Tiziano Terzani - Listy przeciwko wojnie.pdf - Azja - niebieski.mech

O autorze

TIZIANO TERZANI (1938-2004) - reporter, pisarz, podróżnik; znawca Azji.

Ukończył prawo w Pizie i Leeds, potem studiował sinologię na nowojorskim uniwersytecie

Columbia.

Współpracował przede wszystkim z tygodnikiem „Der Spiegel”, dla którego pisał korespondencje

z Singapuru, Hongkongu, Pekinu, Tokio, Bangkoku i Delhi, publikował też m.in. w „Corriere della

Sera”, ”L'Espresso” i ”La Repubblica”.

Autor wielu książek, m.in. poświęconych Wietnamowi Pelle di leopardo (1973) i Ciai Phong!

(1976).

Po polsku ukazały się: Powiedział mi wróżbita. Lądowe podróże po Dalekim Wschodzie (2008),

Nic nie zdarza się przypadkiem (2009), W Azji (W.A.B. 2009), Koniec jest moim początkiem

(2010), Dobranoc, panie Lenin (2011) oraz Zakazane wrota (W.A.B. 2011).

Listy przeciwko wojnie przełożono na angielski, niemiecki, francuski, hiszpański, japoński i

słoweński.

Novalisowi, mojemu wnukowi, żeby wybrał pokój

10 września 2001 dzień, którego nie było

Są w naszym życiu takie dni, w których nie dzieje się nic, dni, które przemijają, nie

pozostawiając po sobie żadnego wspomnienia, żadnego śladu, jakby ich nigdy nie było. Jak dobrze

pomyśleć, to większość z nich jest właśnie taka, i jedynie wtedy, kiedy liczba tych, które nam

pozostają, coraz bardziej się zmniejsza, zaczynamy się zastanawiać, jak to się stało, że tylu dniom

pozwoliliśmy upłynąć niepostrzeżenie. Ale tacy już jesteśmy: doceniamy rzeczy, kiedy staną się

przeszłością, i dopiero wtedy dociera do nas, jak by to było je mieć. Kiedy już ich nie ma.

10 września 2001 roku był dla mnie, i z pewnością nie tylko dla mnie, właśnie takim dniem,

z którego zupełnie nic nie pamiętam. Wiem, że byłem w Orsignii, lato się skończyło, rodzina na

nowo rozjechała się we wszystkich kierunkach, a ja zapewne przygotowywałem ubrania i papiery

przed powrotem na zimę do Indii.

Chciałem wyjechać zaraz po moich urodzinach, ale nie liczyłem dni i nawet nie

zauważyłem, jak upłynął ten 10 września, tak jakby go w ogóle nie było w kalendarzu. Szkoda.

Dlatego że dla mnie, dla nas wszystkich - nawet dla tych, którzy jeszcze dzisiaj nie chcą w to

wierzyć - to był dzień bardzo szczególny i każda jego chwila powinna być przez nas świadomie, z

radością przeżywana. Ostatni dzień naszego życia „przed” - przed 11 września, przed Twin Towers,

Bliźniaczymi Wieżami, przed nowym barbarzyństwem, przed ograniczeniem naszej wolności,

przed wielką nietolerancją, wojną technologiczną, masakrami więźniów i niewinnych cywilów,

przed wielką hipokryzją, konformizmem, obojętnością albo, co gorsza, przed małostkową złością i

źle rozumianą dumą. Dzień, po którym nasze marzenia o rosnącej wzajemnej miłości, braterstwie,

większym uduchowieniu i większej radości zmieniły się w więcej nienawiści, dyskryminacji,

materializmu, więcej bólu.

Wiem, że na pierwszy rzut oka w naszym życiu nie zmieniło się nic albo niewiele. Budzik

dzwoni o tej samej godzinie, idziemy do tej samej pracy, w przedziale pociągu niezmiennie słychać

brzęczenie komórek, a gazety wciąż ukazują się codziennie, tak samo pełne półkłamstw i półprawd.

Ale to tylko złudzenie, podobne do tego, jakie ogarnia nas w chwili ciszy, gdy zobaczyliśmy wielki

wybuch w oddali, lecz odgłos grzmotu jeszcze do nas nie dotarł. Wybuch zdarzył się naprawdę -

ogromny, przerażający. Grzmot, kiedy do nas dotrze, będzie ogłuszający. Może nawet nas zmieść z

powierzchni ziemi. Lepiej przygotować się zawczasu, zastanowić się, zanim będziemy musieli

uciekać, choćby w przenośni, próbować ratować dzieci albo włożyć ostatnie rzeczy do walizki.

Świat się zmienił. My też musimy się zmienić. Przede wszystkim musimy przestać udawać,

że wszystko jest tak, jak było, że możemy dalej tchórzliwie żyć normalnie. Biorąc pod uwagę to, co

się dzieje na świecie, nasze życie nie może, nie powinno być normalne. Powinniśmy się wstydzić

normalności.

Poczucie, że wszystko się zmieniło, dopadło mnie natychmiast. Pewien znajomy zadzwonił i

powiedział tylko:

- Szybko włącz telewizor.

Kiedy zobaczyłem na żywo, jak wybucha drugi samolot, przyszło mi do głowy: „Pearl

Harbor. Nowa wojna”. Siedziałem przyklejony do telewizora, godzinami oglądając CNN i BBC,

potem wyszedłem przejść się po lesie. Pamiętam, jak mnie zaskoczyło, że natura była obojętna na

to, co się działo: zaczynały dojrzewać kasztany, pierwsze mgły podnosiły się z doliny. Z daleka

dochodził mnie odgłos potoku i dzwoneczków kóz Brunalby. Natura była kompletnie

niezainteresowana naszymi ludzkimi tragediami, jakbyśmy nic nie znaczyli. Moglibyśmy nawet

zniknąć, nie pozostawiając po sobie wielkiej pustki.

Może dlatego, że spędziłem całe swoje dorosłe życie w Azji i naprawdę żywię głębokie

przekonanie, że wszystko jest jednością i że, jak dobrze to oddaje taoistyczny symbol jin i jang,

światło zawiera w sobie ziarno ciemności, w samym zaś środku ciemności znajduje się punkcik

światła, przyszła mi do głowy taka myśl: to przerażające widowisko, które dopiero co widziałem,

było... dobrą okazją. Cały świat widział. Cały świat musiał zrozumieć. Ludzkość odzyska

świadomość, ocknie się, żeby wszystko przemyśleć: relacje między krajami, między religiami, z

naturą, między człowiekiem a człowiekiem. To była dobra okazja, żeby zrobić rachunek sumienia,

przyjąć na siebie zobowiąza- nia, jakie spoczywają na nas, ludziach Zachodu, i może w końcu

zmienić nasze postrzeganie życia.

Biorąc pod uwagę to, co właśnie zobaczyłem w telewizji, i to, czego należało się teraz

spodziewać, nie można było dalej żyć normalnie, tak jak robiły to pasące się kozy, które widziałem,

wracając do domu.

Myślę, że w całym swoim życiu nie spędziłem przed telewizorem tyle czasu, ile w tamtych

dniach. Od rana do wieczora. Prawie bez snu. Po głowie chodziła mi tylko jedna myśl - dobra

okazja. W obliczu prawdy oficjalnej zawsze starałem się sprawdzić, czy nie było jakiejś opcji

alternatywnej, w przypadku konfliktów zawsze próbowałem zrozumieć racje każdej ze stron. W

1973 roku, razem z Jeanem-Claude'em Pomontim z „Le Monde” i fotografem Abbasem, byłem

jednym z pierwszych, którzy przekroczyli linię frontu w Wietnamie Południowym, żeby

porozmawiać z „wrogiem”, Wietkongiem. Podobnie, żeby zrozumieć terrorystów, którzy już

próbowali wysadzić w powietrze jedną z Bliźniaczych Wież, w 1996 roku udało mi się dostać dwa

razy z rzędu do „szkoły dżihadu”, żeby przeprowadzić wywiad ze zwolennikami Osamy bin

Ladena.

Pomyślałem, że przydałoby się krótko przypomnieć tę historię i wrażenia z tych odwiedzin,

żeby móc sobie wyobrazić świat widziany oczyma terrorystów. Ale ciężko mi było pisać.

14 września były moje sześćdziesiąte trzecie urodziny i tego dnia formalnie kończyła się

moja świetna współpraca z tygodnikiem „Der Spiegel”, rozpoczęta dokładnie trzydzieści lat wcześ-

niej, ale która już od 1997 roku na moją prośbę pozostawała w stanie uśpienia.

W książce W Azji 1 , będącej zbiorem wszystkich wielkich i małych zdarzeń, których byłem

świadkiem, powiedziałem już to, co miałem do powiedzenia na temat dziennikarstwa. Od tamtej

pory praktycznie wycofałem się ze świata. Spędzam większość czasu w Himalajach i ogromnie

cieszy mnie to, że nie obowiązują mnie żadne terminy, oprócz tych dyktowanych przez naturę:

zmrok jest porą na położenie się do łóżka, świt porą wstawania. Tam, gdzie mieszkam, w

odosobnionym miejscu oddalonym od najbliższego miasteczka o dwie godziny jazdy samochodem i

dodatkowo godzinę pieszo przez lasy gigantycznych azalii, nie ma ani prądu, ani telefonu, więc nie

rozprasza mnie nic poza zwierzętami, ptakami, wiatrem i górami. Odzwyczaiłem się od czytania

gazet i nawet kiedy jestem w Europie, łatwo sobie bez nich radzę: historie się powtarzają i mam

zawsze wrażenie, że czytałem je już lata wcześniej, kiedy były lepiej napisane.

Zima jest według mnie najpiękniejszą porą roku w Himalajach. Niebo jest wyjątkowo czyste

i góry wydają się tak bliskie. Chciałem koniecznie wyjechać, ale jak mówią hindusi, wskazując na

niebo: „Chcesz rozśmieszyć Bhagawana (Boga)? Powiedz mu, jakie masz plany”.

I tak spędziłem swoje urodziny na pisaniu, nie był to jednak artykuł o ustalonej liczbie

wersów, z chwytliwym wstępem, który zachęcałby czytelnika, ale list, jaki bym napisał jednym

Tiziano Terzani - Listy przeciwko wojnie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: