PREHISTORIA_1 - Czarna Afryka - kolebka ludzkości.pdf - Wielka historia świata - JUREKSKORPION

PREHISTORIA

Czarna

Afryka

kolebka

ludzkości

Jest zastanawiającym parado

ksem dziejów świata, że właś

nie położony na południe od

Sahary obszar Czarnej Afryki,

uważany do dziś za najbardziej

zapóźniony pod względem cy

wilizacyjnym, był miejscem,

gdzie narodziła się ludzkość,

a człowiek dokonał najważniej

szych odkryć, bez których wszyst

kie jego osiągnięcia nie byłyby

możliwe.

.. Czaszka Homo habilis sprzed 2,6 mln lat,

znaleziona nad jeziorem Turkana w Kenii.

iezwykła była sceneria naro

dzin naszego człowieczeństwa.

Jej arenę stanowiła wschodnia

krawędź kontynentu afrykańskiego,

przecięta uskokiem Wielkich Rowów

Afrykańskich, rozciągających się od

północnej Etiopii, przez Wyżynę

Wschodnioafrykańską, aż po Mozam

bik. Rowy powstały w wyniku ruchów

tektonicznych w epoce geologicznej

zwanej trzeciorzędem (65-1 ,8 mln

lat temu), a zjawiskom tym towarzyszy

ły gwałtowne wybuchy wulkanów,

erupcje lawy i pożary roślinności.

Uczeni twierdzą, że związane z tymi

procesami emisje pierwiastków radio

aktywnych wywarły decydujący wpływ

na powstanie człowieka, powodując

zmiany w kodzie genetycznym ssaków

naczelnych (różnych odmian małp),

prowadzące do powstania istot człowie

kowatych (hominidów), z których wy

łonił się człowiek (Homo).

Bezogonowa

małpa południowa

Z punktu widzenia systematyki zoolo

gicznej człowiek współczesny jest ga

tunkiem należącym do typu strunow

ców, podtypu kręgowców, gromady

ssaków, rzędu naczelnych, podrzędu

małp wąskonosych i rodziny człowie

kowatych. Jedynym żyjącym przedsta

wicielem tej rodziny jest człowiek

współczesny (Homo sapiens sapiens),

który wyniszczył większość konkuru

jących z nim gatunków. Zanim do tego

doszło, w rodzinie człowiekowatych

ton nadawały istoty uznawane za bez

pośrednich przodków człowieka, ale

bardziej zbliżone do małp. Ich kostne

szczątki pierwszy odnalazł w okolicach

Johannesburga w 1924 roku południo-

... Nasz najbliższy

krewniak w świecie

istot żywych - szym

pans. Ma on 99% ge

nów takich jak Homo

sapiens sapiens, o na

szym człowieczeńst

wie świadczy więc yl

ko ów pozostały 1 %.

PREHISTORIA

i no i nazwęAustralopithecus robustus

-au tralopitek masywny.

woafrykań ki paleontolog Raymond

Dart. Małpie cechy owej istoty uznał za

niepodważalne, dlatego nazwał ją Au

stralopithecus africanus- małpą połu

dniowoafrykań ką (łac. australis- po-

łudniowy, gr. pithekos - małpa).

Wśród cech w kazujących na

uczłowieczenie australopiteka

Dart wyróżnił dwie - więk zą niż

u małp pojemność mózgoczasz

ki (ok. 400 cm3) oraz, na co

w kazywała budowa miednicy,

nie małpi, lecz dwunożny po-

ób poru zania ię.

.. Próba rekonstrukcji

wyglądu żywej Lucy.

Lucy

W 1974 roku na tąpiło odkrycie kolej

nej formy au tralopiteka. Amerykanin

Donald Johan on, prowadząc po zuki

wania w kraju Afarów (północna Etio

pia), natrafił na jak dotąd najbardziej

kompletny zkielet (z 207 ko ci odnale

ziono 47) drobnej, smukłej i toty płci

żeńskiej. Nadano jej nazwę Australopi

thecus afarensis, jednak za prawą bę

dącej wówcza przebojem w obozie od

krywców pio enki Beatle ów ,Lucy in

the Sky with Diamond " we zła ona do

historii nauki jako Lucy. Wiek ko ci

określono na pod tawie zawartości

w nich izotopów argonu i pota u na

około 3,2 miliona lat, wzrost i toty

o zacowano na l m, wagę za na mniej

więcej 30 kg. Jak na na zego przodka,

nie była więc imponująca. Badania pro

wadzone w kraju Afarów doprowadzi

ły do odnalezienia szczątków jeszcze

.3 innych o obników odmiany Austra

lopithecus afarensis. Nazwano je

Pierw zą Rodziną i u taJono, że o oboi

ki płci męskiej były masywniejsze

i bardziej wyrośnięte. Mąż Lucy mógł

mierzyć 140 cm i ważyć około 50 kg.

Dziadek do orzechów

W latach trzydzie tych XX wie

ku po zukiwania skamienia

łych form praludzkich na tere

nie Kenii i Tanzanii roz

począł Louis Leakey z żoną

Mary. Dzi dzieło to konty

nuuje ich syn Richard. Naj

lawniejsze odkrycia Lea-

keyów pochodzą z wąwozu

Olduvai, położonego na

kraju wielkiego Parku

Narodowego Serengeti

w Tanzanii, gdzie zwie

rzęta żyją w takich a-

mych warunkach, jak za

czasów australopiteków.

Tam właśnie w 1959 roku Mary

Leakey natrafiła na liczącą pra

wie 2 miliony lat czaszkę istoty

praludzkiej o masywnych ko-

ciach, potężnych szczękach

( tąd żartobliwy przydomek tej

i toty-nuteraker-dziadek do

orzechów) i proporcjonalnie

bardzo małym mózgu. Istotę tę

nazwała Zinjanthropus boisei

na cześć średniowiecznych, ro

dzimych mie zkańców Afryki

W chodniej, w źródłach arab

skich nazywanych Zindż.

Obecnie je t ona zaliczana

do rodziny australopiteków

Adam i Ewa na spacerze

Budowa anatomiczna Lucy w kazywa

ła na jej dwunożność, lecz przy zacho

waniu umiejętności wspinania ię

na drzewa, o czym świadczyły chwyt

ne dłonie i ilne kciuki. Już jednak

w 1978 roku miało miej ce odkrycie,

które jednoznacznie potwierdziło dwu

nożny po ób ou zania ię au tralopi

teków. Dokonała go Mary Leakey, która

w rejonie Laetoli w Tanzanii natrafiła na

70 odci ków stóp i tot, o których budo

wie wprawdzie nic nie wiemy, ale które

datowano przed 3,3 miliona lat, a więc

PREHISTORIA

go nazwę wpisał greckie słowo anthro

pos- człowiek. W 1959 roku musiał

przyznać się do pomyłki, gdy z warstw

geologicznych wąwozu Olduvai, po

chodzących sprzed 2, 6 miliona lat, wy

dobyto nadzwyczaj człowieczą czaszkę

z płaską twarzą i rozwiniętym mózgiem,

którego objętość (ok. 770 cm3) była

dwukrotnie większa niż u australopite

ków. W 1972 roku z osadów nad jezio

rem Turkana-które nosiło wówczas je

szcze kolonialną nazwę Jeziora Rudolfa

-wydobyto podobną czaszkę, wspania

le zachowaną i bez wątpienia ludzką.

Stwierdzono też, że istoty, do których

należały kości, jako pierwsze wytwarza

ły narzędzia kamienne i m.in. dlatego

obdarzone zostały dumną nazwą Homo

habilis -człowiek zręczny.

� Adam i Ewa space

rują. Rekonstrukcja

pary australopiteków

sprzed 3,3 mln lat

i współczesnego im

krajobrazu w Laetoli

(Tanzania) oraz pozo

stawionych przez te

istoty pierwszych śla

dów, pominających

ślady ludzkich stóp na

naszej planecie.

na czasy prawie współczesne Lucy. Ba

dania wykazały, że ślady te, odciśnięte

w skamieniałym pyle wulkanicznym,

były dziełem dwóch osobników, kobie

ty i mężczyzny, których stopy niczym

nie różniły się od naszych, były tylko

mniejsze.

Wąwóz Olduvai

(o głębokości 1 00 m) na

długości kilku kilome

trów przecina wschod

nioafrykańską równinę

Serengeti. Znajdują się

tu wyjątkowe stano

wiska archeologiczne,

gdzie odkryto narzę

dzia i skamieniałości

dokumentujące pierw

sze 2 miliony lat roz

woju człowieka.

łada oia

Następcą człowieka zręcznego w ewo

lucji rodzaju ludzkiego był Homo erec

tus- człowiek wyprostowany, pierwszy

w naszej historii, który posiadł umiejęt

ność wykorzystywania ognia. Był też

wytwórcą efektownych, kamiennych

tłuków pięściowych w kształcie serca

Cłoiek zrczny

Louis Leakey uważał, że już Zindż na

leżał do rodziny ludzkiej, dlatego w je-

PREHISTORIA

(według niektórych badaczy 2 miliony

lat temu).

Pożenie

z Afyką

Najnowsze odkrycia wskazują, że

właśnie na Cznym Lądzie doko

nał się ostatni etap ewolucji ho

minidów, której owocem jeste

śmy my-ludzie współcześni.

Teoria nosząca nazwę " mito-

chondrialnej Ewy " albo " Czarnej

Pramatki " , oparta na analizie zapisu

genetycznego DNA zawartego w mito

chondriach (drobinach białka występu

jących w komórkach) współczesnych

kobiet z całego świata (DNA mito

chondrialne dziedziczone jest wyłącz

nie w linii matki), pozwoWa ustalić, że

cała populacja ludzka wywodzi się od

jednego, zrekonstruowanego teoretycz

nie przodka- kobiety, która żyła około

200 tysięcy lat temu w Afryce. Do tej

hipotezy nawiązuje inna, opracowana

przez archeologów, która wbrew wcześ

niejszej teorii, głoszącej równoczesne

wyłonienie się Homo sapiens z Homo

erectus w kilku miejscach globu (tzw.

teoria wieloregionalna, policentrycz

na), dowodzi, że człowiek współczesny

powstał w jednym miejscu, skąd pod

jął kolonizację innych kontynentów.

Teoria ta, nosząca nazwę " Pożegnanie

z Afryką " , nawiązującą do głośnej

książki Karen Blixen, jest obecnie naj

lepiej udokumentowana i zakłada, że

człowiek współczesny powstał około

200 tysięcy lat temu w Afryce, 100 ty

sięcy lat później zaś podjął po raz ko

lejny (po swym przodku-człowieku

wyprostowanym) ekspansję do Europy

i Azji. W Europie pojawił się przed

mniej więcej 40 tysiącami lat i - pod

nazwą człowieka z Cro-Magnon-je

szcze do niedawna był błędnie uważa

ny w nauce za najstarszą odmianę H o

mo sapiens, ląd europejski zaś za jego

kolebkę.

.. inż - o

thus rus,

go szi dalaa

May Leaky w

zie Oldai.

i zgrzebeł służących do wyprawiania

kóry zwierząt. Dzięki tym wynalaz

kom oraz rozwiniętej inteligencji (obję

tość jego mózgu sięgała 1200 cm3) stał

się również pierwszym kolonizatorem,

opuścił Afrykę i powędrował do Azji

oraz Europy (ślady jego pobytu są tak

że w Polsce), ale odkrycia archeolo

giczne wskazują, że ojczyzną człowie

ka wyprostowanego była Aryka, gdzie

pojawił się około 1,7 miliona lat temu

.. Lina !ji

wieka a knie

ańskim d a

lteka (tey dm

ne f), zez H

o is z azm

w nj i o rs,

ż o Ho s.

PREHISTORIA_1 - Czarna Afryka - kolebka ludzkości.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: