5
INSTRUKCJA SKŁADOWANIA I MAGAZYNOWANIA
ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN
Podział i ogólna charakterystyka środków ochrony roślin.
1. Środki agrotechniczne.
2. Środki biologiczne.
3. Chemiczne środki ochrony roślin – PESTYCYDY.
4. Środki grzybobójcze – FUNGICYDY.
5. Środki owadobójcze – INSEKTYCYDY.
6. Środki gryzoniobójcze – RONDENTYCYDY.
7. Środki chwastobójcze – HERBICYDY.
8. Podział ze względu na toksyczność.
1. Zagrożenie pożarowe.
2. Wymagania budowlane.
3. Instalacje techniczne i sprzęt pożarniczy.
4. Wskazania prewencyjne.
5. Warunki magazynowania.
6. Przygotowanie do magazynowania.
7. Magazynowanie.
Środki ochrony roślin są to środki stosowane w rolnictwie, leśnictwie i im pokrewnych działach gospodarki do walk ze szkodnikami niszczącymi uprawy lub zbiory.
Środki agrotechniczne: wiążące się z kulturą rolną. Zaliczamy do nich:
a. Dobór gatunków roślin odpornych na szkodniki i choroby.
b. Dobrą uprawę, odpowiedni płodozmian.
c. Mechaniczne tępienie szkodników.
Środki biologiczne: do których należą pożyteczne zwierzęta, ptaki, owady, grzyby, i bakterie, dla których szkodniki są pokarmem lub podłożem do wegetacji.
Chemiczne środki ochrony roślin (pestycydy): produkowane przez przemysł, zwane też środkami fitofarmaceutycznymi. Chemiczne środki ochrony roślin dzielą się na:
a. Grzybobójcze.
b. Gryzoniobójcze.
c. Owadobójcze.
d. Chwastobójcze.
Środki grzybobójcze (fungicydy) – stosowane są do zwalczania chorób roślin oraz zapobieganie niszczenia żywności i materiałów takich jak: papier, tkaniny, drewno, farby, kleje i tworzywa sztuczne. Działanie środków grzybobójczych polega na zahamowaniu procesów rozwoju grzybów lub na tworzeniu warstewki ochronnej na powierzchni. Środki grzybobójcze można podzielić na:
a. Metaliczne.
b. Bezmetaliczne.
Do metalicznych zalicza się związki miedzi, rtęci, cynku, niklu, manganu i żelaza. Do bezmetalicznych zalicza się niektóre chloro i bromopochodne związki alifatycznych i aromatycznych, niektóre związki tlenotwórcze, związki siarkoorganiczne i antybiotyki. Ważnym od dawna stosowanym środkiem grzybobójczym jest siarka, zaliczana do związków nieszkodliwych. Stosowana jest w postaci siarki elementarnej, mielonej, bądź cieczy siarkowapniowej.
Środki owadobójcze (insektycydy) – środki chemiczne stosowane do tępienia szkodliwych owadów. W zależności od sposobu działania dzielą się na:
a. Kontaktowe – działające po zetknięciu się z zewnętrzną okrywą owada, porażające najczęściej jego układ nerwowy lub mechanicznie zatykające jego drogi oddechowe.
b. Układowe – przenikające do soków roślinnych i działające toksycznie na szkodniki wysysające soki.
c. Gazowe (fumiganty) – działające przez drogi oddechowe.
Środki kontaktowe różnią się zasięgiem działania oraz dzieła się na:
a. Naturalne – najczęściej wyciągi roślin zawierające toksycznie działające alkaloidy lub inne związki.
b. Syntetyczne – stanowią związki silnie różniące się między sobą na przykład oleje mineralne w postaci emulsji wodnych oraz chlorowodopochodne związków alifatycznych lub aromatycznych.
Środki układowe to głownie estry i sole pochodnych kwasu fosforowego.
Środki gryzoniobójcze (rodencydy) – środki stosowane do tępienia gryzoni. Do najważniejszych należą:
a. Pochodne kumaryny (powodujące wewnętrzne wylewy krwi).
b. Preparaty zawierające wyciąg z cebuli morskiej.
c. Preparaty z pochodnymi naftylomocznika.
d. Preparaty z fosforkiem cynku stosowane do nasycenia ziarna.
Środki gryzoniobójcze stosuje się w postaci trutki (przynęty), jako substancje działające kontaktowo lub do gazowania nor.
Środki chwastobójcze (herbicydy) – syntetyczne środki chemiczne stosowane do zwalczania chwastów. Dzielą się na:
a. Totalne – niszczące wszystkie gatunki roślin.
b. Selektywne – działające na niektóre gatunki roślin, a nieszkodliwe dla innych.
Podział ten jest umowny, gdyż działanie zależy często od stężenia użytego herbicydu. W zależności od sposobu działania dzielą się na:
a. Parzące (kontaktowe), do których należą:
- niektóre nawozy sztuczne (azotniak),
- chlorany: sodowy i wapniowy (niszczą wszystkie rośliny),
- nafta i ropa naftowa,
- pochodne fenolu, np. dwunitrokrezol.
b. Układowe (systemiczne), wpływające na procesy fizjologiczne roślin, do których należą głownie pochodne kwasu fenoksyoctowego:
- największe znaczenie ma kwas 2,4 – dwuchlorofenoksyoctowy i jego sole lub estry,
- kwas 2 – metylo – 4 – chlorofenoksyoctowy i jego sole,
- sole i estry kwasu 2, 3, 5, - trójchlorofenoksyoctowy,
- pochodne mocznika i pochodne pirydyny.
Preparaty handlowe chemicznych środków ochrony roślin oprócz substancji czynnej (zazwyczaj toksycznej) zawierają składniki bierne, którymi są zazwyczaj rozpuszczalniki organiczne, talk, gips lub inne minerały oraz substancje zwiększające stopień przyczepności. Chemiczne środki ochrony roślin są sprzedawane w postaciach umożliwiających opylanie, opryskiwanie lub inny rodzaj zabiegu.
Podział ze względu na toksyczność.
Chemiczne środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu handlowego dzielą się na:
a. Trucizny.
b. Środki szkodliwe.
Obecnie wyróżnia się pięć klas toksyczności i pestycydów:
a. I i II klasa toksyczności – trucizny.
b. III i IV klasa toksyczności – środki szkodliwe.
c. V klasa toksyczności – środki praktycznie nieszkodliwe dla zdrowia.
Za podstawę do oceny toksyczności przyjmuje się doustną ostra toksyczność substancji czynnej, wyrażoną w miligramach na kilogram wagi ciała żywego zwierzęcia doświadczalnego.
Dla poszczególnych klas toksyczności jest następująca:
a. W klasie I do 50mg.
b. W klasie II od 51 do 150mg.
c. W klasie III od 151 do 500mg.
d. W klasie IV od 501 do 5000mg.
e. W klasie V ponad 5000mg.
Przyporządkowanie pestycydu konkretnej klasy toksyczności wskazuje na niebezpieczeństwo zatruć ostrych, oraz na odpowiedni kierunek zabezpieczenia i ochrony zdrowia ekip wykonujących zabiegi ochrony roślin oraz indywidualnych użytkowników pestycydów.
Magazyny chemicznych środków ochrony roślin.
Zagrożenie pożarowe.
1. Chemiczne środki ochrony roślin stwarzają poważne zagrożenie pożarowe, gdyż wiele ich asortymentów jest palnych lub zawiera substancje palne.
2. Do I klasy niebezpieczeństwa pożarowego zalicza się: Intration, Komarep, Lakier owadobójczy, Foschlor R-50, Motylopopielik, Krzewofos.
3. Do II klasy niebezpieczeństwa pożarowego zalicza się: Azotox płynny, Fenosep, Kołatkol, Kasochron, Motosep płynny 30, Mszycol płynny, Muchozol ekstra, Owadofos płynny, Owadziak płynny, Roztoczol płynny 20, Roztoczol ekstra płynny 8, Sadofos płynny 30, Sanitozol, Szklarniak, Trofosep 30, Tritox płynny 30, Winylosep, Fumatox, Żelazotok. We wszystkich tych preparatach rozcieńczalnikiem jest solwentnafta, co przesądza o zaliczeniu ich do II klasy niebezpieczeństwa pożarowego.
4. Do III klasy niebezpieczeństwa pożarowego należą: Chlorowinfos, Cyjanofum, Cynkomiedzian, Cynkotox, Kornikol, Mgławik 15, Sadoplon 75, Terpenton 60, Grzybol, Karbotox zawiesinowy 75, Zaprawa nasienna płynna 0,8, Zaprawa nasienna T, Kaptan zawiesinowy 50, Kaptan zaprawowy 80.
5. Chemiczne środki ochrony roślin pakowane są w butelki i woreczki, pojemniki z tworzyw i słoje szklane, worki papierowe i polietylenowe, balony szklane, kartony i opakowania drewniane.
6. Uszkodzenie opakowania może spowodować rozlanie cieczy łatwo zapalnej i powstanie wybuchowego stężenia par cieczy. Opakowania drewniane i papierowe stanowią same środowisko palne.
7. Nierzadko duża ilość palnych środków ochrony roślin wraz z palnymi lub tłukącymi się opakowaniami składowana jest na stosunkowo niedużej powierzchni magazynowej i często w różnych drewnianych szopach, nawet w stodołach, gdzie przechowywane są materiały łatwo zapalne. Stwarza to poważne niebezpieczeństwo powstania i rozprzestrzeniania się pożaru.
8. Płynne środki ochrony roślin są pakowane w szczelne pojemniki i dlatego pomieszczenia magazynowe zalicza się do kategorii WII zagrożenia wybuchem. (Strefa Z2).
Wymagania budowlane.
1. Budynek lub jego cześć przeznaczona do przechowywania palnych środków ochrony roślin powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Jedynie w indywidualnych gospodarstwach rolnych zezwala się na składowanie chemicznych środków ochrony roślin w budynkach wykonanych z materiałów palnych, z wyjątkiem stodół, obór, stajen, owczarni, chlewni, kurników i innych pomieszczeń do hodowli zwierząt.
2. Drzwi powinny otwierać się na zewnątrz. Wszystkie okna w budynku jego części przeznaczonej do magazynowania powinny być pomalowane na biało w celu zmniejszania operacji promieni słonecznych lub zastosowanie okien z szybami ograniczającymi oddziaływanie promieni słonecznych.
3. Pomieszczenia piwniczne nie mogą być przeznaczone do magazynowania płynnych środków ochrony zaliczonych do I i II klasy niebezpieczeństwa pożarowego, a jeżeli zachodzi taka konieczność to tylko pod warunkiem zastosowania obostrzeń zgodnie z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.
4. W magazynie środków chemicznych należy:
a. Wyodrębnić pomieszczenie do przechowywania środków ochrony roślin i gromadzenia niepełnowartościowych środków oraz opakowań zwrotnych przeznaczonych do likwidacji.
b. Zapewnić zamykane pomieszczenie do przechowywania środków ochrony roślin zaliczanych do trucizn.
Instalacje techniczne i sprzęt pożarniczy.
1. Pomieszczenia, w których przechowuje się palne chemiczne środki ochrony roślin zaliczane są do I i II klasy niebezpieczeństwa pożarowego oraz do kategorii W II (obecnie Z – 2) zagrożenia wybuchem, powinny spełniać warunki techniczne jak dla pomieszczeń zagrożonych wybuchem jak również powinny być zabezpieczone przed możliwością powstania elektryczności statycznej.
2. W pomieszczeniach tych nie wolno montować i instalować tablic rozdzielczych. Budynek należy wyposażyć w instalacje piorunoochronną.
3. Pomieszczenia do magazynowania palnych chemicznych środków ochrony roślin niezależnie od wentylacji grawitacyjnej powinny być dodatkowo wyposażone w wentylację mechaniczną. Dotyczy to zwłaszcza pomieszczeń, gdzie przelewa się ciecze i przygotowuje preparaty robocze. Operacjom tym towarzyszy parowanie cieczy, przede wszystkim wtedy gdy temperatura otoczenia przekracza temperaturę zapłonu (ta ostatnia dla solwentnafty wynosi 22,7 °C). Wentylacja musi obniżyć stężenie par cieczy palnych poniżej 50% dolnej granicy wybuchowości.
4. Większość par używanych rozpuszczalników ma względną gęstość większą niż gęstość powietrza. Dlatego należy stosować system wentylacji z górnym nawiewem świeżego i dolnym odciągiem powietrza zanieczyszczonego.
5. Pomieszczenia magazynów środków chemicznych należy wyposażyć w instalację elektryczną gazo – płynoszczelną.
6. Do gaszenia pożaru pomieszczeń budynku (obiektu) należy wyposażyć:
a. Jedna jednostka sprzętu o masie środka gaśniczego (2kg – 6kg) powinna przypadać na każde 150 m2 .
b. W dużych halach powyżej 1000m3 kubatury przewiduje się też zastosowanie agregatów proszkowych AP-25.
Wskazania prewencyjne.
1. Każda grupa środków chemicznych powinna być składowana w osobnym sektorze. Płynne środki chemiczne, których mieszaniny par z powietrzem mogą spowodować wybuch powinny być składowane w osobnym pomieszczeniu.
2. W zależności od rodzaju opakowania należy odpowiednio dobrać sposób składowania.
3. Materiały w małych opakowaniach o masie jednostkowej nie przekraczającej 10kg powinny być składowane na regałach o konstrukcji stalowej.
4. Beczki z preparatami ciekłymi powinny być szczelne. Należy je układać na drewnianych podkładach w pozycji leżącej, z otworem czopowym zwróconym ku górze. Składając beczki w warstwach należy stosować drewniane przekładki. Skrajne beczki należy unieruchomić przez podklinowanie.
5. Skrzynie drewniane z butelkami powinny być układane w stosy, jednak nie wyższe niż 1,5m.
6. Rozlewanie i przelewanie płynnych środków ochrony roślin do naczyń nie może odbywać się w pomieszczeniu składowym, lecz w oddzielnym pomieszczeniu specjalnie do tego celu przystosowanym.
7. W wypadku rozlania się płynnych środków chemicznych nie należy ich zbierać metalowymi łopatkami, lecz zasypywać suchym piaskiem, a następnie usunąć z magazynu, najlepiej zakopać.
8. Worki z preparatami sypkimi należy układać w stosy, których wysokość powinna być zgodna z obowiązującą instrukcją przewidzianą dla każdego rodzaju substancji.
9. Jeśli miejsca jest niewiele i zachodzi konieczność układania stosu znacznie wyżej, jego maksymalna wysokość nie może przekroczyć 8 warstw worków. W indywidualnych gospodarstwach rolnych wysokość stosu nie powinna być większa niż 1,5m.
10. Nie wolno magazynować w jednym pomieszczeniu ze środkami chemicznymi ochrony roślin nawozów sztucznych, które mogą podczas zmieszania się spowodować pożar. Nawozy sztuczne można składować w tym samym budynku magazynowym, jeżeli pomieszczenie to jest oddzielone ścianą bez otworów bądź drzwiami o klasie odporności ogniowej 0,5 z samoczynnym przymknięciem.
...
jmichno0