materiały szkoleniowe.pdf

(6246 KB) Pobierz
Podniesienie efektywności kształcenia uczniów
ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Materiały szkoleniowe
CZĘŚĆ II
Warszawa 2010
1
Recenzent:
mgr Joanna Wrona
Naczelnik Wydziału Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych
Departament Zwiększania Szans Edukacyjnych
Ministerstwo Edukacji Narodowej
2
SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ I.
Model pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
w przedszkolu, szkole podstawowej, gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej .................. 5
ROZDZIAŁ II.
Poznanie, planowanie, wspieranie – przykładowe rozwiązania ....................................... 28
1. Model pracy z uczniem niesłyszącym lub słabo słyszącym ........................................ 31
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ..................................................................................... 31
POZIOM PROGRAMOWY .......................................................................................... 56
POZIOM PRAKTYCZNY ............................................................................................ 63
2. Model pracy z uczniem niewidomym lub słabo widzącym ........................................ 79
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ..................................................................................... 79
POZIOM PROGRAMOWY .......................................................................................... 87
POZIOM PRAKTYCZNY ............................................................................................ 90
3
Model pracy z uczniem z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją ................. 97
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ..................................................................................... 97
POZIOM PROGRAMOWY ........................................................................................ 114
POZIOM PRAKTYCZNY .......................................................................................... 123
4. Model pracy z uczniem z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim ................ 136
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ................................................................................... 136
POZIOM PROGRAMOWY ........................................................................................ 150
POZIOM PRAKTYCZNY .......................................................................................... 152
5. Model pracy z uczniem z upośledzeniem umysłowym w stopniu
umiarkowanym lub znacznym .................................................................................. 161
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ................................................................................... 161
POZIOM PROGRAMOWY ........................................................................................ 169
POZIOM PRAKTYCZNY ........................................................................................... 172
6. Kształcenie uczniów z niepełnosprawnością sprzężoną ........................................... 174
7. Model pracy z uczniem z autyzmem ......................................................................... 177
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ................................................................................... 177
POZIOM PROGRAMOWY ........................................................................................ 192
POZIOM PRAKTYCZNY .......................................................................................... 194
8. Model pracy z uczniem niedostosowanym społecznie lub zagrożonym
niedostosowaniem społecznym ................................................................................... 200
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ................................................................................... 200
POZIOM PROGRAMOWY ........................................................................................ 211
POZIOM PRAKTYCZNY .......................................................................................... 222
3
9. Model pracy z uczniem z chorobą przewlekłą ......................................................... 225
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ................................................................................... 225
POZIOM PROGRAMOWY ........................................................................................ 244
POZIOM PRAKTYCZNY .......................................................................................... 244
10. Model pracy z uczniem szczególnie uzdolnionym .................................................... 251
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ................................................................................... 251
POZIOM PROGRAMOWY ......................................................................................... 265
POZIOM PRAKTYCZNY .......................................................................................... 269
11. Model pracy z uczniem z ADHD .............................................................................. 284
POZIOM DIAGNOSTYCZNY ................................................................................... 284
POZIOM PROGRAMOWY ........................................................................................ 298
POZIOM PRAKTYCZNY .......................................................................................... 299
4
dr Barbara Trochimiak
ROZDZIAŁ I
MODEL PRACY Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI
POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI W PRZEDSZKOLU,
SZKOLE PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOLE
PONADGIMNAZJALNEJ
P OZNANIE , P LANOWANIE , W SPIERANIE -
- D IAGNOZA , P ROGRAM , P RAKTYKA
Model przeznaczony jest do wykorzystania w pracy z uczniem, który ma trudności
w realizacji standardów wymagań zawartych w podstawie programowej wychowania przed-
szkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Trudności ucznia mogą
wynikać z niepełnosprawności sensorycznej, intelektualnej, ograniczeń zdrowotnych i środo-
wiskowych. Model może być również wykorzystany w pracy z uczniem wybitnie uzdolnio-
nym, który nie ma trudności w realizacji standardów wymagań edukacyjnych, ale potrzebuje
innego typu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Rozpoznawanie specjalnych potrzeb
edukacyjnych (SPE) ucznia w przedszkolach, szkołach i placówkach 1 przeprowadzane jest
przez Z e s p ół, tworzony odpowiednio przez nauczycieli, wychowawców grup wychowaw-
czych, specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem. Wiąże się to z systematycznym zbie-
raniem informacji, obserwacją, r o z p o z n a w a n i e m warunków, przebiegu i wyników ucze-
nia się 2 . Stosowane procedury mają na celu określenie przyczyn niepowodzeń szkolnych
ucznia, rozpoznanie ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, a także okreś-
lenie predyspozycji i uzdolnień. Na podstawie przeprowadzonego rozpoznania Zespół opraco-
wuje odpowiednią dla dziecka ofertę edukacyjną lub edukacyjno-terapeutyczną. W przypadku
1 Młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-
wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjal-
nej organizacji nauki, metod pracy i wychowania i inne, zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty (DzU z 2004 r., Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).
2 Wymienione obszary rozpoznania są częścią d i a g n o z y e d u k a c y j n e j. Jak podaje B. Niemier-
ko (2009): „Możemy rozróżnić: 1. diagnozę unormowaną, dokonywaną za pomocą narzędzi (arkuszy
obserwacji, kwestionariuszy, testów) standaryzowanych, to jest takich, które są przeznaczone do szerokiego
użytku, przeszły proces prób i ulepszeń, zostały zaopatrzone w normy i podręczniki, 2. d i a g n o zę niefor-
malną dokonywaną bez zastosowania jakichkolwiek narzędzi lub narzędziami, które zostały zbudowane przez
diagnostę tylko do własnego użytku i nie przeszły procesu standaryzacji (s. 30).
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin