest przygotowywanie zasad metodologicznych, inicjowanie, prowadzenie i przedstawianie wyników badań statystycznych i analiz statystycznych dotyczących rolnictwa, rybołówstwa i rybactwa, leśnictwa, ochrony środowiska, a także scalanie informacji dotyczących gospodarki żywnościowej i wsi, statystyki wsi i otoczenia rolnictwa oraz gospodarki żywnościowej.
Departament Statystyki Usług: Zadaniem Departamentu Statystyki Usług jest programowanie, realizacja, opracowanie i publikowanie wyników badań statystycznych w zakresie usług.
Departament Analiz i Statystyki Regionalnej: Zadaniem Departamentu Analiz i Statystyki Regionalnej jest prowadzenie prac analitycznych, przygotowywanie zbiorczych informacji i analiz, opracowań i publikacji, charakteryzujących sytuację społeczno-gospodarczą w skali kraju i w układach regionalnych oraz analiz i publikacji z zakresu statystyki międzynarodowej.
Departament Administracyjno-Księgowy: Zadaniem Departamentu Administracyjno-Księgowego jest pełnienie funkcji administratora budynku GUS, prowadzenie spraw administracyjnych, technicznych i gospodarczych, warunków pracy i socjalnych pracowników GUS oraz obsługa finansowo-księgowa centrali GUS, w tym w zakresie rozliczeń i rachunkowości wykorzystania środków pomocowych.
Departament Finansowania i Kadr: Zadaniem Departamentu Finansowania i Kadr jest prowadzenie spraw budżetu oraz finansowania służb statystyki publicznej, analiza wykorzystania środków budżetowych i pozabudżetowych, rozliczenia z budżetem, bieżąca kontrola wykonania budżetu, analiza kosztów wynikowych badań statystycznych i działań związanych z działalnością i wykorzystaniem funduszy pomocowych, planowanie, prowadzenie i koordynowanie prac w zakresie wynagradzania, szkolenia i promocji kadr statystyki publicznej oraz prowadzenie spraw pracowniczych.
sytam1