Dział dziesiąty Kodeksu pracy ustawa z 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94)
Podstawowe obowiązki pracodawcy
Art. 207 § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
a. Organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczny i higieniczne warunki pracy.
b. Zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp.
c. Wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń.
d. Zapewnić wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy.
e. Zapewnić wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
§ 3. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 208. § 1. W razie, gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują prace pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:
a. Współpracować ze sobą.
b. Wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bhp wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu.
c. Ustalić zasady współdziałania uwzględniając sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników.
§ 2. Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bhp zatrudnionych przez nich pracownikom.
Prawa i obowiązki pracownika
Art. 211. Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:
a. Znać przepisy i zasady bhp, brać udział w szkoleniach i instruktażach z tego zakresu oraz poddać się wymaganym egzaminom sprawdzającym.
b. Wykonywać pracę w sposób zgodny z zasadami i przepisami bhp oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych.
c. Dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy.
d. Stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem.
e. Poddać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zalecanym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarza.
f. Niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku oraz zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia o grożącym im niebezpieczeństwie.
g. Współpracować z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 212. Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:
a. Organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
b. Dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem.
c. Organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy.
d. Dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem.
e. Egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
f. Zapewnić wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy
Art. 213. §1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami.
§ 2. Obiekt budowlany, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinien spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 3. Przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinna uwzględniać poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 214. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Maszyny i inne urządzenia techniczne
Art. 215. § 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane, aby:
a. Zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy.
b. Uwzględniały zasady ergonomii.
§ 2. Konstruktor oraz producent maszyn i innych urządzeń technicznych ponoszą odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków, o których mowa w § 1, określoną w odrębnych przepisach.
Art. 216. § 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych w art. 215 § 1, wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia.
§ 2. W przypadku gdy konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia należy do obowiązków pracodawcy.
Art. 217.Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach.
Art. 218. Przepisy art. 215 i 217 stosuje się odpowiednio do narzędzi pracy.
Art.219. Przepisy art. 215 i 217 nie naruszają wymagań określonych przepisami dotyczącymi maszyn i innych urządzeń technicznych:
a. Będących środkami transportu kolejowego, samochodowego, morskiego, wodnego śródlądowego, lotniczego.
b. Podlegających przepisom o dozorze technicznym.
c. Podlegają przepisom Prawa geologicznego i górniczego.
d. Podlegają przepisom obowiązującym w jednostkach podległych Ministrom Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych i Administracji.
e. podlegają przepisom Prawa atomowego.
Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia
Art. 220. § 1. Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych.
Art. 221. § 1. Niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nie oznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację.
§ 2. Niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatów oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.
§ 3. Stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia
§ 4. Zasady klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych pod względem zagrożeń dla zdrowia lub życia, wykaz substancji niebezpiecznych, wymagania dotyczące kart charakterystyki substancji lub preparatów niebezpiecznych oraz sposób ich oznakowania określają odrębne przepisy.
Art. 222. § 1. W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, pracodawca zastępuje te substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosuje inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
§ 2. Pracodawca rejestruje wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, określonymi w wykazie, o którym mowa w § 3, a także prowadzi rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach.
§ 3. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, określił w drodze rozporządzenia, środki zabezpieczające przed zagrożeniami.
Art. 222¹.§ 1. W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczając stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
§ 2. Pracodawca prowadzi rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach.
Art. 223. § 1. Pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych, występujących w środowisku pracy.
§ 2. Dawka promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł naturalnych, otrzymywana przez pracownika przy pracy w warunkach narażenia na to promieniowanie, nie może przekraczać dawek granicznych, określonych w odrębnych przepisach dla sztucznych źródeł promieniowania jonizującego.
Art. 224.§ 1. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:
a. Odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone.
b. Udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.
Obowiązkiem każdego pracownika jest udzielenie pomocy poszkodowanemu w wypadku. Często, bowiem szybka i umiejętna pomoc przyczynia się do uratowania życia poszkodowanemu w wypadku. Podczas udzielania pierwszej pomocy, udzielający powinien:
a. Działać w sposób opanowany.
b. Usunąć z otoczenia poszkodowanego osoby niepotrzebne, które mogą utrudnić ratowanie.
c. Zachować maksymalną czystość, nie doprowadzić do zakażeń.
d. Poszkodowanego usunąć od dalszego działania niebezpiecznego czynnika (np. odłączyć od prądu, wynieść z palącego pomieszczenia).
e. Z poszkodowanym obchodzić się ostrożnie, by nie wyrządzić mu dodatkowej krzywdy.
f. Myśleć o własnym bezpieczeństwie.
Pierwsza pomoc jest działaniem doraźnym- po jej udzieleniu poszkodowanemu należy zabezpieczyć fachową pomoc lekarską. Poniżej podano zasady postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy następujących wypadkach:
a. Rany powierzchniowe — bez uszkodzeń naczyń krwionośnych-zakłada się jałowy opatrunek lekko uciskając dla zabezpieczenia przed ewentualnym krwawieniem. Przed nałożeniem opatrunku ranę przemyć wodą utlenioną.
b. Krwotok zewnętrzny – uciskając krwawiące naczynie powyżej miejsca krwawienia lub założyć opatrunek uciskowy na miejsce krwawienia, w przypadku amputacji lub zmiażdżenia należy założyć opaskę uciskową w odległości od 5-10cm od uszkodzonego miejsca oraz zapisać dokładny czas.
c. Krwotok z nosa – chory powinien usiąść, przechylić głowę do tyłu i oddychać przez usta. Na kark i nos położyć zimne kompresy. Często je zmieniać. Do nosa włożyć tampony z watą zwilżone wodą utlenioną.
d. Złamanie, zwichniecie kończyn – w tym przypadku należy: unieruchomić kończynę do tułowia lub zdrowej nogi. Przy złamaniu otwartym przed unieruchomieniem, na ranę położyć jałowy opatrunek, jeśli jest krwotok, to go zatamować go.
e. Porażenie prądem elektrycznym – należy usunąć porażonego spod działania prądu elektrycznego, stosując specjalne środki ostrożności. Po odłączeniu porażonego od źródła prądu – położyć go na wznak i sprawdzić czy jest przytomny, czy oddycha, jakie ma tętno i jakie ewentualnie są inne obrażenia, stosować sztuczne oddychanie gdy jest brak oddechu. W przypadku gdy tętno jest niewyczuwalne, stosuje się masaż serca i sztuczne oddychanie.
f. Oparzenie termiczne – oparzone miejsce schłodzić zimną wodą przez około 15 minut, usuń uciskające przedmioty z oparzonej powierzchni (ubranie, paski buty, pierścionki i inną biżuterię) i założyć na ranę jałowy opatrunek,
do zatrucia organizmu dochodzi poprzez układ pokarmowy, układ oddechowy i przez skórę:
- w razie zatrucia poprzez układ pokarmowy należy wykonać płukanie żołądka przez podanie do picia dużej ilości wody, płukanie żołądka wykonujemy do momentu aż wymiociny będą przezroczyste i, niezwłocznie zawiadamiamy pogotowie ratunkowe ( płukania żołądka nie można wykonywać osobie nieprzytomnej),
- w razie zatrucia poprzez układ oddechowy należy niezwłocznie wynieść, poszkodowanego z pomieszczenia, zapewnić dostęp świeżego powietrza, sprawdzić czy ma oddech i tętno, jeżeli nie ma to należy zastosować sztuczne oddychanie i pośredni masaż serca i niezwłocznie zawiadomić pogotowie ratunkowe.
- w razie zatrucia poprzez skórę należy utrzymywać podstawowe czynności życiowe organizmu
( oddech i tętno) oraz niezwłocznie zawiadomią pogotowie ratunkowe,
§ omdlenie - chorego należy ułożyć na wznak unieść ręce i nogi poszkodowanego do góry, jeśli po kilku minutach nie odzyska przytomności ułożyć w pozycji bocznej ustalonej, kontrolować tętno i oddech wezwać pogotowie,
§ zawał mięśnia sercowego - występujący długotrwały ból za mostkiem w okolicy serca, często promieniujący do lewej kończyny górnej. Chory odczuwa duszności i lęk, należy rozluźnić choremu ubranie i ułożyć możliwie wygodnie w pozycji półsiedzącej z kolanami zgiętymi i podpartymi, wezwać pogotowie ratunkowe, uspokajać chorego, sprawdzać stale oddech i tętno aż do przybycia pomocy medycznej oraz być przygotowanym do reanimacji.
Art. 225. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.
...
jmichno0