1
INSTRUKCJA BHP
NAGAZYNOWANIE SUBSTANCJI ŻRĄCYCH
Właściwości substancji żrących:
1. Za materiały żrące uważa się te materiały , które w wyniku działania chemicznego atakują tkankę skóry, błony śluzowe i oczy lub działają korodująco na tworzywa konstrukcyjne, a także te, które wykazują działanie żrące lub korodujące w wyniku tworzenia żrących par i mgieł pod wpływem wody lub wilgoci powietrza (np. chlorki siarki, czterochlorek krzemu, chlorek glinu).
2. Poza działaniem żrącym, materiały te charakteryzują się także innymi niebezpiecznymi właściwościami, a mianowicie:
a. Palnymi – alkilochlorosilany, aryloaminy, bezwodnik octawy, kwas octawy.
b. Trującymi – brom, chloromrówczany, wodorofluorki, hydrazyna.
c. Utleniającymi – kwas azotowy, kwas nadchlorowy, roztwory nadtlenku wodoru.
Wymagania dla opakowań:
1. Substancje żrące występują zarówno w postaci ciekłej jak i stałej. Z tego powodu asortyment dopuszczonych do stosowania opakowań jest bardzo szeroki.
2. Opakowania materiałów żrących muszą być trwałe, mechanicznie wytrzymałe i odporne na działanie zawartości.
3. Zamknięcia opakowań muszą być co najmniej szczelne, a w przypadku, gdy zawartość reaguje niebezpiecznie z wodą muszą być hermetyczne.
4. Przy napełnianiu opakowań substancjami ciekłymi należy pozostawić wolną przestrzeń, aby zapobiec nadmiernemu wzrostowi ciśnienia przy ogrzaniu cieczy. Zazwyczaj naczynia napełnia się do 90-95% ich pojemności.
5. Jako opakowania materiałów żrących stosuje się:
a. Bębny stalowe z wiekiem niezdejmowalnym.
b. Bębny aluminiowe z wiekiem niezdejmowalnym.
c. Bębny z odpowiedniego tworzywa sztucznego z wiekiem niezdejmowalnym o pojemności nie przekraczającej 60l.
d. Kanistry stalowe lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego.
e. Opakowania kombinowane z opakowaniami wewnętrznymi ze szkła, kamionki, tworzywa sztucznego lub metalu.
6. W przypadku materiałów żrących stałych poza wymienionymi stosuje się także:
a. Bębny stalowe z wiekiem zdejmowanym.
b. Bębny ze sklejki lub tekturowe.
c. Bębny z tworzywa sztucznego ewentualnie z jednym lub kilkoma workami wewnętrznymi.
d. Worki impregnowane, z tkaniny z tworzywa sztucznego, z folii, wodoodporne worki papierowe.
7. Opakowania ze szkła, porcelany lub kamionki należy zabezpieczać dodatkowym opakowaniem ochronnym wyłożonym materiałem amortyzujący i chłonnym.
8. W przypadku cieczy żrących o właściwościach utleniających wolno stosować wyłącznie kosze metalowe, a jako materiał ochronny watę szklaną, watę żużlową, azbest lub ziemię okrzemkową.
9. Każde opakowanie zawierające materiał żrący powinno być oznakowane nalepką ostrzegawczą dla materiałów żrących, a w razie potrzeby uzupełniającą nalepką ostrzegawczą odpowiednio dla materiałów palnych, utleniających lub trujących.
Ogólne zasady magazynowania:
1. Materiały żrące należy przechowywać w sposób zabezpieczający przed dostępem osób niepowołanych, na placach składowych lub w magazynach zamkniętych.
2. Do magazynowania przyjmowane są wyłącznie opakowania nie uszkodzone, nie zanieczyszczone z zewnątrz zawartością, właściwie oznakowane.
3. Opakowania opróżnione, ale nie oczyszczone należy traktować jak opakowania pełne i odpowiednio je zabezpieczać.
4. Przestrzegać oddzielnego magazynowania (w oddzielnych pomieszczeniach magazynowych) kwasów i zasad.
5. Nie wolno magazynować kwasów w pomieszczeniach piwnicznych. Wskazane jest oddzielne magazynowanie kwasów dymiących lub wydzielających pary i gazy.
6. W magazynach z kwasami o właściwościach utleniających nie dopuszcza się używania drewna, trocin itp. materiałów palnych. Kwasy te muszą być także chronione przed kontaktem z materiałami organicznymi.
Magazynowanie na placach składowych:
1. Place składowe przeznaczone do magazynowania materiałów żrących powinny być zadaszone i posiadać utwardzone podłoże.
2. W przypadku placu otwartego, opakowania z substancjami żrącymi należy zabezpieczyć przed działaniem słońca, wilgoci i opadów atmosferycznych, np. za pomocą plandeki z niepalnego materiału.
3. W przypadku magazynowania substancji w dużych opakowaniach należy wokół nich zaprojektować wannę z niepalnego materiału o pojemności co najmniej równej pojemności największego zbiornika magazynowego.
Magazynowanie w budynkach i pomieszczeniach:
1. Budynki magazynowe przeznaczone do składowania materiałów żrących powinny być parterowe i spełniać następujące warunki:
a. Konstrukcja z materiałów niepalnych.
b. Podłogi z materiałów niepalnych, nienasiąkliwych, ze studzienkami ściekowymi i odrębną kanalizacją.
c. Ściany i stropy odporne na działanie czynników agresywnych, ściany pomalowane emalią albo farbami kwaso- lub ługoodpornymi do wysokości 2m.
d. Pomieszczenie magazynowe musi być suche, chłodne, wyposażone w sprawnie działającą wentylację.
e. Budynek wyposażony w bieżącą wodę, stanowisko ze środkami do neutralizacji oraz sprzęt przeciwpożarowy.
2. Nad drzwiami do magazynu umieszczać tablice informacyjne, a także odpowiednie znaki ostrzegawcze i informacyjne.
3. Przed wejściem do magazynu nie wolno składować jakichkolwiek materiałów utrudniających poruszanie się.
4. Małe opakowania z materiałami żrącymi należy ustawiać na szerokich półkach wykonanych z niepalnych, nienasiąkliwych i łatwo zmywalnych materiałów do wysokości zasięgu ręki pracownika stojącego na podłodze.
5. Podłoże, na którym stoją opakowania trzeba podsypywać warstwą piasku w celu zapewnienia pochłonięcia rozlanej cieczy.
6. Duże opakowania (balony, beczki) należy ustawiać na podłodze w oddzielnych grupach (sekcjach magazynowych).
7. W jednej grupie nie powinno być więcej niż 100 balonów (4 rzędy po 25 balonów lub 2 rzędy po 50 balonów). Między rzędami pozostawić przejścia o szerokości nie mniejszej niż 1m.
8. Zalecane jest ustawianie balonów na tacach z winiduru. Pojemność tacy powinna uwzględniać pojemność balonów.
9. Balony z częściej używanymi cieczami żrącymi można także ustawiać w specjalnych stojakach, w tym także w stojakach do przelewania. Niezależnie od tego, w magazynie powinno znajdować się kilka wolnych stojaków.
10. Opakowania z materiałami żrącymi należy umieszczać z dala od grzejników, chronić je przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.
11. Magazynowane opakowania trzeba okresowo sprawdzać.
Zasady pracy w magazynach:
1. Wszystkie czynności związane .z magazynowaniem materiałów żrących powinni wykonywać pracownicy przeszkoleni w tym zakresie lub inni pracownicy nadzorowani przez wyszkolonych. Prace te wolno wykonywać tylko przy zastosowaniu odpowiednich środków i właściwego sprzętu, w tym także ochronnego.
2. Przed wejściem do wnętrza magazynu należy go wentylować przez co najmniej 10 minut.
3. Wszelkie czynności w magazynie powinny być wykonywane przez co najmniej dwóch pracowników ubranych w odzież ochronną i wyposażonych w potrzebny do danej operacji sprzęt ochrony osobistej.
4. W szczególności pracownicy powinni być wyposażeni w:
a. Ubranie ochronne i robocze odporne na działanie czynnika agresywnego.
b. Rękawice gumowe lub igielitowe.
c. Fartuchy gumowe lub igielitowe.
d. Buty gumowe lub na podeszwach gumowych.
e. Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
f. Maski przeciwgazowe z odpowiednimi pochłaniaczami.
5. Po wejściu do magazynu i ogólnym stwierdzeniu braku oznak wystąpienia sytuacji awaryjnej (ślady rozlanej cieczy na podłodze, żrące opary w powietrzu) można przystąpić do wykonywania normalnych czynności magazynowych.
6. Przy przyjmowaniu opakowań do magazynu należy sprawdzić ich stan.
7. Do magazynu wolno przyjmować wyłącznie opakowania nie naruszone, szczelnie zamknięte, właściwie oznakowane i zabezpieczone przed uszkodzeniem.
8. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia, opakowanie należy umieścić w wydzielonym miejscu i zabezpieczyć.
9. Przyjęte do magazynu opakowania, po ewentualnym rozpakowaniu z opakowań zbiorczych, niezwłocznie ustawić na wyznaczonych miejscach.
10. Odpadki tektury, papieru itp. natychmiast usunąć poza obręb magazynu.
11. Z magazynu należy wydawać, w miarę możliwości, całe opakowania.
12. Ciecze żrące przelewać przy użyciu stojaków. Aby nie dopuścić do rozpryskiwania cieczy należy stosować korki zapewniające dopływ powietrza do wnętrza naczynia. W przypadku dużych opakowań zaleca się stosowanie lewarów.
13. Podczas wylewania cieczy trzeba unikać rozpryskiwania i gwałtownego wychlustywania.
14. Podczas przelewania zwrócić szczególną uwagę na to, aby rękawy ubrania ochronnego były wyłożone na mankiety rękawic, a nogawki spodni na wierzch obuwia. Zapobiega to ewentualnemu spłynięciu cieczy do wnętrza rękawicy lub buta.
15. Noszenie okularów korekcyjnych nie zwalnia pracownika od obowiązku noszenia ochron oczu w szczelnej obudowie.
16. Kruche opakowania z materiałami żrącymi w magazynie należy przenosić lub przewozić z zachowaniem maksymalnej ostrożności zabezpieczając je przed pęknięciem lub stłuczeniem.
17. Opakowania o małej pojemności (do 5 l) może przenosić jedna osoba, najlepiej w kubełku z tworzywa odpornego na działanie substancji agresywnej.
18. Większe opakowania powinny przenosić co najmniej dwie osoby.
19. Przenoszenie balonów w koszach wymaga uprzedniego upewnienia się o stanie dna i uchwytów kosza.
20. Beczek i skrzyń nie wolno rzucać, należy je staczać lub zsuwać zabezpieczając przed uderzeniem o ziemię lub twarde przedmioty.
21. Najbezpieczniejszym sposobem jest przewożenie balonów lub beczek specjalnymi wózkami.
22. W przypadku konieczności przelania cieczy żrącej należy uważać, aby po pobraniu jej z pojemnika przy użyciu kołyski lub przez przechylenie, doprowadzić pojemnik do pozycji pionowej bez wychlapania cieczy na zewnątrz.
23. Przestrzeń wokół miejsca przelewania powinna być wolna od wszelkich przeszkód mogących ograniczać swobodę ruchów.
24. Stałe materiały żrące należy przesypywać i rozważać ostrożnie, aby nie dopuścić do rozsypania lub pylenia.
25. Niedozwolone jest wybijanie zawartości beczek lub bębnów ze stałym materiałem żrącym (np. lany wodorotlenek sodu lub potasu).
26. Zakrzepniętego w beczkach oleum nie wolno roztapiać na ogniu, lecz należy umieścić beczki w ciepłym pomieszczeniu.
27. Sytuacje awaryjne w magazynie materiałów żrących związane są z uszkodzeniem opakowania i rozlaniem lub rozsypaniem zawartości, co w konsekwencji powoduje wystąpienie zagrożenia dla zdrowia, a często nawet życia pracowników, a także zagrożenia pożarowego w przypadku materiałów żrących palnych.
28. Należy bezwarunkowo przestrzegać, aby wszelkie czynności związane z usuwaniem awarii i likwidowania jej skutków wykonywane były przez kompetentnych pracowników wyposażonych w kompletną odzież ochronną i ochrony osobiste.
29. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia opakowania należy je natychmiast ostrożnie usunąć z półki, wstawić do naczynia ochronnego, najlepiej szczelnie zamykanego (puszki metalowej lub z tworzywa sztucznego). Następnie powiadomić kierownictwo magazynu, które po ewentualnej konsultacji z odbiorcą, producentem lub przedstawicielem bhp, podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu z takim opakowaniem (szybkim zużyciu zawartości, przepakowaniu do opakowania zastępczego lub zniszczeniu).
30. W razie uszkodzenia opakowania z jednoczesnym wydostaniem się zawartości na zewnątrz należy w przypadku substancji żrących ciekłych postąpić:
a. Opakowanie z pozostałością ostrożnie przenieść do naczynia ochronnego, szczelnie zamknąć i przenieść do wyznaczonego miejsca.
b. Miejsce rozlania zasypać materiałem chłonnym, dokładnie zebrać do zamykanego pojemnika i skierować do neutralizacji.
c. Zanieczyszczone miejsce dokładnie spłukać wodą.
d. Sprawdzić i ewentualnie oczyścić sąsiednie opakowania.
e. Jeśli uszkodzone opakowanie umieszczone było na tacy, to należy ostrożnie usunąć z tacy pozostałe nie uszkodzone opakowania na nową tacę i dokładnie je oczyścić.
31. W przypadku substancji żrących stałych:
a. Uszkodzone opakowania umieścić w opakowaniu ochronnym i przenieść do wyznaczonego miejsca.
b. Rozsypaną na półce substancję ostrożnie zebrać łopatką z tworzywa odpornego na jej działanie do naczynia (wraz z uszkodzonym opakowaniem).
c. Zanieczyszczone miejsce dokładnie, ostrożnie spłukać wodą.
d. Sprawdzić sąsiednie opakowania i w razie potrzeby oczyścić.
32. Substancje żrące należy niszczyć lub neutralizować zgodnie z postanowieniami zawartymi w instrukcji magazynowej lub postanowieniami kierownika.
33. Podczas likwidowania skutków uszkodzenia opakowania trzeba pamiętać, że praktycznie wszystkie substancje żrące reagują z wodą gwałtownie i egzotermicznie.
34. Zanieczyszczone powierzchnie myć należy ostrożnie, z pewnej odległości. Nie lać wody bezpośrednio na rozlaną lub rozsypaną substancję, gdyż może to powodować jej rozpryskiwanie się lub gwałtowne wydzielanie toksycznych produktów gazowych.
35. ...
jmichno0