Źródła prawa podatkowego :
- Konstytucja RP
- ordynacja podatkowa (reguluje zobowiązania podatkowe , kontrolę podatkową , tajemnice skarbowe )
- materialne prawo podatkowe (ustawa o pdof )
System podatkowy :
- to uporządkowany zbiór podatków występujących w określonym miejscu i czasie
- na polski system podatkowy składa się 11 tytułów podatkowych objętych materialnym szczególnym prawem podatkowym
- to ogół prawnych i organizacyjnych form opodatkowania którego składowymi są poszczególne podatki o zróżnicowanej konstrukcji
System podatkowy spełnia następujące cele :
- zapewnia środki finansowe na pokrycie wydatków publicznych
- umożliwia makroekonomii kształtowanie popytu
- umożliwia realizację celów społecznych
Jak tworzone są systemy podatkowe :
- tworzone są pod wpływem założeń polityczno-ustrojowych danego państwa oraz panujących w nim poglądów
Podatek jedyny :
- nie istnieje podatek jedyny
- podatek jedyny to podatek niegodziwy
- żadna z koncepcji podatku jedynego nie została wprowadzona
- musi więc istnieć określony zbiór podatków
Jaki powinien być system podatkowy :
- niesprzeczny
- logiczny
- zupełny
- zbudowany wg zasad podatkowych
- zbudowany wg zasad prawidłowej legislacji - nie powinna działać wstecz
Czynniki kształtujące system podatkowy :
- czynniki (globalne) zewnętrzne
- występująca koniunktura gospodarcza na świecie
- rola danego państwa w gospodarce światowej
- czynniki wewnętrzne
- warunki społeczno-gospodarcze
- stopień rozwoju gospodarczego
-typ ustroju politycznego
- rola i zakres władzy państwowej
Podział systemu podatkowego :
- historyczne systemy podatkowe
- racjonalne systemy podatkowe
- realne systemy podatkowe
Dobry system podatkowy to taki w którym podatki są :
- proste – a zatem łatwe do obliczenia i ściągnięcia
- pewne – urzędnik podatkowy nie może decydować o ich wielkości
- niezbyt wysokie – by nie skłaniać do uchylania się od nich
- neutralne – a więc nie zniekształcające zjawisk zachodzących na rynku
Podatkiem – jest publicznoprawne , nieodpłatne , przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa , powiatu lub gminy wynikające z ustawy podatkowej
Historia podatku dochodowego – początki podatku dochodowego miały miejsce w Anglii w 1799 r kiedy to potrzebowano funduszy służących do finansowania wojny prowadzonej z Napoleonem . Ujednolicenie konstrukcji podatku dochodowego wprowadziła ustawa z dnia 16.07.1920 r o państwowym podatku dochodowym i podatku majątkowym ( Dz. U. nr 82 poz. 550 z późn. zm.) która była wzorowana na globalnej konstrukcji …
Obecnie opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych regulują dwie ustawy :
- ustawa z dnia 26.07.91 r. o pdof
- ustawa z dnia 20.11.88 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne
Skala podatkowa na 2009 r. :
- do 85528,- to 18% podstawy obliczonej minus kwota 556,02,-
- od 85528,- to 14839,02,- + 32% nadwyżki ponad 85528,-
Ustawy o podatku dochodowym nie stosuje się do :
- przychodów z działalności rolniczej z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej
- przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach oraz ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia
- przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn
- przychodów wynikających z czynności które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy ( burdele )
- przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólnoty majątkowej
Przedmiot i podmiot opodatkowania :
- zasadą w pdof jest że opodatkowaniu podlega dochód ; w niektórych wypadkach jednakże przedmiotem opodatkowania jest sam przychód bez uwzględnienia kosztów jego uzyskania ; przychód taki jest opodatkowany w sposób zryczałtowany
- przepisy ustawy mają zastosowanie względem osób fizycznych
- osobą fizyczną posiadającą zdolność prawną jest każdy człowiek od chwili urodzenia ; zdolność prawna podobnie jak i byt osoby fizycznej ustaje z chwilą jej śmierci
Działy specjalne
Działy specjalne produkcji rolnej to : uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych , uprawy grzybów i ich grzybni , uprawy roślin In vitro , fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego , wylęgarnia drobiu , hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych , hodowla dżdżownic , hodowla entomofagów , jedwabników , prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym
Nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy :
- osoby fizyczne jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy)
- za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę fizyczną która :
1. posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych)
2. przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym
- osoby fizyczne jeżeli nie mają na terytorium RP miejsca zamieszkania podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiągniętych na terytorium RP (ograniczony obowiązek podatkowy)
Przychody z działalności gospodarczej –
Za przychody z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne choćby nie zostały faktycznie otrzymane po wyłączeniu wartości zwróconych towarów , udzielonych bonifikat i skont
Wspólne opodatkowanie
Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu o którym mowa w art. 3 ustęp 1 , między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być jednak z zastrzeżeniem ust. 8 na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym z zastrzeżeniem art. 6a opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a , po uprzednim odliczeniu odrębnie przez każdego z małżonków kwot określonych w art. 26 i art. 26c , w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków z tym że od sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany
Wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa może być także złożony przez podatnika który :
- zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego , a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego
- pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy , a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego
Unikanie podwójnego opodatkowania :
W zawartych przez RP umowach występują dwie metody unikania podwójnego opodatkowania :
- metoda wyłączenia z progresji
- metoda proporcjonalnego odliczenia
Przychody ze źródeł nieujawnionych
Wysokość przychodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nie ujawnionych ustala się na podstawie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym wydatków i wartości zgromadzonego w tym roku mienia jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym przed poniesieniem tych wydatków lub zgromadzeniem mienia pochodzącym z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania
W przypadku gdy urząd ustali iż podatnik posiada dochody nieujawnione , zostaną one opodatkowane stawka
75 %
Koszty uzyskania przychodów :
Można je podzielić na :
- KUP dla podatników prowadzących działalność gospodarczą
- KUP dla osób wykonujących pracę w oparciu np: umowy o pracę
- KUP dla osób z którymi zawarto umowę o dzieło lub umowę zlecenie
Koszty Uzyskania Przychodu – są to koszty poniesione w celu uzyskania , osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródeł przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23
Pozostałe formy opodatkowania :
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- karta podatkowa
- opodatkowanie osób duchownych
- podatek liniowy
Karta podatkowa :
Zalety :
- prosta w prowadzeniu
- nie wymaga prowadzenia wielu ewidencji
- służy prowadzeniu działalności gospodarczej w małym zakresie
- w przypadku dużego dochodu podatek nie ulega zmianie
- nie wymaga składania zeznań i deklaracji
Wady :
- brak możliwości ustalenia obrotu
- brak możliwości ustalenia dochodu
- trudności w uzyskaniu kredytu
- można jedynie prowadzić działalność wymienioną w tabeli
- w przypadku braku dochodu lub obrotu podatek należy zapłacić
- ograniczona liczba zatrudnionych pracowników
- opodatkowanie w formie karty podatkowej następuje na wniosek podatnika złożony w deklaracji wg ustalonego wzoru PIT 16
- podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg , składania zeznań podatkowych , deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy
- stawki karty podatkowej określane są kwotowo i podlegają corocznie podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen konsumpcyjnych towarów i usług w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego ; ich wysokość uzależniona jest między innymi od :
1. rodzaju i zakresu prowadzonej działalności
2. liczby zatrudnionych pracowników
3. liczby mieszkańców miejscowości w której prowadzona jest działalność gospodarcza
- wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej ustalone jest w drodze decyzji naczelnika urzędu skarbowego odrębnie za każdy rok podatkowy
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych :
- podstawą opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszenia o koszty jego uzyskania
- podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania obowiązani są do prowadzenia ewidencji przychodów odrębnie za każdy rok podatkowy
- w zakresie obowiązków sprawozdawczych podatnicy obowiązani są złożyć w Urz. Sk. którym kieruje naczelnik Urz. Sk. właściwy wg miejsca zamieszkania podatnika zeznania o wysokości uzyskanego przychodu , wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w terminie do dnia 31.01.następnego roku PIT 28
- 20% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów
- 17% przychodów o których mowa z załączniku nr 2 do ustawy z zastrzeżeniem pkt.3 litera f
- 8,5% od przychodów z działalności usługowej
- 5,5% od przychodów z działalności wytwórczej i budowlanej
- 3% od przychodów z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu
Książka przychodów i rozchodów :
- możliwość odliczenia faktycznie poniesionych kosztów
- przy wysokich kosztach możliwość uzyskania korzyści fiskalnych w porównaniu z formami ryczałtowymi
- nie pozbawia ulg podatkowych
- prowadzenie księgowości wymaga orientacji w przepisach
- konieczność systematycznego zapisywania w księdze operacji gospodarczych , sporządzanie rejestrów itp.
Księga przychodów i rozchodów :
- podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury (inwentaryzacja)
- księga oraz dowody na których podstawie są dokonywane w niej zapisy musi znajdować się na stale w miejscu wykonywania działalności lub miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziby
- podatnik jest obowiązany prowadzić księgi rzetelnie i w sposób niewadliwy
- zapisy w księdze dokonywane są w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny , czytelny i trwały
- zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych musi być wpisany do księgi niezwłocznie po ich otrzymaniu najpóźniej przed przekazaniem do magazynu , przerobu lub sprzedaży
- zapisów dotyczących pozostałych wydatków dokonuje się jeden raz dziennie po zakończeniu dnia , nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym
- zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów , towarów handlowych i usług są dokonywane na podstawie wystawionych faktur , a w przypadku sprzedaży nie udokumentowanej fakturami – na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego w którym w jednej kwocie wykazana jest wartość tych przychodów zadany dzień
- ewidencja wyposażenia obejmuje się wyposażenie którego wartość początkowa w rozumieniu odrębnych przepisów przekracza 1500,-
Stwierdzenie błędu w zapisach poprawia się przez :
- skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej z zachowaniem czytelności błędnego zapisu oraz podpisania poprawki i umieszczenia daty dokonania poprawki lub
- wprowadzenie do księgi nie wpisanych dowodów lub dowodów zawierających korekty błędnych zapisów
- zapisy zmniejszające przychód lub koszty mogą być dokonywane ze znakiem minus ( - ) lub kolorem czerwonym
Księgę uznaje się za rzetelną również gdy :
- nie wpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5 % przychodu wykazanego w księdze za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia w którym naczelnik U.S. lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy , lub
- brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi , lub
- błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania z wyjątkiem błędów polegających na nie wykazaniu lub zaniżaniu kosztów zakupu materiałów podstawowych , towarów handlowych oraz kosztów robocizny , lub
- podatnik uzupełnił zapis lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika U.S. lub przez organ kontroli skarbowej , lub
- błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki a podatnik posiada dowody księgowe
Remanent –
podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych , materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych , półwyrobów , produkcji w toku , wyrobów gotowych , braków i odpadów zwanego dalej „spisem z natury” na dzień 01 stycznia , na koniec każdego roku podatkowego , na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej w ciągu roku podatkowego , a także w razie zmiany wspólnika , zmiany proporcji udziałów wspólnika lub likwidacji działalności
Podatek liniowy
- od dnia 01.01.04 r. ustawodawca umożliwił osobom fizycznym opodatkowanie dochodów z prowadzonej przez nich pozarolniczej działalności gospodarczej jednolitą stawką 19%
- pisemne oświadczenie o wyborze sposobu opodatkowania w tej formie podatnik musi złożyć :
a) do dnia 20.01. roku podatkowego
b) w przypadku podatników rozpoczynających prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu
- przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanych wg stawki 19% nie łączy się z innymi przychodami opodatkowanymi wg skali podatkowej
- z wyborem opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej stawką 19% wiąże się utrata możliwości wspólnego opodatkowania małżonków oraz szczególnego sposobu opodatkowania osoby samotnie wychowującej dziecko
- reguły ustalenia dochodu w przypadku podatników opodatkowanych stawką 19% są analogiczne do zasad obowiązujących przy zasadach ogólnych dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym
Podatek leśny :
-zasady opłacania podatku reguluje ustawa z dnia 30.10.02.r. o podatku leśnym
- opodatkowaniu podatkiem leśnym podlegają określone w ustawie lasy z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna
Las – to w rozumieniu ustawy są grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy
Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku leśnego są :
- właściciel lasów
- posiadacz samoistny lasów
- użytkownik wieczysty lasów
- posiadacz lasów stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego
Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego :
- obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu w którym powstał tytuł prawny do lasu lub nastąpiło objęcie lasu w posiadanie
- obowiązek podatkowy w podatku leśnym wygasa ostatniego dnia miesiąca w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek
Stawki podatku leśnego :
- 1 ha – równowartość pieniężna 0,220 m3 drewna obliczona wg średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwo za pierwsze 3 kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy
- dla lasów ochronnych oraz lasów wchodzących w skład rezerwatów przyrody i parków narodowych – 50% stawki określonej wyżej
- rada gminy może w drodze uchwały obniżyć kwotę stanowiącą średnią cenę sprzedaży drewna przyjmowaną jako podstawa obliczenia podatku leśnego na obszarze gminy
* Terminy płatności :
- osoby fizyczne - w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego do 15-go 03. 05. 09. 11. roku podatkowego
- osoby prawne i jednostki organizacyjne w tym spółki nie posiadające osobowości prawnej – za poszczególne miesiące do 15-go dnia każdego miesiąca
Dokumentacja w podatku leśnym :
Podatnicy podatku leśnego są obowiązani składać organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia lasu :
- informacje – o lasach (osoby fizyczne) w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego
- deklaracje – na podatek leśny (osoby prawne i j.o.n.p.o.p. oraz spółki ) w terminie do dnia 15 stycznia roku podatkowego a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu to w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku
* Zwolnienia :
Zwalnia się od podatku leśnego :
- lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat
- lasy wpisane indywidualnie do rejestru zabytków
- użytki ekologiczne oraz przykładowo : uczelnie, placówki naukowe PAN, jednostki badawczo-naukowe
Ustawa z dnia 13.10.95 roku o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników
- powszechnemu obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają osoby fizyczne , osoby prawne oraz j.o.n.p.o.p. które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami
- obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami
- nadanie NIP następuje na podstawie zgłoszenia identyfikacyjnego w drodze decyzji wydawanej przez naczelnika U.S. a postępowanie w sprawie jego nadania prowadzone jest na podstawie ordynacji podatkowej
- zgłoszenia dokonuje się jednokrotnie bez względu na rodzaj i liczbę opłacanych przez podatnika podatków , formę opodatkowania , liczbę rodzaje prowadzonych działalności gospodarczych oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw
- podatnicy podają NIP we wszystkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych oraz nie podatkowych należności budżetowych do których poboru obowiązane są organy podatkowe lub celne
- w związku ze śmiercią osoby fizycznej czy zakończeniu bytu osoby prawnej czy j.o.n.p.o.p. nie dokonuje się zgłoszenia aktualizacyjnego czy wyrejestrowującego
Rodzaje formularzy NIP
- NIP 1 – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą indywidualnie
- NIP 2 – osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej
- NIP 3 – pozostałe osoby fizyczne czyli nie prowadzące działalności gospodarczej w ogóle oraz prowadzące ją w spółkach nie posiadających osobowości prawnej np. spółki cywilne
Podatek dochodowy od osób prawnych
Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych reguluje ustawa z dnia 15.02.92 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
( Dz. U. z 2000 r. nr 54 poz. 654 ze zm. )
Zgodnie z przepisami tej ustawy podatnikami są :
- osoby prawne
- jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej z tym że podatnikami są spółki kapitałowe w organizacji
- podatkowe grupy kapitałowe ( grupy kapitałowe składające się z co najmniej dwóch spółek prawa handlowego ) mających osobowość prawną które funkcjonują w związkach kapitałowych i spełniają określone w ustawie warunki
- spółki nie mające osobowości prawnej , mające siedzibę lub zarząd w innym państwie jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania
Wyłączenia z pdop :
- przychodów z działalności rolniczej z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej chyba że ustalenie przychodów jest wymagane dla celów określenia dochodów wolnych od podatku dochodowego
- przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach
- przychodów wynikających z czynności które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
- przychodów (dochodów) armatorów opodatkowanych podatkiem tonażowym
Podmioty zwolnione z pdop :
- Skarb Państwa
- NBP
- jednostki budżetowe
- fundusze celowe
- AR i MR ( agencja restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa)
- agencja rynku rolnego
- ZUS
- agencja nieruchomości rolnej
- fundusze emerytalne utworzone na podstawie przepisów organizacji i funkcjonowania funduszy emerytalnych
W ustawie funkcjonują zwolnienia przedmiotowe w tym dla podatników takich jak zrzeszenia , stowarzyszenia , fundacje , realizujące ustawowo określone społecznie użyteczne cele ; w przypadku tych podatników zwalnia się od podatku dochody które są przeznaczone na realizację tych celów statutowych
...
Saithis