1
Optometrysta
Kod klasyfikacji: 223905
Rozdział klasyfikacji: Przemysł lekki i rzemiosło
Klasa klasyfikacji: Przemysł szklarski, ceramiczny, optyczny
Zadania i czynności
Optometrysta w swojej pracy dąży do prawidłowej korekcji wad wzroku, a więc rezultatem jego działań jest spowodowanie prawidłowego widzenia u pacjenta. Osiąga go w następujący sposób: Najpierw, zgodnie z posiadanymi uprawnieniami obowiązującymi w Polsce, stwierdza stan faktyczny układu wzrokowego u pacjenta. W tym celu przeprowadza wywiad z pacjentem, w którym stara się ustalić cel jego wizyty oraz czynniki, które doprowadziły u niego do zaburzeń układu wzrokowego tzn. pyta pacjenta o stan jego zdrowia, o stan zdrowia jego rodziny (dziedziczność niektórych chorób) itp. Następnie wykonuje pomiary parametrów układu wzrokowego tzn. m.in. stara się wykryć wady wzroku, mierzy konwergencję i akomodację oka, sprawdza ruchomość gałek ocznych, mierzy odległość źrenic i sprawdza ostrość wzroku. Wszystkie te czynności prowadzą do postawienia diagnozy, od której optometrysta uzależnia swoje dalsze postępowanie. W przypadku wykrycia odstępstwa od normy fizjologicznej optometrysta ma obowiązek powiadomienia o tym pacjenta i skierowania go do odpowiedniego lekarza specjalisty. Z kolei w przypadku stwierdzenia wady wzroku np. miopii - krótkowzroczności lub hipermetropii - dalekowzroczności optometrysta zaleca korekcję za pomocą soczewek okularowych, kontaktowych i innych pomocy wzrokowych (okulary lornetkowe, soczewki-kliny pryzmatyczne lub folie pryzmatyczne). Prowadzi też, na zlecenie lekarza specjalisty, rehabilitację układu wzrokowego tzw. trening wzrokowy VT - visual trening. Wszystkie czynności optometrysty zmierzające do prawidłowego zdiagnozowania układu wzrokowego u pacjenta są każdorazowo dostosowane do indywidualnych potrzeb, choć jednocześnie mają charakter powtarzalny, rutynowy. Każdy optometrysta w toku nabywania doświadczenia zawodowego sam dobiera najwłaściwszą procedurę postępowania, czyli ustala kolejność czynności diagnostycznych. W ustalaniu prawidłowych przyczyn każdego odstępstwa od normy fizjologicznej i wad układu wzrokowego optometrysta posługuje się bardzo specjalistycznym sprzętem. Do jego narzędzi pracy należą m.in.: Autorefraktometr - do badania refrakcji (niepobudliwości) gałki ocznej tzn. załamywania promieni świetlnych przez poszczególne struktury optyczne układu oka, głównie rogówkę, soczewkę, ciało szkliste, Oftalmometr - do mierzenia krzywizny powierzchni optycznej oka z odbitych od nich obrazów, Ofltalmoskop lub inaczej retinoskop - do badania dna oka (siatkówki) przez otwór źrenicy w celu rozpoznania zmian chorobowych, Skiaskop tzn. lusterko płaskie - do badania wad wzroku przy obserwacji ruchu cienia podczas przesuwania lusterka rzucającego wiązkę światła na źrenicę, Biomikroskop - do oglądania gałki ocznej (soczewki, rogówki) i ewentualnych zmian chorobowych, Topograf - przy badaniu topografii rogówki oka, koniecznej przy operacjach, Polomierz - do badania pola widzenia, Tonomer - do sprawdzania stopnia rozróżniania barw, cieni i ich tonów (półtonów), Foropter - wykorzystywany we wszystkich tzw. subiektywnych badaniach czyli testach i pomiarach, dzięki którym pacjent sam ustala prawidłowość widzenia, Rzutnik testów i kaseta z soczewkami próbnymi - do prawidłowej korekcji wad wzroku. Optometrysta w swojej pracy dobiera i przypisuje soczewki okularowe i kontaktowe korygujące m.in. daleko- i krótkowzroczność, astygmatyzm (niezborność), różne typy zeza (np. zez jawny, ukryty), niedowidzenie (amblopia) itp. Na zlecenie lekarza specjalisty prowadzi i nadzoruje rehabilitację układu wzrokowego, która polega na powtarzaniu przez pacjenta całego układu ćwiczeń gałki ocznej w celu przywrócenia fizjologicznej sprawności widzenia obuocznego. Optometrysta aplikuje soczewki kontaktowe, projektuje i wykonuje wszelkiego typu okulary i pomoce wzrokowe dostosowane do indywidualnego pacjenta i jego warunków anatomicznych, co oznacza, iż jego praca jest w tym przypadku podobna do pracy optyka i polega zarówno na wykonaniu korekcyjnego szkła optycznego, jak i dostosowanych do niego oprawek do okularów przez nastawianie parametrów urządzeń, szlifowanie, polerowanie i kontrolę gotowych szkieł i oprawek. Ta część zadań optometrysty powinna spełniać także wymogi estetyczne np. związane z modą.
Środowisko pracy
materialne środowisko pracy
Warunki otoczenia, w jakich optometrysta wykonuje swoją pracę nie odbiegają od przeciętnych warunków pracy biurowo-laboratoryjnej. Pracuje on przede wszystkim w pomieszczeniach zamkniętych - gabinetach. Znajdują się tam urządzenia i pomoce diagnostyczne oraz część biurowa. Pracując tam optometrysta na pewno nie jest narażony na hałas i zanieczyszczenia pyłami. Natomiast jeśli wykonuje również pracę optyka, to może być narażony zarówno na szum i zanieczyszczenia powietrza pyłami, jak i urazy mechaniczne palców i dłoni.
warunki społeczne
Praca optometrysty polega głównie na kontaktach z ludźmi i dotyczy tak świadczenia usług na rzecz innych polegających na diagnozowaniu, informowaniu i udzielaniu rad pacjentom, jak i współpracy - konsultacji z lekarzami specjalistami, optykami i kolegami optometrystami. Najczęściej porozumiewa się z innymi osobiście, ale wykorzystuje również takie urządzenia techniczne jak telefon, fax i komputer - Internet. Jego praca ma charakter indywidualny, gdyż samodzielnie wykonuje wszystkie czynności na swoim stanowisku pracy. Nie znaczy to jednak, że na końcowy rezultat nie mają wpływu inni ludzie i tak np. nieprawidłowe ustawienie parametrów urządzeń może spowodować złą diagnozę lub wytworzenie wadliwych optycznych szkieł korekcyjnych. Praca optometrysty kontrolowana może być przez lekarza okulistę, a specyficzny nadzór sprawują parametry prawidłowego widzenia.
warunki organizacyjne
Optometrysta w zasadzie ma stałe godziny pracy, którą wykonuje w dzień pracując średnio 8 - 9 godzin. Często prowadzi własną działalność gospodarczą lub jest współwłaścicielem zakładu optycznego oferującego pełny zakres usług od zwykłych, mechanicznych napraw okularów do zdiagnozowania i skorygowania wad wzroku. Optometrysta może być także pracownikiem w zakładzie optycznym. Jednak w obydwu przypadkach trudno jest nadzorować jego pracę, zwłaszcza jeśli zwierzchnik nie jest optometrystą. Ze względu na stały kontakt z ludźmi obowiązkiem optometrysty jest schludny wygląd.
Wymagania psychologiczne
Optometrysta w swojej pracy ma kontakt zarówno z ludźmi jak i specjalistyczną aparaturą diagnostyczną. W codziennych czynnościach bardzo pomaga mu prawidłowa koordynacja wzrokowo - słuchowa i optymalny zmysł równowagi. Niezbędna jest także spostrzegawczość, zręczność rąk i palców oraz prawidłowe czucie dotykowe. Ze względu na wykonywanie precyzyjnych pomiarów i czynności powinien mieć także dobry wzrok i słuch. Pożądane w jego pracy, zwłaszcza w części dotyczącej diagnozy, są również takie umiejętności jak: zdolność koncentracji i podzielność uwagi, logicznego rozumowania oraz dobra pamięć. Natomiast w trakcie wykonywania pomiarów poprzez specjalistyczne urządzenia przydają się umiejętności rachunkowe i techniczne. Praca z ludźmi wymaga od optometrysty przede wszystkim umiejętności komunikacyjnych, zwłaszcza łatwości w nawiązywaniu kontaktów z innymi oraz zarówno odporności emocjonalnej, jak i empatii czyli umiejętności wczuwania się w emocje drugiego człowieka. Po prostu optometrysta musi być "chłodnym" diagnostą z "ludzkimi odruchami". Brak kontroli i nadzoru wymaga od człowieka na stanowisku optometrysty samodzielności umiejętności podejmowania szybkich i trafnych decyzji, wytrwałości, dokładności oraz samokontroli. Z kolei, jeśli jest on jednocześnie właścicielem firmy to przydają mu się zdolności kierownicze, przekonywania, umiejętności marketingowe i biznesowe. Praca optometrysty wymaga gotowości do ciągłego pogłębiania wiedzy w tym zakresie (szkolenia, sympozja, konferencje np. w Polskim Towarzystwie Optometrii i Optyki z siedzibą w Poznaniu).
Wymagania fizyczne i zdrowotne
Praca optometrysty nie należy do ciężkich ze względu na obciążenia fizyczne np. noszenie ciężkich przedmiotów. Ale na pewno niesie ze sobą obciążenia psychiczne związane z odpowiedzialnością za podejmowane decyzje dotyczące zdrowia drugiego człowieka i z tego powodu można ją zaliczyć do uciążliwych, Najważniejsza w tym zawodzie jest sprawność narządu wzroku i zmysłu dotyku. Istotna jest też sprawność układu kostno-stawowego i układu mięśniowego. Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu optometrysty byłyby nie skorygowane wady wzroku (astygmatyzm) i brak widzenia obuocznego oraz ograniczona sprawność kończyn górnych, brak czucia w palcach, padaczka. Natomiast przeciwwskazania nie dotyczą np. lekkiego niedosłuchu. Dopuszcza się też możliwość zatrudnienia osób z lekka dysfunkcją kończyn dolnych.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie
Do zdobycia zawodu optometrysty prowadzi kilka ścieżek edukacyjnych: Pierwsza ścieżka Warunkiem wstępnym jest posiadanie dyplomu mistrza optyki okularowej - zdobywanego po zdaniu egzaminów najpierw czeladniczych, a następnie mistrzowskich w Izbie Rzemieślniczej, jeśli jest komisja egzaminacyjna tego zawodu. Cechy Optyczne są w Warszawie, w Krakowie, w Gdańsku, Poznaniu, Wrocławiu i razem tworzą Krajową Radę Izb Optycznych , lub tytułu technika optyki okularowej, po skończeniu odpowiedniej szkoły średniej np. w Warszawie szkoła optyczna na ul. Siennickiej lub w Łodzi . Istnieją również optyczne szkoły policealne w Łodzi lub Katowicach. Następnie należy ukończyć studia, nie ma zastrzeżeń co do ich kierunku, z tytułem magistra i podjąć studia podyplomowe w zakresie optometrii na AM im K. Marcinkowskiego w Poznaniu, II Wydział Lekarski Nie ma edukacji optometrii na poziomie niższym niż studia wyższe. Druga ścieżka Po zdobyciu średniego wykształcenia zarówno ogólnokształcącego, jak i technicznego można podjąć studia licencjackie (3 lata) na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu na Wydziale Fizyki i skończyć je z tytułem licencjata optyk okularowy (zawodowe wyższe). Następnie można podjąć dwuletnie studia magisterskie na Akademii Medycznej w Poznaniu i ukończyć je z tytułem magistra optometrii. Trzecia ścieżka Można podejmować studia za granicą np. w Wyższej Szkole Optyki i Optometrii (FfAO Herman Pistor) w Jenie w Niemczech. Bardzo przydatne w wykonywaniu zawodu optometrysty są zainteresowania fizyką, matematyką, biologią, chemią oraz naukami medycznymi. Ze względu na stosunkową rzadkość uprawiania tego zawodu dobrze jest znać języki obce, zwłaszcza język angielski i niemiecki, ponieważ większość literatury fachowej jest napisana w tych językach.
Możliwości awansu w hierarchii zawodowej
Możliwości awansu w zawodzie optometrysty są ograniczone. Można prowadzić prywatną praktykę optometryczną lub gabinet optometryczny przy zakładzie optycznym. Prawdopodobnie wraz z rozwojem tego zawodu, w przyszłości rozwiną się różnego rodzaju specjalizacje.
Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych
Pracę w tym zawodzie może podjąć dorosła osoba w każdym wieku, nawet po 50 roku życia, jeśli tylko spełni wymogi formalne - ukończenia studiów podyplomowych w tym kierunku, a stan zdrowia jej na to pozwoli.
Polecana literatura
Brak
Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS
marcel28ko