prawoznawstwo_18.11_i_25.11.doc

PRAWOZNAWSTWO -  25.11.2009 
 
Odroznienie normy od przepisu. 
Przepis prawny to podstawowa jednostka redakcyjna tekstu prawnego.  Taka jednostka redakcyjna może przybrac postac artykułu, paragrafu, ustępu, punktu, litery, postać tiret. 
Przepis to jest to co jest napisane. ( graficznie oznaczone). 

Natomiast norma jest wypowiedzią, którą konstruujemy na podstawie wykładni przepisów prawa. Odpowiada na pytania: kto i w jakich okolicznosciach jak się powinien zachować. 
Norma prawna może być zbudowana z 3 podstawowych elementów:
-hipotezy
-dyspozycji
-sankcji
Konieczne elementy : dyspozycja i hipoteza
Hipoteza- okresla adresata i okoliczności zastosowania normy prawnej ??? okoliczności w jakich adresat powinien zachowac się w sposób o którym mowi nam dyspozycja. 

Dyspozycja normy prawnej okresla sposób zachowania adresata 
Sankcja ??? okresla negatywne następstwa  zachowania niezgodnego z trescia dyspozycji
Sankcja nie zawsze wystepuje w budowie normy prawnej. 
Relacje miedzy przepisem i norma.
Do wyjatkowych sytuacji należy ta, kiedy z jednego przepisu rekoonstruje się jedna normą.
Regułą jest sytuacja kiedy taką norme rekonstruuje się w procesie wykładni prawa z dwu lub większej ilości przepisów prawnych ( np. art.148, par 1- kto zabija człowieka podlega karze pozbawienia wolności od lat 8 ???25 lat pozbawienia wolności, kare śmierci) 
Zasadą jest ze jeden przepis wysławia częśc normy prawnej Może być tak ze jeden przepis prawny Może wysławić kilka norm częściowych. 
( kto niszczy cudze mienie ruchome) 
HIPOTEZA.    Adresat jest okreslany w sposób generalny 
-ogolny ??? kto ? każdy
-rodzajowe ??? wskazanie na cechy tego adresat( forma opisowa, okreslenie nazwy rodzajowej ??? urzednik, funkcjonariusz, student,  pracownik naukowy)
 

Hipoteza okresla okoliczności zastosowania normy prawnej (co musi zaistniec, by norma prawna miala zastosowanie ??? zabicie człowieka, itd.) Te okoliczności ozna nazwac faktami prawnymi. 
Fakty prawne ??? wszelkie okoliczności zastosowania normy prawnej, w których norma prawna znajduje zastosowanie. 
Jakie to mogą być fakty prawne ,które warunkuja zastosowanie normy prawnej:
-  zdarzenia prawne 
-dziallania prawne 
Zdarzenie prawne ??? okoliczność która istnieje poza nami, jest niezalezna od woli człowieka, człowiek nie ma na nie wpływu, ale wywołują określone skutki prawne. ( zdarzeniem prawnym będzie tylko takie zdarzenie które wywołują określone skutki prawne) . Zdarzeniem prawnym ??? gradobicie, powódź, śmierć jako naturalne zejście. 
Działania prawne ??? wywołują skutki prawne, są zalezne odwoli człowieka. Mozna je podzielic na dwie kategorie . :
-akty prawne- są to takie dzialania, które dazą do wywolania skutku prawnego. ( w swoim zamierzeniu maja na celu wywolanie skutku prawnego

-czyny prawne ??? wywołują skutek prawny, niezalżnie czy to jest w naszym interesie czy nie
Czyny dzielimy na :
-czyny dozwolone( niezakazane przez prawo) -  np. porzucenie rzeczy, znalezienie cudzej rzeczy ( wypłata znaleźnego) 
-czyny niedozwolone( zakazane przez prawo)- w zależności od tego na gruncie jakiej galezi prawa można je nazywac:
-na gruncie prawa karnego ??? przestępstwa i wykroczenia karne 
Wykroczenia i przestesptwa roznia się wielkoscia karnego zagrożenia . W ramach przestępstwa :
-zbrodnie ( powyżej 3 lat)
-występki ( od 1 miesiąca ??? 3 lat  pozbawienia wolności) 
Podstawą odpowiedzialności karnej jest wina. ( wina umyślna i nieumyslna)
Na gruncie prawa cywilnego czyn zakazany :
-delikt cywilny ??? podstawową formą deliktu cywilnego jest odpowiedzialność za wyrządzenie szkody ( zawinionej szkody ??? trzeba udowodnic winę ) 
-  forma odpowiedzialności obiektywnej odpowiedzialności za cudze czyny ( człowiek moglnie przyczynic się do wyrządzenia jakies szkody) 
-forma odpowiedzialności kontraktowej  - wynika nie tyle z winy co z faktu ze taka odpowiedzialność jest przewidziana w umowie kontraktowanej. ( jeśli ktos się zobowązal do tego ze jeśli szkoda powstanie będzie ona naprawiona) 
AKTY PRAWNE
Dzialania, które bezpośrednio nie wywołują skutku prawnego.  
Można je podzielic na dwie kategorie
-które pochodzą od osób fizycznych  i prawnych ??? czynności prawne, 
 
-które pochodzą od organów państwowych ??? akty tworzenia prawa ( akty normatywne) 
- akty stosowania prawa ( wyroki sądowe, decyzje administracyjne) 
Decyzje mogą mieć charakter
-deklaratoryjne- takie które potwierdzają istniejący już stan prawny ( tresc zawartej już umowy na gruncie prawa cywilnego) 
-konstytutywny- stanowiące nowy stan prawny  - wyrok rozwodowy ( traci się możliwość dziedziczenia po byłym współmałżonku) 
 

Czynności prawne ??? takie dzialania które zmierzaja do wywolania skutku prawnego, które dla swojej ważności wymagają oświadczenia woli stron. Czynnosci prawne pochodzą od osob prawnych i fizycznych . Mogą mieć charakter jednostronny ( wymagają jednostronnego oświadczenia woli ??? testament). Mogą mieć charakter dwustronny ??? takie czynności dla których ważności wymagane jest oświadczenie woli dwustronnej ( np. zawarcie umowy) . w
 

Dyspozycja okresla sposób zachowania adresat w okolicznościach określonych w hipotezie normy prawnej. Wyznacza zakres regulacji prawnej czyli to co prawo ujmuje w formie prawnych obowiązków i uprawnień. Zachowania określone w trresci dyspozycji normy prawnej to obowiązki i uprawnienia. 
Różnica pomiedzy uprawnieniami a obowiązkami
Uprawnienie różni się tym ,że stwarza ono adresatowi możliwość wyboru działania . ( adresat może zachowac się jak chce) 
 

Obowiązek prawny takiej możliwości działan(ia) nie stwarza. Związana jest z nim sytuacja przymusowa. Jeśli prawo naklada na kogos obowiązek zachowania to adresat musi się zachowac scisle w sposób oznaczony przez dyspozycje normy. Przybiera on postac zakazu lub nakazu dzialania. Nakaz to obowiązek sformułowany w postaci pozytywnej; zakaz ??? negatywnej ( obowiązek zaniechania dzialania, powstrzymania się od działania ) ( kodeks drogowy) 
Uprawnienia i obowiązki to modalności normatywne . Problemich wzajemnych realcji to jedno z istotniejszych zagadnien teorii prawa . 
 

Podstawowy podział uprawnień:
-uprawnienia proste
-uprawnienia złozone
-uprawnienia do wlasnych zachowan
-uprawnienia do cudzych zachowan
 

Uprawnienia proste charakteryzuja się tym, ze odnoszą się one tylko do pojedynczego zachowania jednego adresata ze względu na jedną normę uprawniającą . ( np. uprawnienie wierzyciela wobec dłużnika) 
 

Uprawnienie zlozone to pewien kompleks uprawnien prostych przypisywanych jednemu podmiotowi  ze względu na szereg norm prawnych ( np. prawo własności ) \
 

UPRAWNIENIE                                                                                                                             
-wolnosc sformułowana wyraznie w przepisach prawa w sposób pozytywny(pobieranie pozytku z rzeczy), wierzyciel może ządać zwrotu długu od dłużnika,
- wolność okreslona w sposób negatywny ??? jako wolnośćstanowiaca konsekwencje milczenia prawa ??? sfera zachowan nieregulowanych przezprawo , wole od ingerencji prawa( wolno, jest dozwolone, może) 
( I ???m only gonna break, break your, break, break your heart:D ) 
 
Koncepcja uprawnienia o bardziej zlozonej strukturze ???wystepuje kategoria praw podmiotowych.
Pojęcie to odgrywa doniosła role na gruncie prawa publicznego i prywatnego. 
Prawa podmiotowe to kompleksy uprawnien zlozonych lub poszczególne uprawnienia proste o duzej doniosłości aksjologicznej, ideologicznej lub praktycznej. W prawie publicznej takimi prawami są prawa człowieka i prawa obywatela.  Te kategorie wyroznia się ze względu na poszanowanie godności człowieka. Są to prawa przyslugujace jednostce z racji poszanowania jej godności. Prawa te wywodzą się z przepisów prawa naturalnego ( więź między jednostką a państwem) 
Do praw podmiotowych o charakterze prywatnym należy prawo własności. 
                
Podział praw podmiotowych:
-klasyczne prawa wolnościowe
...