Tobota Aleksandra - Wydarzenia traumatyczne – sposoby radzenia sobie.pdf - Psychoterapia - dancistino

Wydarzenia traumatyczne – sposoby radzenia sobie

mgr Aleksandra Tobota

psycholog, pedagog, specjalista psychoonkologii

Sytuacja zetknięcia się z żywiołem przyrody – tsunami, powódź, trzęsienie ziemi – w

wyniku którego tracimy często nie tylko dobytek, ale również bliskich jest jednym z tych

momentów w życiu, który może spowodować u nas trwałe urazy. Sytuacja ta jest

wydarzeniem traumatycznym. Z traumą mamy do czynienia wówczas, gdy na psychikę

człowieka destrukcyjnie zadziałało jakieś wydarzenie, wstrząsająca sytuacja bądź

okoliczność. Oprócz wyżej wymienionych i ważnych dla nas ze względu na nasze działania w

ramach Akcji „Bajką w tsunami” - mamy na myśli również utratę wolności (pobyt w

więzieniu, obozie koncentracyjnym), udział w wojnie, katastrofie, doznanie poważnych

obrażeń ciała, sytuacja bezpośredniego zagrożenia życia, bycie ofiarą gwałtu pogorszenie i

utratę zdrowia, utratę pracy, rozstania itp. Wydaje nam się, że cennym jest, aby w naszym

serwisie w ramach działu „Bajką w tsunami” znalazły się informacje o tym, co może wiązać

się z przeżyciem traumatycznym, jak się ono objawia i - co wydaje się najważniejsze - jak

sobie radzić z taką sytuacją.

Jak ludzie reagują na traumatyczne wydarzenia?

Pamiętajmy, że reakcje na doświadczenia traumatyczne mogą być bardzo

zróżnicowane. Można jednak w tej różnorodności znaleźć pewne powtarzające się reakcje,

które nie muszą występować wszystkie na raz i w jednym czasie, a są nimi „ ostre” reakcje

na stres traumatyczny :

Nerwowość – strach wywołany przez nagłe neutralne wydarzenie.

Natrętne myśli, ciągłe odtwarzanie traumy - jakby ponowne jej doświadczanie (np.:

częste myśli, wspomnienia, obrazy, smaki, zapachy dotyczące zdarzenia, pojawiające

się niezależnie od woli).

Zaburzenia snu – trudności z zasypianiem, niespokojny sen, koszmary senne. Nagłe

poczucie, jakby zdarzenie miało miejsce na nowo.

Utrzymujące się poczucie winy – obwiniamy siebie za zaistniałą sytuację,

zachowanie i za nieodpowiednie emocje. Całą winę przypisujemy sobie.

Smutek, wstyd, żal – ogromne poczucie przygnębienia.

Złość – szukanie winnego, obwinianie losu, pytania „dlaczego?”.

Stałe unikanie – np.: sytuacji, miejsc, ludzi, myśli, kojarzących się z traumą.

Poczucie odcięcia, oderwania od emocji - związanych z tym, co przypomina uraz

(np.: niezdolność do płaczu lub przeżywania różnych uczuć).

Zamknięcie się w sobie – ucieczka przed ludźmi w świat wewnętrzny.

Rozczarowanie – kontakty międzyludzkie ulegają rozluźnieniu. Nikt nas nie rozumie,

nawet bliscy i rodzina.

Utrzymujące się objawy psychofizjologicznego pobudzenia np.: rozdrażnienie,

wybuchy gniewu, trudności z koncentracją uwagi.

Problemy somatyczne : dreszcze, napięcia mięśniowe, znużenie, zawroty i bóle

głowy, bóle brzucha, wymioty, nudności, biegunki, brak zainteresowania seksem, u

dzieci występuje często wtórne moczenie nocne itp.

Tuż po traumie można mieć problem ze skupieniem uwagi, odczuwać nieznane

dotychczas uczucia związane z doznanym szokiem. Często zaś lęk, agresja, ucieczka od

rzeczywistości, powracające myśli i czynności mogą być próbą złagodzenia przeżycia

traumatycznego – tak zwaną reakcją obronną . Jednak należy pamiętać, że taka reakcja jest

dobra, wręcz naturalna, ale tylko na początku. Prędzej czy później osoba powinna sama lub z

czyjąś pomocą próbować poradzić sobie z traumatycznym przeżyciem. Często jednak

nieświadomie, bezwiednie „pielęgnuje” bolesne doświadczenia, ciągle na nowo je przeżywa,

nierzadko głęboko to skrywając. Wracają wtedy te trudne przeżycia w postaci: obrazów,

dźwięków, a nawet zapachów. Wystarcza mały bodziec, który wywołuje lawinę emocji i

wspomnień, bo zostaje skojarzony i przypomina zdarzenie traumatyczne. Efektem są

trudności ze sobą, otoczeniem, w domu, w pracy. Czasami otoczenie, jak i sama osoba po

traumie nie rozumie swojego zachowania np.: wybuchów złości, agresji bądź zamknięcia i

izolacji itp. Jeżeli to zachowanie osoby po traumie jest znacząco inne niż przed wydarzeniem

powinno to być sygnałem aby udać się po pomoc.

Ludzie radzą sobie z trudnościami życiowymi na różne sposoby. Jednak są i tacy,

którzy myślą, że sobie radzą z traumą - pokazują wszystkim jak są „silni”, zależy im, by

pokazać, że potrafią sami sobie pomóc. Tak naprawdę jednak każdego dnia noszą w sobie

potężny strach. U takich osób można dostrzec szereg objawów , które nierzadko stają się

przyczyną rożnych zaburzeń i pogłębiają je. Są to:

chroniczny stres,

pobudzenie,

pustka,

osamotnienie

panika,

poczucie niezrozumienia,

bezsilność, niemoc

smutek,

· żal,

rozpacz,

niska samoocena,

rozwój wszelkiego rodzaju uzależnień.

W konsekwencji u niektórych ludzi wyżej wymienione objawy prowadzą do

wystąpienia zaburzeń np.: kryzys psychiczny, wycofanie społeczne, wypalenie zawodowe,

zespół stresu pourazowego PTSD, mogą również powstać zaburzenia osobowości, zaburzenia

emocjonalne, zaburzenia psychiczne, nerwice, fobie, depresje itp.

Zdarza się jednak często i tak, że traumatyczne zdarzenia uruchamiają zamiast

rozpaczy i poddania się - wolę życia i nadzwyczajną odporność wyzwalając potężną siłę, tak

niezbędną w radzeniu sobie z trudnościami.

Warto zapoznać się z niektórymi czynnikami pomagającymi w problematyce traumy.

Mam tu na myśli osobiste i korzystne czynniki, o których współczesna psychologia zdrowia

wiele mówi, dostrzegając w nich czynniki pomagające zdrowiu i życiu po traumie. Przeciwną

funkcję pełnią osobiste i niekorzystne czynniki, które opóźniają proces dochodzenia do siebie

po wydarzeniu traumatycznym – warto wykonać pracę, aby zmienić je na czynniki korzystne.

Osobiste i korzystne czynniki w radzeniu sobie z traumą oraz czynniki niekorzystne

Osobiste i korzystne czynniki

Osobiste i niekorzystne czynniki

Wsparcie społeczne, wysoka samoocena

Optymizm, poczucie humoru, dystans do

świata i siebie, poczucie kontroli,

Ekspresja emocji - usunięcie napięcia,

Doświadczenia z radzeniem sobie,

Konstruktywne sposoby radzenia sobie ze

stresem – przewartościowanie,

Zdrowy tryb życia,

Racjonalne, realistyczne myślenie,

Duchowość, wiara w Siłę Wyższą

Orientacja na innych – prospołeczna,

Poczucie koherencji, zrozumiałość,

Sens-poczucie wartości i woli życia,

Dojrzałe mechanizmy obronne

Asertywność, wiedza i inteligencja,

Wysoki status socjoekonomiczny,

Osobowość – odporna, nastawiona na

wyzwanie i działanie w życiu.

Osamotnienie, niska samoocena

Pesymizm brak poczucia humoru i dystansu do

świata i siebie, poczucie braku kontroli,

Tłumienie emocji – napięcie,

Bezradność przez brak doświadczeń

Nieadaptacyjne sposoby radzenia sobie ze

stresem – środki psychotropowe,

Zachowania ryzykowne np. tytoń, alkohol,

Katastroficzne, irracjonalne myślenie,

Brak wiary w Siłę Wyższą,

Orientacja na sobie – egocentryczna,

Niskie poczucie koherencji, niezrozumiałość,

Bezsens-poczucie braku wartości i woli życia,

Niedojrzałe mechanizmy obronne,

Niska asertywność wiedza i inteligencja,

Niski status socjoekonomiczny,

Osobowość - typu A ryzyko choroby

wieńcowej, typu C ryzyko nowotworu.

Skuteczne zachowania po traumie

Ważne jest, aby tuż po wydarzeniu traumatycznym i jeszcze przez dłuższy czas po nim

stosować się do poniższych zaleceń. Są one naturalnymi sposobami radzenia sobie w sytuacji

kryzysu po wydarzeniu traumatycznym. Każdy z nas potrafi je samodzielnie wykonać.

Pielęgnujemy w ten sposób swoją sferę psychiczną, od której przecież tak wiele zależy w

życiu. Im lepiej dokona się tej pielęgnacji, tym skutki i ślady po wydarzeniu traumatycznym

będą mniejsze, a przykre wspomnienia będą ulegały zacieraniu się w pamięci.

Wsparcie społeczne/rozmowa z rodziną, z przyjaciółmi o wydarzeniu.

Znalezienie czasu tylko dla siebie.

Jak najszybszy powrót do codzienności.

Nie przesadzić z ilością obowiązków/nie przemęczać się.

Czas na sen podczas nocy, nie w ciągu dnia.

Plan dnia na każdy tydzień/dzień.

Aktywność fizyczna.

Realizacja przyjemności, które zawsze chciało się zrobić ale brakowało czasu.

Zapamiętaj : lepiej robić coś chociaż przez chwilę niż nie robić nic.

Jak we wszystkim, tak i tutaj potrzebny jest umiar. Dlatego nie należy przesadzić ze

stosowaniem wszystkich powyższych metod. Gdyż mogą przynieść odwrotne efekty.

Zaufanie, stopniowe przyzwyczajanie się na nowo do rzeczywistości, przyjmowanie pomocy

od innych ludzi oraz rozmowa o swoich osobistych emocjach i uczuciach to podstawowe

działanie prowadzące do równowagi po wydarzeniu traumatycznym. Wyrażone emocje

powinny zostać zrozumiane przez samą osobę, oraz przez osoby udzielające wsparcia.

Dlatego najlepiej rozmawiać jest z osobą, której się ufa i zna od dawna. Niektórzy jednak

wolą otworzyć się przed kimś obcym. Czasami rodzina i bliscy są daleko, bądź nie nadają się

na słuchaczy.

Profesjonalne techniki radzenia sobie z traumą

Należy pamiętać, że zupełne normalne i zrozumiałe są trwające kilka dni reakcje na stres

połączone z uczuciem szoku i niedowierzania. Gdy powyższe metody zawiodą, a niepokojące

objawy utrzymują się przez dłuższy czas, czyli dłużej niż 6-8 tygodni i pojawia się uczucie, że

sytuacja nas przerasta to znak, że mamy do czynienia z zespołem stresu pourazowego PTSD.

Niezbędna jest wówczas interwencja w kryzysie, oraz skorzystanie z pomocy: psychologa,

psychiatry, terapeuty, lekarza. Oni zapewne wskażą profesjonalną pomoc, ponieważ

istnieją różne miejsca udzielające wsparcia osobom po traumie z PTSD, oraz

profesjonalne techniki pozwalające uwalniać się od tych traumatycznych przeżyć:

Interwencja Kryzysowa – jak najszybsza pomoc w odreagowaniu emocji po

wydarzeniu traumatycznym. Polegająca na słuchaniu pacjenta/ofiary traumy itp.

Praca na przekonaniach (podstawa) - przede wszystkim należy uświadomić sobie,

raz na zawsze, że trauma jest normalną reakcją człowieka na sytuację bardzo trudną.

Niepotrzebne jest tutaj obwinianie się itp. Niektórych zdarzeń nie dało się uniknąć.

Ekspozycja wyobrażeniowa (najbardziej znana) - ujawnianie tego, co najgłębiej

ukryte. Wywoływanie wspomnień o traumie w warunkach terapii z psychologiem itp.

oraz odsłuchiwanie tych wspomnień prowadzi do zmniejszenia lęku.

Ekspozycja w realnym życiu - kontaktowanie się z zagrożeniem lub sytuacjami

lękowymi. Powoduje to powolne obniżanie strachu dzięki budowaniu większego

zaufania i poczucia bezpieczeństwa.

Techniki poznawcze - praca z emocjami i przeżyciami, pozwolenie osobie na

swobodne opowiadanie i analizowanie trudnych zdarzeń. Trauma ma stać się bardziej

dostępna dla myśli.

Najbardziej istotny jest jednak fakt, że osoby takie nie powinny być pozostawione

same sobie. Ważne jest, by każda osoba z doświadczeniem traumy miała możliwość

uzyskania fachowej i profesjonalnej pomocy ze strony specjalisty, aby mogła w pełni

poradzić sobie z przykrymi emocjami i z bolesnymi wspomnieniami. Istotna jednak jest także

własna motywacja, własna chęć do zmiany i pracy nad tym problemem, która może się

dokonać jedynie wtedy gdy tego chcemy. W przeciwnym wypadku pomoc będzie mniej

skuteczna. Osoba która jest świadoma problemu w pełni będzie pracowała nad sobą i może

uzyskać

większe

korzyści,

których

rezultatem

będzie

poradzenie

sobie

sytuacją

traumatyczną

Bardzo ważne!

Nie jest Twoją winą to, co się stało.

Nie powstrzymuj w sobie uczuć złości, agresji, smutku, żalu.

Płacz, jeśli przyjdzie Ci na to ochota.

Myśl, rozmawiaj i analizuj swoje zachowania samodzielnie i z innymi.

Nie spodziewaj się, że wspomnienia szybko przeminą, będą czasami wracały.

Nie zapominaj, że inni ludzie doświadczają podobnych sytuacji i uczuć.

Zapewne Ciebie nie pierwszego i nie ostatniego to spotkało.

Nie sięgaj po środki chwilowo znieczulające, czyli różnego rodzaju używki.

Nie pozwól, aby traumatyczne wydarzenia były na pierwszym miejscu w życiu.

Staraj się zajmować czymś przyjemnym i interesującym.

Zgłoś się po profesjonalną pomoc, jeśli powyższe rzeczy nie wystarczą.

Często osoby po traumatycznych przeżyciach wypowiadają zdanie: „już nigdy nie

będzie tak jak dawniej” - tak, to prawda, nie będzie jak dawniej, bo wszystko przemija, a

każdy z nas ciągle jest tą samą osobą, ale już po pewnych doświadczeniach, które po

przeżyciu dają mądrość.

Nie jest sztuką nie doświadczyć przykrości. Sztuką jest doświadczyć i się podnieść…

Tobota Aleksandra - Wydarzenia traumatyczne – sposoby radzenia sobie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: