Or_Wstęp i zasady.doc

4

Zasady oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego

Wymagania prawne

Pojęcie ryzyka  zawodowego na stanowiskach pracy w zakładach wynika
z uwarunkowań  prawnych obowiązujących w RP.

1.         Zgodnie ustawą z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. Nr 21 poz. 94) pracodawca jest obowiązany informować każdego pracownika o ryzyku zawodowym które wiąże się z wykonywaną przez niego pracą oraz o zasadach ochrony przed istniejącymi zagrożeniami.

2.         Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844), zobowiązuje ono pracodawcę do oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego, występującego przy określonych pracach oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych, zmniejszających ryzyko.

3.         Ustawa o służbie medycyny pracy z dnia 27 czerwca 1997r. (Dz. U. Nr 96, poz. 593), która między innymi określa podstawowe działania służby medycyny pracy, a w szczególności w zakresie informowania pracowników o zasadach zmniejszania ryzyka zawodowego, jego rozpoznawania i ocenie w środowisku pracy.

4.         Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 01 grudnia 2004r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. Nr 280 poz. 2771).

5.         Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 86).

6.         Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 05 sierpnia 2005r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz. U. Nr 157, poz. 1318).

7.         PN-N-18002:2000 – Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny  ryzyka zawodowego.

8.         PN-N-18001:2004 - Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania.

Podstawowe cele oceny ryzyka zawodowego

Ocenianie i dokumentowanie ryzyka zawodowego, występującego przy określonych pracach ma na celu, w szczególności:

1.         Zapewnienie organizacji pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości.

2.         Zapewnienie likwidacji zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji nie powodujących takich zagrożeń.

3.         Stosowanie odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i technicznych, w tym odpowiednich środków ochrony zbiorowej, ograniczających wpływ tych zagrożeń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, w sytuacjach gdy ze względu na rodzaj procesu pracy likwidacja zagrożeń nie jest możliwa.

4.         Zapewnienie pracownikom środków ochrony indywidualnej, odpowiednich do rodzaju i poziomu zagrożeń, wszędzie tam gdzie ograniczenie zagrożeń w wyniku zastosowania rozwiązań organizacyjnych i technicznych nie jest wystarczające.

5.         Prowadzenie szeroko pojętej profilaktyki ochrony zdrowia, poprzez informowanie pracowników o zagrożeniach występujących w związku z wykonywaną pracą.

6.         Opracowanie i wdrożenie działań korygujących i zapobiegających występowaniu ryzyka zawodowego, w celu jego eliminacji i ograniczenia.

Schemat oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy

1.         Zebranie informacji potrzebnych do oceny ryzyka zawodowego (określenie
i opisanie stanowisk pracy).

2.         Zidentyfikowanie zagrożeń.

3.         Oszacowanie  ryzyka zawodowego początkowego i jego analiza.

4.         Oszacowanie ryzyka końcowego.

5.         Wyznaczenie stosowanych barier na dane zagrożenie.

6.         Weryfikacja oceny ryzyka zawodowego.

7.         Akceptacja przyjętego ryzyka.

8.         Opracowanie planu ograniczającego  ryzyko (działań korygujących i / lub zapobiegawczych).

9.         Realizacja planu.

10.      Monitorowanie przyjętego poziomu ryzyka zawodowego.

11.      Informowanie pracowników o ryzyku zawodowym.

12.      Dokumentowanie oceny ryzyka.

Określenie i opisanie (ocena) stanowisk pracy

W celu umożliwienia bieżącej oceny warunków na stanowiskach pracy stworzono KARTĘ OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. Karta zawiera:

a.     Opis (ocenę) stanowiska pracy.

b.     Tabelę identyfikacji zagrożeń.

c.     Ocenę ryzyka zawodowego.

d.     Plan redukcji ryzyka dla ryzyka „dużego” i „bardzo dużego”.

e.     Listę osób zapoznanych z kartą oceny ryzyka zawodowego.

Zidentyfikowanie zagrożeń

Zagrożeniem człowieka w zakładzie xxxxx jest sytuacja charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem utraty zdrowia lub życia poprzez zwiększenie prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia. Do identyfikacji zagrożeń wykorzystano istniejące:

a.     Klasyfikację wypadków pracowników własnych.

b.     Podział wypadków na grupy według statystyki.

c.     Wykaz chorób zawodowych.

Na podstawie powyższego zidentyfikowano zagrożenia występujące w zakładzie xxxx.

Identyfikacji zagrożeń dokonują kierownicy podstawowych komórek organizacyjnych zakładu z udziałem pracowników Działu BHP oraz Szkolenia - DB.

Oszacowanie ryzyka zawodowego i jego analiza

Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniami zidentyfikowanymi na stanowiskach pracy polega na ustaleniu:

a.     Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń (P),

b.     Jaka może być ciężkość szkodliwych następstw  tych zagrożeń (S).

Jako podstawę do oszacowania ryzyka zawodowego przyjęto dane o wypadkach, chorobach zawodowych, informacje zawarte w przepisach prawnych, pomiarach czynników szkodliwych i normach, a także opinie ekspertów.

W zakładzie xxxxxx do oszacowania ryzyka zawodowego przyjęto tabelaryczną pięciostopniową metodę oceny, która jest zalecana przez normę PN-N-18002:2000.

Metodę tą przedstawia poniższa tabela.

Tabela nr 1.

Oszacowanie ryzyka zawodowego w skali pięciostopniowej gdzie :

a.     P – prawdopodobieństwo wystąpienia następstw zagrożeń.

b.     S – strata (ciężkość następstw – szkodliwość).

c.     M – ryzyko zawodowe małe (o wskaźniku liczbowym 2).

d.     Bm – ryzyko zawodowe bardzo małe (o wskaźniku liczbowym 1).

e.     Śr – ryzyko zawodowe średnie (o wskaźniku liczbowym 3).

f.      D – ryzyko zawodowe duże (o wskaźniku liczbowym 4).

g.     Bd – ryzyko zawodowe bardzo duże (o wskaźniku liczbowym 5).

Przy szacowaniu  ryzyka (R) zgodnie z Tabelą 1 ciężkość szkodliwych następstw zagrożenia (S) i prawdopodobieństwo ich wystąpienia (P) można określić stosując niżej wymienione zasady:

1.         Do następstw o małej szkodliwości Ms (mała strata) zalicza się te urazy
i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości; są to np. niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy itp..

2.         Do następstw o średniej szkodliwości Śr zalicza się te urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe nawracające okresowo dolegliwości; są  to np. zranienia, oparzenia II stopnia  na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, proste złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo – szkieletowego (np. zapalenia ścięgna), itp.

3.         Do następstw o dużej szkodliwości  Ds zalicza się te urazy i choroby , które powodują ciężkie i stałe dolegliwości lub śmierć; są to np. oparzenia III stopnia z uszkodzeniem ścięgien, oparzenia II i III stopnia dużej powierzchni ciała, amputacja kończyn, skomplikowane złamanie z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe w wyniku narażenia na czynniki rakotwórcze, toksyczne  uszkodzenia narządów wewnętrznych
i układu nerwowego w wyniku  narażenia na czynniki chemiczne (np. polineuropatia, nefropatia, hepatopatia), choroba wibracyjna, astma, zaćma, zespół cieśni kanału nadgarstka, itp., tj. inne choroby zawodowe.

4.         Do mało prawdopodobnych Mp zalicza się następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.

5.         Do prawdopodobnych Pp zalicza się te następstwa zagrożeń, które mogą nastąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika,

6.         Do wysoce prawdopodobnych Wp zalicza się te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.

Tam gdzie jest to możliwe, zaleca się oszacować ryzyko zawodowe na podstawie wartości wielkości charakteryzujących narażenie. Ogólne wskazówki do oszacowania ryzyka zawodowego w skali pięciostopniowej na podstawie wartości wielkości charakteryzujących narażenie przedstawiono w poniższej tabeli.

Tabela nr 2.