Ogura hyakunin isshu, Zbiór z Ogura.pdf
(
1579 KB
)
Pobierz
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">
ujiwara no Teika
gura hyakunin isshu
,
czyli
Zbiór z gura po jenym wierszu
o stu poetów
przek
ad z orygina
u japo skiego,
wprowadzenie i komentarz
Anna alewska
ozna 00
Tytu
orygina
u:
gura hyakunin isshu
Klasyka iteratury Japo skiej 1
Copyright
or the olish translation by
nna Zaewska
Copyright
or the olish edition by
,
ozna 00
Wydanie pierwsze w j zyku polskim
rojekt ok
adki
ays
aw aziwi
owicz
Korekta
gnieszka auga
pracowanie komputerowe i druk
empum
ISBN 97-3-953--0
os. r
a Bia
ego 10916, 61-51 ozna ,
tel.a (061) 71333
e-mail: pocztajezelipto.pl
www.jezelipto.pl
Ogura hyakunin isshu
,
czyli
Zbiór z Ogura – po jednym wierszu od stu poetów
Wprowadzenie
gura hyakunin isshu
, czyli
Zbiór z gura po jenym wier-
szu o stu poetów
, zna chyba prawie ka dy Japo czyk. Jest to
antologia wierszy japo skich, skompilowana w III wieku.
Jej przypuszczalny twórca, arystokrata i znawca literatury,
ujiwara no Teika (116-11), zgromadzi
w niej utwory
wybitnych poetów takie, które sam uwa a
za najpi kniej-
sze, przy czym, jak wskazuje tytu
zbioru, z twórczo ci
ka dego poety wybra
tylko po jednym wierszu.
rzez wieki antologi t studiowano, przepisywano r cz-
nie (tuszem i p dzelkiem), uczono si jej na pami . becnie
dzieci w szko
ach poznaj j na lekcjach literatury narodowej.
Zbiór z gura
sta
si te podstaw do popularnej rozrywki,
dzi kojarz cej si przede wszystkim z Nowym okiem gry,
w której u ywa si kart z wypisanymi wierszami.
Jakie jest miejsce
Zbioru z gura
w literaturze japo skiej?
By lepiej zrozumie ten zbiór i zawarte w nim wiersze, warto
zapozna si z kilkoma podstawowymi wiadomo ciami
o poezji Japonii.
1.
Waka
, czyli pie ni japo skie
Japo skie s
owo o znaczeniu „wiersz” to
uta
, mo na je tak e
prze
o y jako „pie ”. oezj japo sk okre la si równie s
o-
wem
waka
i
yamatouta
, co znaczy „pie japo ska”. rzy-
puszcza si , e najstarsze zachowane do dzi pie ni ja-
po skie mog pochodzi z I wieku n.e. d najdawniejszych
czasów jednym z najwa niejszych elementów tej poezji jest
przyj ty rytm, to znaczy naprzemienny uk
ad wersów o d
u-
go ci pi ciu i siedmiu sylab. ocz tkowo nie jedyny, z cza-
sem sta
si elementem sta
ym, stosowanym we wszystkich
rodzajach pie ni japo skich oraz w pó niejszym
haiku
.
Najpopularniejszym przez wieki rodzajem pie ni japo -
skiej by
a
tanka
„krótka pie ”. iczba sylab w kolejnych
wersach w
tanka
to: 5, 7, 5, 7 i 7, czyli
cznie trzydzie ci
jeden sylab (i tak te czasem nazywane s wiersze
tanka
:
misohito moji
, czyli „trzydzie ci jeden znaków”). odobnie
by
o te w innych rodzajach wierszy:
ch ka
, czyli „pie
d
uga”, mog
a sk
ada si z dowolnej ilo ci u
o onych na
przemian wersów pi cio- i siedmiosylabowych, zako czo-
nych jeszcze jednym, siedmiosylabowym. Czasami zdarza
o
si te , e poeta, nie mog c zawrze my li w pi ciu lub
siedmiu sylabach, wyd
u a
wers o jedn lub wi cej sylab:
jest to zjawisko
jiamari
, które jednak nale y traktowa wy-
cznie jako wyj tek od przyj tej regu
y. W przek
adzie na
j zyk polski stara
am si zachowa tradycyjny rytm.
Istnia
y równie inne ormy
waka
, takie jak
katauta
, czyli
„niepe
na, cz stkowa pie ” (5, 7, 7 sylab), odnotowane na
przyk
ad w ród pie ni spisanych w
ojiki
, czyli
si ze aw-
nych wyarze
(71), czy
se ka
„pie z dodan g
ow ”
(5, 7, 7, 5, 7, 7 sylab), jednak wkrótce straci
y popularno .
Japo czycy bardzo wcze nie podj li trud gromadzenia
swojej twórczo ci poetyckiej. Ju w III wieku powsta
a
pierwsza wielka antologia poezji zatytu
owana
any sh
,
czyli
Zbiór ziesi ciu tysi cy i ci
. Jej g
ównym kompilatorem
by
prawdopodobnie poeta tomo no akamochi (autor
wiersza 6 w
Zbiorze z gura
). W dwudziestu ksi gach zgro-
madzonych jest oko
o 500 wierszy, a najnowszy z nich
pochodzi z 759 roku. Antologia ta zawiera zarówno
tanka
, jak
i
ch ka
(a tak e inne rodzaje pie ni), jednak popularno tej
ostatniej ormy wkrótce potem zacz
a przygasa i odt d
przez kilka wieków
tanka
królowa
a niepodzielnie.
Nast pna wielka antologia poezji to
okin wakash
, czyli
Zbiór pie ni japo skich awnych i nowych
W przeciwie stwie
do
any sh
, nazywanego antologi prywatn , by
a to
pierwsza z tak zwanych „cesarskich antologii pie ni japo -
skiej”,
chokusen wakash
. osta
a skompilowana na polecenie
cesarza aigo, a zadanie to wykonali: Ki no Tsurayuki
4
(w
Zbiorze z gura
autor wiersza 35), Ki no Tomonori (tam e
autor wiersza 33), Mibu no Tadamine (tam e autor wiersza
30) i shik chi no Mitsune (tam e autor wiersza 39). a
dat powstania cz sto przyjmuje si rok 905, jednak istniej
równie inne hipotezy.
Takich antologii cesarskich, czyli sporz dz nych na pole-
cenie w
adcy, powsta
o na przestrzeni wieków dwadzie cia
jeden; ostatnia z nich w wieku.
Zbiór z gura
tworz
wiersze, które mo na znale w pierwszych dziesi ciu z nich.
Ich tytu
y i daty powstania to:
1.
okin wakash
, czyli
Zbiór pie ni japo skich awnych i no-
wych
(905?)
.
Gosen wakash
, czyli
Pó niejszy zbiór pie ni japo skich
(951)
3.
Sh i wakash
, czyli
Zbiór pozostawionych pie ni japo skich
(ok. 1005-1007)
.
Gosh i wakash
, czyli
Pó niejszy zbiór pozostawionych pie ni
japo skich
(109)
5.
iny wakash
, czyli
Zbiór z
otych i ci pie ni japo skich
(117)
6.
Shika wakash
, czyli
Zbiór kwiecia s
ów pie ni japo skich
(1151-115)
7.
Senzai wakash
, czyli
Zbiór pie ni japo skich tysi ca at
(117)
.
Shinkokin wakash
, czyli
owy zbiór pie ni japo skich aw-
nych i nowych
(105)
9.
Shinchokusen wakash
, czyli
owy cesarski zbiór pie ni
japo skich
(135)
10.
Shokugosen wakash
, czyli
ast pny pó niejszy zbiór pie ni
japo skich
(151)
Kiedy powstawa
a pierwsza z cesarskich antologii, jej
kompilatorzy spotykali si po prostu w jednym z pomie-
szcze na dworze cesarskim. ó niej jednak, prawdopodob-
nie gdy mia
a powsta druga z cesarskich antologii, na
dworze powo
ano Wakadokoro, czyli rz d o Spraw
oezji.
Niezale nie od antologii cesarskich, jednocze nie po-
wstawa
y prywatne zbiory wierszy; by
y w ród nich i takie,
Plik z chomika:
nadiss
Inne pliki z tego folderu:
Dziewiąte wrota (1999).PL.1080p.BDRip.x264.AC3-zakrza201.mkv
(2136547 KB)
Ogura hyakunin isshu, Zbiór z Ogura.pdf
(1579 KB)
Dziewięć świątyń śmierci ninja - sekrety walki.doc
(7031 KB)
Cztery Wesela i pogrzeb - Four Weddings And A Funeral 1995 Soundtrack.rar
(111315 KB)
Inne foldery tego chomika:
Audiobook
CD
dlugosz leszek - zlota kolekcja -takze i ty
Dokumenty
e-booki
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin