Gorzów.Szlakiem smoków i upiorów.pdf

(10396 KB) Pobierz

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">

879362378.135.png

879362378.146.png

879362378.156.png

879362378.162.png

879362378.001.png

879362378.005.png

879362378.008.png

879362378.013.png

879362378.024.png

879362378.032.png

879362378.033.png

879362378.034.png

879362378.038.png

879362378.040.png

879362378.043.png

879362378.047.png

879362378.058.png

879362378.069.png

879362378.119.png

879362378.120.png

879362378.121.png

879362378.122.png

879362378.123.png

879362378.124.png

879362378.125.png

879362378.126.png

879362378.127.png

879362378.128.png

879362378.129.png

879362378.130.png

879362378.131.png

879362378.132.png

879362378.133.png

879362378.134.png

879362378.136.png

879362378.137.png

879362378.138.png

879362378.139.png

879362378.140.png

879362378.141.png

879362378.142.png

879362378.143.png

879362378.144.png

879362378.145.png

879362378.147.png

879362378.148.png

879362378.149.png

879362378.150.png

879362378.151.png

879362378.152.png

879362378.153.png

879362378.154.png

879362378.155.png

879362378.157.png

879362378.158.png

879362378.159.png

879362378.160.png

879362378.161.png

879362378.163.png

879362378.164.png

879362378.165.png

879362378.166.png

879362378.167.png

879362378.168.png

879362378.169.png

879362378.170.png

879362378.171.png

879362378.172.png

879362378.002.png

Wstęp

BULWAR - FOT. B. NOWOSIELSKI

Weekend w Gorzowie

G orzów to miasto pełne życia i różnorod-

ności. Zewnętrznemu obserwatorowi

jawi się jako bogata mozaika ciekawych

obiektów, zdarzeń i ludzi. Swoich mieszkań-

ców i gości Gorzów bawi wieloma barwnymi,

wartościowymi, często niszowymi inicjatywa-

mi i wydarzeniami kulturalnymi. Miasto ma

spory potencjał „duchowy”. Odkrywany przez

przybyszów naprawdę urzeka. Wszak Gorzów

to specjalista od zadań nieszablonowych: fe-

stiwali najbardziej wolnościowych gatunków

muzycznych na świecie (reggae, jazz, muzy-

ka romska), nietypowych mebli miejskich (po-

mniki gorzowian, niski punkt widokowy, Scho-

dy Donikąd), pionierskich i odważnych działań

(Dzwon Pokoju, Scena Letnia, teatry ogródko-

we, parada orkiestr dętych), restytucji zawo-

dów rzemieślniczych i eko-upraw, działalno-

ści artystów miejskich, nietypowych sportów

w mieście (żużel, boule, wioślarstwo). Wszyst-

ko to wyróżnia Gorzów wśród miast o podob-

nej skali.

FESTIWAL REGGAE NAD WARTĄ - FOT. ŁUKASZ TRZOSEK

MOTO RACING SHOW - FOT.M.KAŹMIERCZAK

ROMANE DYVESA - FOT. MATEUSZ KAŹMIERCZAK

2

879362378.003.png

879362378.004.png

879362378.006.png

879362378.007.png

879362378.009.png

879362378.010.png

879362378.011.png

879362378.012.png

879362378.014.png

879362378.015.png

879362378.016.png

879362378.017.png

879362378.018.png

879362378.019.png

879362378.020.png

879362378.021.png

879362378.022.png

879362378.023.png

879362378.025.png

879362378.026.png

879362378.027.png

Trasy spacerowe

Szlakiem historii

i legend

N iewątpliwie architektonicznym symbo-

Zanim to jednak uczynimy, warto przyj-

rzeć się niewielkim kulistym otworom w po-

łudniowej elewacji kościoła, powstałym w śre-

dniowieczu na skutek krzesania ognia świdrem

ogniowym. Uzyskany płomień, jeśli został do-

niesiony do domu na zapalonej świecy w świę-

to Wielkiej Nocy, gwarantować miał pomyśl-

ność i zdrowie dla krzeszącego i jego rodzi-

ny. Legenda, czy raczej anegdota, doszukuje

się w owych owalnych wgłębieniach pamiąt-

ki po szczególnie uciążliwej pokucie za grze-

chy, polegającej na drążeniu otworów pal-

cem przez grzesznika. Na murze widać też

ostre nacięcia po ostrzeniu szabel z później-

szego okresu. W bocznym wejściu południo-

wej ściany korpusu głównego zachował się

piękny, oryginalny, gotycki portal wejścio-

wy z ościeżami. Przed wejściem do wnętrza

świątyni przyjrzyjmy się jeszcze gwoździom

wbitym w drzwi wejściowe. Znalazły się one

tu w okresie I wojny światowej jako „potwier-

dzenie” wpłat na fundusz wojenny. Co zamoż-

niejsi mieszczanie fundowali nawet ćwieki po-

srebrzane i pozłacane, które nie przetrwa-

ły jednak II wojny światowej, wydłubane zo-

stały w 1945 r. przez Rosjan i pierwszych pol-

skich osadników.

Po wejściu do kruchty wieży zauważamy

po prawej tumbę grobową biskupa Teodora

Benesza (1910-1958), a po lewej biskupa Wil-

helma Pluty (1910-1986). Na tym grobowcu

znajdują się słowa, jakie często powtarzał ten

lem Gorzowa Wlkp. jest wybudowany

w XIII w. na romańskich fundamentach

gotycki Kościół Mariacki (dzisiaj katedra

pw. Wniebowzięcia NMP). Dominująca w pa-

noramie miasta 53-metrowa wieża, dobudo-

wana w XIV w., czyni świątynię, dzięki plat-

formie widokowej, najlepszym miejscem ob-

serwacyjnym Gorzowa Wlkp. czynnym (godz.

11.30, 13.00, 14.30, 16.00) od maja do paź-

dziernika każdego roku. Aby tam dotrzeć,

musimy jednak pokonać 186 stopni stro -

mych schodów wiodących przez 7 poziomów,

na których będziemy mieli okazję poznać hi-

storię miasta i świątyni.

KATEDRA - FOT. TOMEK CHWALISZ

3

879362378.028.png

879362378.029.png

879362378.030.png

879362378.031.png

879362378.035.png

879362378.036.png

879362378.037.png

879362378.039.png

879362378.041.png

879362378.042.png

879362378.044.png

879362378.045.png

879362378.046.png

879362378.048.png

879362378.049.png

879362378.050.png

879362378.051.png

879362378.052.png

879362378.053.png

879362378.054.png

879362378.055.png

879362378.056.png

879362378.057.png

879362378.059.png

879362378.060.png

879362378.061.png

879362378.062.png

879362378.063.png

879362378.064.png

879362378.065.png

879362378.066.png

879362378.067.png

879362378.068.png

879362378.070.png

879362378.071.png

879362378.072.png

879362378.073.png

Szlakiem historii i legend

duchowny i którymi się w swoim życiu kiero-

wał „Człowiek w człowieku umiera, gdy go już

dobro uczynione nie raduje ani zło nie boli”.

Obok fotoreportaż z wizyty papieża Jana Paw-

ła II w 1997 r. w Gorzowie Wlkp. i polichromo-

wany drewniany krucyfiks renesansowy z XVI

wieku.

Do wnętrz górnych kondygnacji wieży do-

staniemy się wejściem z lewej nawy bocznej.

Znajdują się tam m. in. dwa pomieszczenia,

które dawniej zajmował strażnik miejski. Jego

zadaniem było bicie w dzwony oraz obserwa-

cja miasta w celu ostrzeżenia mieszczan przed

pożarami. Najstarsze dzwony wieży wykona-

no w 1448 roku. Jeden z nich (większy) został

przedziurawiony przez piorun w 1708 r., dru-

gi (mały) „Ave Maria” zachował się do 1945

roku. Charakterystycznym elementem wie-

ży jest zegar, który wykonano w Hanowerze

w 1899 roku.

We wnętrzu pseudobazylikowego kościo-

ła znajdujemy się w jego najstarszej części –

nawie głównej sąsiadującej z nawami bocz-

nymi oddzielonymi ośmiobocznymi filarami,

na których wspiera się strop krzyżowo-żebro-

wy. Światło dociera do świątyni poprzez wi-

traże wykonane w 1966-67 roku wg projek-

tu Wiktora Ostrzołka i Edwarda Kwiatkowskie-

go na 1000-lecie chrztu Polski. Tematem wi-

traży prezbiterium jest siedem sakramentów

świętych. W prezbiterium, sklepionym stro-

pem gwieździstym ufundowanym przez Han-

sa Promnitza, znajduje się cenny renesansowy

ołtarz z końca XVI wieku. W centralnej części

tego tryptyku widnieje Golgota, poniżej Ostat-

nia Wieczerza, a w szczycie – prorok Jonasz

w paszczy wieloryba. Boczne skrzydła tryp-

tyku zajmują postacie apostołów z wcześniej-

szego gotyckiego ołtarza. Przy bocznych ścia-

nach prezbiterium zwracają uwagę stalle z po-

piersiami 24 starców Apokalipsy. Nawę głów-

ną od ośmiobocznego prezbiterium oddziela

na belce tęczowej gotycka grupa Ukrzyżowa-

nia Jezusa Chrystusa z Matką Boską i św. Ja-

nem – najstarszy XV-wieczny zachowany ele-

ment wystroju świątyni. Warto zwrócić uwagę

też na 3 belki tęczowe z XV w. oraz Pietę z po-

czątku XVI wieku.

SZACHOWNICA

Kolejną ciekawostką, jaką kryją mury świą-

tyni, jest granitowa kwadra umieszczona

tuż przy posadzce pomiędzy XII a XIII sta-

cją krzyżową z wykutą szachownicą (7 pól

na 4). Szachownice takie znajdują się zwy-

kle przy portalach wejściowych lub na ze-

wnętrznych ścianach i spotyka się je wy-

łącznie na terenie Brandenburgii, Pomorza

i Ziemi Lubuskiej. Znaczenie i rola szachow-

nic jest do dziś owiana tajemnicą.

Nasza szachownica jest wyjątkowa – jako

jedyna ze znanych 97 znajduje się wewnątrz

kościoła.

wizerunek herbu miasta – czerwony askański

orzeł trzymający w szponach listki koniczyny.

W XV wieku w kościele pojawiły się pierw-

sze organy. Powiększono je w 1617 roku o 12

registrów. Jednak w 1915 r. zamówiono w fir-

mie z Frankfurtu „W. Sauer” nowe 40-głosowe

organy. W zakrystii zachowały się dwa orygi-

nalne gotyckie zworniki – jeden z motywem

dwóch ptaków i drugi z motywem „Agnus Dei”.

Opodal, w cieniu kasztanowca, stoi po-

mnik biskupa Wilhelma Pluty autorstwa

Czesława Dźwigaja, duszpasterza, który w pa-

mięci gorzowian pozostał jako człowiek wiel-

kiej troski o wiernych i ten, który nie bacząc

na piętrzące się przeszkody, odnowił kościół

Matki Boskiej Cierpliwie Słuchającej w Rokit-

nie – najbliższego gorzowianom sanktuarium

maryjnego.

Kierując się w prawo w stronę Rynku, do-

strzec możemy ślad po nieistniejącej dziś

(ufundowanej przed 1385 r.) kaplicy p.w. św.

Urbana. Jej miejsce istnienia oznaczono czer-

woną cegłą w bruku przy kościele. Z tą kapli-

cą związana jest legenda mówiąca o mieszcz-

ce, która w latach wojen husyckich (1431-35)

została posądzona o zdradę. Zarzucono jej,

że wskazała polskiemu rycerzowi Władysła-

wowi (polskie posiłki wspomagały wówczas

husytów) tajne przejście zza murów, którego

wyjście znajdowało się w kaplicy. Wymuszo-

no na niej torturami przyznanie się do zdra-

dzieckiego czynu i skazano na śmierć przez

łamanie kołem. Straszliwy wyrok wykona-

no na Wzgórzu Wisielców (obecnie zbieg ulic

Asnyka, Chopina i Konstytucji 3 Maja), gdzie

W górnej części ośmiobocznej kolumny

(na prawo od ołtarza), wspierającej strop że-

brow y, znajduje się najstar sz y (XIV w.)

4

879362378.074.png

879362378.075.png

879362378.076.png

879362378.077.png

879362378.078.png

879362378.079.png

879362378.080.png

879362378.081.png

879362378.082.png

879362378.083.png

879362378.084.png

879362378.085.png

879362378.086.png

879362378.087.png

879362378.088.png

879362378.089.png

879362378.090.png

879362378.091.png

879362378.092.png

879362378.093.png

879362378.094.png

879362378.095.png

879362378.096.png

879362378.097.png

879362378.098.png

879362378.099.png

Szlakiem historii i legend

w średniowieczu wykonywano egzekucje. Od-

tąd pojawiała się tu biała postać zaświadczają-

ca o swojej niewinności.

Po zwiedzeniu świątyni kierujemy się

na południe w kierunku skweru, gdzie nie-

wątpliwie zwróci naszą uwagę kwietny klomb

w kształcie motyla. Wśród roślinności zieleńca

odnajdziemy m. in. dekoracyjną odmianę zło-

cistą cisa pospolitego, jałowiec cybiński oraz

kłęk kanadyjski o oryginalnych, podwójnie

pierzastych liściach. Za skwerem napotkamy

wierną rekonstrukcję tramwaju miejskie-

go zbudowanego specjalnie dla Landsberga

w 1899 roku. Replika w dużej części wykonana

jest z elementów drewnianych i oryginalnego

podwozia typu Breme z lat 20-tych XX wieku.

Dziś wóz odgrywa rolę punktu informacji tu-

rystycznej. Nabyć tu można mapy, przewodni-

ki, pamiątki związane z Gorzowem i okolicami,

a także bilety na imprezy kulturalne.

Kierując się dalej na południe, przecho-

dzimy obok dawnego sklepu „Arsenał” nazwa-

nego tak na pamiątkę istniejącego w tym miej-

scu niegdyś budynku XVIII-wiecznego arsena-

łu wyburzonego w 1973 roku.

MIEJSKIE CENTRUM INFORMACJI - E. CHRUŚCIŃSKA-JACKOWIAK

leżakowni piwa browaru Gustava F. Grossa,

do mostku na Kłodawce. Nie przekraczając go,

dochodzimy do niewielkiego pomnika Ma-

rii Konopnickiej, która była patronką pierw-

szej szkoły polskiej utworzonej w 1945 roku.

Uczęszczało wówczas do niej... 183 uczniów.

Nieco na prawo, nad brzegiem Kłodawki rośnie

piękny okaz cypryśnika błotnego (238 cm ob-

wodu). Drzewo iglaste (długowieczne, osiąga

do 2000 lat!) pochodzące z Ameryki Północ-

nej sprowadzono do Europy w połowie XVII

w. dla ozdoby parków. Posiada charaktery-

styczne niewielkie 2-2,5 cm szyszki i w star-

szych okazach wyrastające z korzeni odrosty

Dochodzimy do przejścia dla pieszych, by

nim skierować się na drugą stronę ul. Bolesła-

wa Chrobrego do grupy zieleni przy ul. Strze-

leckiej, gdzie stajemy przed pomnikiem upa-

miętniając ym żużlowca. Dzieło autorstwa

Andrzeja Moskaluka to siedzący na motocyklu

żużlowym Edward Jancarz.

Kierujemy się deptakiem ul. Strzeleckiej,

mijając po prawej dawny, z 1877 r. budynek

EDWARD JANCARZ

11-krotny reprezentant Polski w indywi-

dualnych mistrzostwach świata na żużlu.

Legendarny gorzowski żużlowiec przed-

stawiony jest z plastronem Stali Go-

rzów na piersi – klubu, z którym w latach

1965-1986 związał całe swoje sportowe

życie. Dwukrotny mistrz Polski, trzykrot-

ny zdobywca „Złotego Kasku”, II wicemistrz

świata pozostał w pamięci gorzowskich ki-

biców żużla na zawsze, bo po trosze kibicem

żużla czuje się każdy gorzowianin.

POMNIK EDWARDA JANCARZA - E. CHRUŚCIŃSKA-JACKOWIAK

5

879362378.100.png

879362378.101.png

879362378.102.png

879362378.103.png

879362378.104.png

879362378.105.png

879362378.106.png

879362378.107.png

879362378.108.png

879362378.109.png

879362378.110.png

879362378.111.png

879362378.112.png

879362378.113.png

879362378.114.png

879362378.115.png

879362378.116.png

879362378.117.png

879362378.118.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Złoty most. Gawędy i legendy o ziemi czaplineckiej.pdf (2312 KB)
Szlak legend_Ziemia lubuska.pdf (33564 KB)
Legendy świdwińskie.rar (1431 KB)
Legendy o Debrznie,pomorskie.pdf (360 KB)
Gorzów.Szlakiem smoków i upiorów.pdf (10396 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin