Nabycie własności
⇨ pierwotne – nabycie samoistne, bez związku z innymi podmiotami (e.g. przy wyprodukowaniu rzeczy).
Ä wytworzenie rzeczy
Ä nabycie pożytków naturalnego[1] – z chwilą odłączenia od rzeczy macierzystej. Co ciekawe „Ryby i inne organizmy żyjące w wodzie są jej pożytkami”
Ä zalanie – jeśli woda płynąca na stałe zaleje dany obszar, to staje się on własności właściciela wody
Ä nacjonalizacja – przejęcie przez Skarb Państwa określonej kategorii dóbr z mocy ustawy nacjonalizacyjnej. Ma raczej walor historyczny; obecnie nie stosuje się jej.
Ä wywłaszczenie – przejęcie przez Skarb Państwa konkretnej rzeczy na mocy decyzji administracyjnej. Może nastąpić tylko na cel publiczny i za słusznym odszkodowaniem.
ü w przypadku nieruchomości – regulowane Ustawą o gospodarce nieruchomościami: decyzję wydaje starosta
ü w przypadku ruchomości – różne regulacje, e.g. Ustawa o ochronie dóbr kultury – możliwe jest wywłaszczenie rzeczy o walorze zabytku na mocy decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Ä sądowe orzeczenie przepadku rzeczy na rzecz Skarbu Państwa.
ü występuje tak w procedurze karnej, jak i cywilnej[2].
Ä usucapio
Ä przemilczenie
Ä Jeśli ustawa przyznaje Skarbowi Państwa monopol na pewne kategorie rzeczy, to są one jego własnością ex lege. Prawo takie jest niezbywalne i może być umniejszone co najwyżej przez przyznanie użytkowania. Są to e.g. kopaliny i zwierzyna łowna.
Ä etc. etc. etc......
⇨ pochodne – przekazanie własności jednemu podmiotowi przez inny (następstwo prawne).
Ä przeniesienie wałsności – nabycie własności na mocy umowy (e.g. kupno-sprzedarz, darowizna etc.)
Ä dziedziczenie
Ä fuzja majątków:
ü majątki spółek – łączą się prze przejęcie bądź unię[3].
ü majątki małżonków – w drodze intercyzy. Nabywa się tu własność, ponieważ małżonek, który nie miał dotąd praw do majątku osobistego partnera, teraz nabywa na nich quasi – współwłasność.
Ä surrogacja – zamiana rzeczy na inną, podobną, którą zwie się surrogatem.
Przeniesienie własności – istnieją dwa modele:
⇨ niemiecki[4] – do przejęcia własności wymaga dwóch umów (etapów):
Ä umowy obligacyjnej, która kreuje zobowiązania do dokonania czynności prawnej. Nabywca jeszcze nie nabywa własności, a tylko ekspektatywę.
Ä umowy rzeczowej – dopiero tu następuje przeniesienie własności.
Ä a w przypadku nieruchomości – wymaga się jeszcze wpisu do ksiąg wieczystych
⇨ francuski[5] – do przejęcia własności wystarczy jedna umowa zobowiązująco – rozporządzająca
⇨ model polski – mieszany:
Ä zasadą jest model francuski – uproszczenie obrotu
Ä model niemiecki stosuje się wyjątkowo:
ü jeśli ustawa wyraźnie tego wymaga.
ü jeśli taka jest wola stron.
Ä zasada konsensualności – przeniesienie własności jest umową konsensualną (a więc wydanie rzeczy nie jest konieczne dla wydania własności).
Ä Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet. (ileż można to powtarzać? xD) – są oczywiście wyjątki – szkoda na nie miejsca i zachodu :/
Ä zasada kauzalności – dla ważności przeniesienia własności niezbędna jest causa. Causae genus od rodzaju umowy zależnym w francuskim modelu jest xD. W niemieckim natomiast druga umowa jest zawsze solvendi causa.
⇨ ad solemnitatem[6] wymagania jest forma notarialna, ew. sądowa[7] (w systemie niemieckim – dot. to obydwu umów).
⇨ zakaz przenoszenia własności z zastrzeżeniem terminu / warunku. W razie naruszenia tej zasady:
Ä w systemie francuskim – nieważności
Ä w systemie niemieckim – warunek i termin są dopuszczalne tylko w umowie obligacyjnej.
⇨ zaostrzony wymóg kauzalności:
Ä w modelu francuskim – kauzalność materialna[8].
Ä w modelu niemieckim – formalna[9] - dot. to umowy rzeczowej, która musi wyraźnie wskazać, że jest wypełnieniem umowy wcześniejszej.
⇨ ograniczenia w nabyciu własności przez cudzoziemców – wymaga zgody MSW – dot. to typów nieruchomości wymienionych w ustawie.
⇨ wpis do KW nie jest konieczny dla nabycia własności; ma charakter deklaratoryjny.
⇨ Prawo rzeczowe nie może być ustanowione, dopóki rzecz nie zostanie skonkretyzowana. W związku z tym, ruchomości określone in genere, jak również rzeczy przyszłe przenosi się w drodze umowy realnej (wymaga wydania rzeczy).
⇨ zastrzeżenie warunku / terminu jest dozwolone
⇨ swoboda formy.
Ä z wyjątkiem e.g. statków morskich (które wymagają notarialnego poświadczenia podpisu).
⇨ ochrona nabywcy w dobrej wierze[10] (pozostającą w uzasadnionym przekonaniu, że nabywa rzecz od uprawnionego)
Ä nabywa on własność skutecznie z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie (dobrą wiarę ocenia się jednak w momencie objęcia rzeczy w posiadanie), jeśli sprawa dotyczy:
ü pieniędzy
ü papierów wartościowych
ü rzeczy nabytych na urzędowej licytacji
ü rzeczy nabytych w postępowaniu egzekucyjnym (licytacja zajętych dóbr)
ü rzeczy nabytych od osoby władających rzeczą za przyzwoleniem właściciela, ale bez prawa zbycia.
Ä nabywa on własność po upływie trzech lat od chwili utraty własności przez właściciela (tu dobrą wiarę ocenia się w chwili upływu terminu), jeśli właściciel legalny:
ü został okradziony
ü zgubił rzecz
ü w inny sposób utracił własność wbrew swej woli.
⇨ nabywca rzeczy ruchomej w dobrej wierze nabywa rzecz wolną od obciążających ją częściowych praw rzeczowych.
⇨ własności
⇨ użytkowania wieczystego
⇨ serwitutu
Zasiedzeniu ulega ...
iness-kotek