Król Mór.pdf

Król Mór

Bogowie nieraz wybaczają królom

Rzeczy obmierzłe im u podłej tłuszczy.

(Buckhurst: Tragedy of Ferrex and Porrex )

yło to za rycerskiego panowania Edwarda Trzeciego. Pewnej nocy

październikowej, kiedy już miała uderzyć dwunasta, dwaj

marynarze, należący do załogi handlowego statku ,,Free and

Easy”, krążącego między 1’Eclusé i Tamizą, a stojącego

podówczas na kotwicy u ujścia tej rzeki - zdziwili się nie pomału,

gdyż zdali sobie sprawę, iż siedzą w izbie gospodnej pewnej piwiarni, położonej

w dzielnicy parafialnej św. Andrzeja w Londynie. Piwiarnia ta miała za godło

wizerunek „Dziarskiego Żeglarza”.

Izba, aczkolwiek niedbale sklecona, poczerniała od dymu, chyląca się do

upadku i pod każdym innym względem nie różniąca się swym wyglądem od

podobnych izb karczemnych tej epoki - mimo to wcale nieźle odpowiadała

swemu zadaniu, jak przynajmniej mniemali goście, co cudacznymi gromadkami

rozsiedli się w niej dokoła.

Śród nich owi dwaj marynarze tworzyli - jak sądzę - grupę najbardziej

zajmującą, chociaż mniej może okazałą.

Jeden z nich, jak się zdaje starszy, którego jego towarzysz nazywał

dosadnie „Drągalem”, był zarazem znacznie wyższy. Miał zapewne z jakie

półsiódma stopy wysokości, zaś nawykowe przygarbienie grzbietu było u niego

nieuniknionym następstwem ogromnego wzrostu. Wszelako tę nadmierną

wybujałość okupywał sowicie usterkami innego rodzaju. Był nadzwyczaj

szczupły; toteż powiadali o nim jego towarzysze, iż kiedy był pijany, to

wyglądał jak maszt z banderą u wierzchołka, kiedy zaś trzeźwy, to mógł służyć

za drzewce trójkątnego żagla na przedzie okrętu.

Wszelako te i tym podobne krotochwile nie zdołały nigdy wprawić w

drgawki mięśni jego twarzy. Miał wystające kości policzkowe, wielki orli nos,

cofniętą brodę, zapadniętą szczękę dolną i ogromne, wyłupiaste, blade oczy, zaś

wyraz jego oblicza, nie pozbawiony pewnej chmurnej obojętności na rzeczy i

zjawiska tego świata, był bezprzykładnie, aż niewymownie poważny i

uroczysty.

Młodszy marynarz stanowił z powierzchowności zupełne przeciwieństwo

swego towarzysza. Wzrostem nie przekraczał czterech stóp. Para

przysadzistych, pałąkowatych nóg dźwigała jego krępą, ociężałą postać, zaś

niezwykle krótkie i grube ramiona, zakończone ogromnymi pięściami,

odstawały rozkołysane od jego boków na podobieństwo lotek ptaka, zwanego

nurkiem morskim. Małe oczka nieokreślonej barwy migotały z głębi jego

czaszki. Nos zanikał w mięsistej powierzchni jego pełnej, krągłej i czerwonej

twarzy. Gruba warga górna wspierała się na jeszcze grubszej dolnej z wyrazem

błogiego zadowolenia, wzmocnionego ponadto nawykiem częstego oblizywania

się. Wzrost towarzysza był widocznie dla niego przedmiotem na poły podziwu a

na poły kpin, gdyż zerkał od czasu do czasu na jego twarz, jak spogląda z dołu,

o zachodzie, czerwone słońce na szczyty Ben Nevis.

Urozmaicona, zaiste, i pełna przygód była peregrynacja tej zacnej pary

przyjaciół po różnych okolicznych gospodach o wcześniejszej porze owej

pamiętnej nocy. Nawet najpokaźniejsze zasoby pieniężne nie zawsze są

wiecznotrwałe; i oto zdarzyło się, że z pustymi kieszeniami zapuścili się obaj

marynarze do piwnego przybytku.

W chwili kiedy opowieść niniejsza właściwie się zaczyna, Drągal i jego

towarzysz, Hugh Tarpaulin 1 , siedzieli pośrodku izby, mając łokcie wsparte na

dużym, dębowym stole, a policzki ukryte w dłoniach. Spoza potężnej flaszy nie

zapłaconego z góry ,,siarczystego piwska” spoglądali spode łba na złowróżbne

słowa: ,,Nic na kredę!”; ku ich zdumieniu i oburzeniu widniały one na drzwiach,

nagryzmolone tym właśnie minerałem. Nie żeby dar odczytywania pisanych

głosek - dar, który u pospólstwa owych czasów uchodził za nie mniej

kabalistyczny od sztuki ich kreślenia - mógł, sumiennie rzecz biorąc, ciężyć na

odpowiedzialności któregokolwiek z wychowanków morza; lecz, by rzec

prawdę, w ukształtowaniu liter przejawiała się jakowaś zawiłość - w całości

jakieś niewysłowione wymigiwanie się bokiem spod wiatru, które zdaniem obu

marynarzy zapowiadało długotrwałą, kiepską pogodę i sprawiło, że wedle

obrazowych słów Drągala postanowili od razu „wypompować okręt, zwinąć

wszystkie żagle i zwiać przed wiatrem”.

Załatwiwszy się zatem z pozostałą jeszcze zawartością flaszy i

pozapinawszy szczelnie swe krótkie kaftany, dunęli w końcu na ulicę.

Wprawdzie Tarpaulin zatoczył się przy tym dwukrotnie w otwór komina,

uważając go nieopatrznie za drzwi, ale ucieczka ostatecznie jakoś im się udała -

i o godzinie wpół do pierwszej obaj bohaterowie, dojrzali do zguby, pędzili na

złamanie karku ciemną uliczką, wiodącą ku schodom parafii św. Andrzeja,

ścigani zawzięcie przez właścicielkę piwiarni spod „Dziarskiego Żeglarza”.

W epoce tej pełnej przygód opowieści a także przez długie przedtem i

przez długie lata potem cała Anglia, w szczególności zaś jej stolica,

rozbrzmiewała co pewien czas trwożnym okrzykiem: „Zaraza!” Miasto było

bardzo wyludnione - zaś w straszliwych dzielnicach nad Tamizą, gdzie wśród

1 Tarpaulin (ang.) - dosłownie: płótno nasycone smołą. W gwarze marynarskiej: majtek (przyp. tłum.).

ciemnych, wąskich, błotnistych zaułków i uliczek wylęgał się podobno Demon

Zatraty, pełzały tylko Lęk, Groza i Przerażenie.

Z rozkazania królewskiego pozostawały te okręgi pod klątwą i pod karą

śmierci nie wolno było nikomu zakradać się w te złowrogie odludzia. Wszelako

ani uniwersały królewskie, ani wysokie zapory, wzniesione u wylotów ulic, ani

obawa ohydnej śmierci, co z niezawodną niemal pewnością czyhała na

nieszczęśników, którzy nie dali odstraszyć się od przygód żadnym

niebezpieczeństwem - nie zapobiegały temu, iż opuszczone i nie zajęte

mieszkania stawały się łupem nocnych rabusiów, którzy ograbiali je z żelaza,

mosiądzu, ołowiu tudzież tego wszystkiego, co mogło przynieść jakąkolwiek

korzyść.

Kiedy corocznie zimą otwierano zapory, okazywało się zazwyczaj, iż

zwłaszcza wszelkie kazamaty, kryjówki i piwnice nie stanowiły bynajmniej

odpowiedniego pomieszczenia dla wielkich zapasów win oraz innych napojów,

które liczni kupcy, posiadający sklepy w sąsiedztwie, chcąc uniknąć kosztów i

kłopotów przewozu, pozostawiali tamże na czas swego wygnania, nie

pomyślawszy o lepszym ich zabezpieczeniu.

Wszelako śród opętanego trwogą ludu mało kto przypisywał te sprawki

działalności rąk ludzkich. Duchy czarnej śmierci, czarty zarazy i licha gorączki

były w mniemaniu pospólstwa tymi złoczyńcami, przy czym krążyły nieustannie

takie ścinające krew w żyłach opowieści, iż w końcu całe to zbiorowisko

przeklętych domostw spowiła groza w swe całuny. Jakoż niejednokrotnie

zdarzało się, iż nawet rabusie pierzchali przed okropnościami, które ich własne

spustoszenia wywoływały, pozostawiając ogromny obszar tych zatraconych

dzielnic na pastwę mroków, głuszy, powietrza morowego i śmierci.

Drągal i przezacny Hugh Tarpaulin, zmykając w dół ulicą, napotkali nagle

na swej drodze przeszkodę, którą była jedna z tych okropnych zapór,

wskazujących, iż od nich zaczyna się wyklęty okręg zarazy. O powrocie nie

mogło być mowy, a nie było czasu do stracenia, gdyż prześladowcy następowali

im na pięty. Wspiąć się na byle jak skleconą przeszkodę z desek było dla

chwackich marynarzy igraszką. Zapamiętawszy się w podnieceniu, wywołanym

zarówno szybkim biegiem, jak i gorącym napojem, przeskoczyli bez namysłu w

głąb zagrodzenia i podążając dalej przed siebie, dokąd ich pijane nogi niosły,

śród krzyków i nawoływań zaprzepaścili się wkrótce w gmatwaninie

odrażających zaułków.

Gdyby nie byli odurzeni do nieprzytomności, chwiejne ich stopy byłyby

im wrosły w ziemię z przerażenia. Powietrze było chłodne i mgliste. Kamienie

brukowe, wyparte ze swych łożysk, leżały w chaotycznym nieładzie śród

wysokiej, bujnej trawy, co okręcała się dokoła stóp i kostek. Zrujnowane domy

zawalały ulice. Ziały zewsząd cuchnące i trujące wonie - zaś przy owej upiornej

podświetli, co nawet o północy nie przestaje się przedzierać śród przesyconego

wyziewami i zabójczego powietrza, dostrzegało się leżące w przejściach i

zaułkach lub rozkładające się w pozbawionych okien mieszkaniach zwłoki

wielu nocnych rabusiów, których dłoń Zarazy przychwyciła na gorącym uczyn-

ku grabieży.

Wszelako nie było w mocy takich obrazów, wrażeń i przeszkód

wstrzymać tych ludzi, którzy, z usposobienia dzielni, a podówczas szczególnie

pełni męstwa i „siarczystego piwska”, byliby nieustraszeni rzucili się, gdyby im

na to pozwoliły okoliczności, wprost w paszczę śmierci. Naprzód, wciąż

naprzód kroczył chmurny Drągal budząc swymi wrzaskami, podobnymi do

przeraźliwych okrzyków wojowniczych Indian, zwielokrotnione echa śród

uroczystej głuszy; naprzód, wciąż naprzód toczył się przepłoszony Tarpaulin

czepiając się kaftana swego ruchliwego towarzysza i najudatniejsze jego popisy

z zakresu muzyki wokalnej przygłuszając byczymi porykami in basso ,

dobywającymi się z głębin jego przepotężnych płuc.

Dotarli w końcu do samego legowiska czarnej Śmierci. Stąpając lub

taplając się, szli drogą coraz potworniejszą i okropniejszą - mijali ścieżki, coraz

węższe i coraz bardziej zagmatwane. Ogromne kamienie i kłody, spadające

dokoła nich co chwila z walących się dachów, swym głuchym i ciężkim

dudnieniem świadczyły o niemałej wysokości otaczających domów; a ponieważ

trzeba było nieraz torować sobie przejście śród mnogich zwałów gruzu, więc nic

należało do rzadkości, że dłoń dotykała szkieletu lub napotykała trupa nie

pozbawionego jeszcze powłoki mięsnej.

Kiedy marynarze, zataczając się, dobrnęli do bramy wysokiego i upiornie

majaczącego budynku, na przeraźliwszy niż zazwyczaj wrzask, dobywający się

z gardzieli podochoconego Drągala, odpowiedziały nagle z wnętrza szybko po

sobie następujące dzikie, rozchichotane i złowrogie piski. Nie zatrwożeni

bynajmniej głosami , które swym brzmieniem w tym miejscu i o takiej porze

byłyby mogły zmrozić krew w sercach mniej ognistych, pijani towarzysze

ruszyli pędem ku drzwiom, wywalili je i wdarli się do wnętrza, klnąc na czym

świat stoi.

Izba, do której weszli, była widocznie sklepem przedsiębiorcy

pogrzebowego; wszelako przez drzwi, otwarte na ścieżaj w podłodze, opodal

wejścia, widniał długi szereg piwnic winnych, zaś donośny łoskot otwieranych

właśnie butelek dowodził, iż były sowicie zaopatrzone we właściwe im zapasy.

Na środku izby stał stół, zaś pośrodku niego sterczała ogromna dzieża,

napełniona czymś, co było zapewne ponczem. Gąsiory wszelakich win i

kordiałów wraz z konwiami i pękatymi dzbanami jako też flaszami różnej

jakości i kształtu, gęsto ustawione, mieściły się obok niej na brzegach. Dokoła

stołu, na kozłach używanych do ustawiania trumien, rozsiadło się towarzystwo

złożone z sześciu osób. Postaram się naszkicować je kolejno.

Naprzeciw wejścia i nieco wyżej od swych towarzyszy siedziała postać,

która, jak się zdaje, przewodniczyła przy stole. Postawę miała wysoką i szczupłą

i Drągal był nie pomału zdumiony widząc istotę chudszą od siebie. Twarz jej

była szafranowo-żółta - wszelako tylko jeden rys zaznaczał się w niej wyraziście

i zasługiwał na szczegółowy opis, a mianowicie czoło, tak niezwykle i

potwornie wysokie, iż wyglądało jak czapka lub diadem z mięsa, nasadzony na

głowę naturalną. Z ust jej, wykrzywionych i pomarszczonych, nie schodził

wyraz upiornej dobrotliwości, a oczy jej, podobnie zresztą jak oczy wszystkich

obecnych, mgliły się pijackim szkliwem. Dżentelmena tego upowijał od głowy

do stóp bogato haftowany, czarny, atłasowy całun, spływający niedbale dokoła

jego kształtów na podobieństwo hiszpańskiego płaszcza. Głowę jego opasywał

wieniec z czarnych pióropuszy pogrzebowych, którymi umiał powiewać

niekiedy ze świadomym i krotochwilnym wdziękiem; zaś w prawicy dzierżył

potężną kość, co stanowiła ongi podporę uda ludzkiego, i jak się zdawało,

przynaglał nią przed chwilą do śpiewu któregoś z członków towarzystwa.

Naprzeciw niego, odwrócona ode drzwi, siedziała jakaś dama.

zastanawiająca nie mniejszą swej urody osobliwością Nie ustępując bynajmniej

wzrostem osobie co tylko opisanej, nie miała jednak powodu uskarżać się na jej

nieludzkie wycieńczenie. Znajdowała się widocznie w ostatnim okresie wodnej

puchliny i jej postać miała niejakie podobieństwo do ogromnej baryły

październikowego piwa, co z odbitym dnem stała tuż obok niej w kącie izby.

Twarz jej była niesłychanie okrągła, czerwona i pucołowata. Wyróżniała to

oblicze taż sama osobliwość czy raczej tenże sam brak osobliwości, o którym

już wspomniałem mówiąc o przewodniczącym - to znaczy, że tylko jeden rys jej

twarzy uwydatniał się z taką wyrazistością, iż domagał się osobnej wzmianki.

Przenikliwy Tarpaulin wnet zauważył, iż to samo spostrzeżenie dawało się

zastosować do każdej poszczególnej osoby, wchodzącej w skład tego zebrania;

każda z nich zdawała się posiadać monopol na jakąś niezwykłość w swej

fizjonomii. U owej damy niezwykłe były usta. Ziały one straszliwą czeluścią od

jednego ucha do drugiego - a niezbyt długie kolczyki, bujające się po obu

stronach jej głowy, nieustannie wciskały się do ich wnętrza. Dokładała jednakże

starań, by mieć usta zamknięte, i wyglądała dostojnie w czechle, świeżo

nakrochmalonym i wyprasowanym, które sięgało jej aż pod samą brodę suto

fałdowaną krezą z wytwornego muślinu.

Po prawej jej stronie siedziała jakaś drobniutka, malutka osóbka,

pozostająca widocznie pod opieką starszej matrony. W drżeniu nikłych

paluszków, w sinym zabarwieniu ust, w lekkich, suchotniczych rumieńcach, co

przezierały przez ołowianą bladość jej cery, przejawiały się u tej delikatnej,

wątłej istotki wszystkie oznaki daleko posuniętej gruźlicy. Mimo to z całej jej

powierzchowności odnosiło się wrażenie krańcowego haut ton ; z powabną

swobodą otulała się w sutą i piękną śmiertelną koszulę z najwykwintniejszego

indyjskiego batystu; włosy spadały jej w pierścieniach na ramiona; słodki

uśmiech igrał na jej ustach; natomiast jej nos, nadzwyczaj długi, cienki,

zakrzywiony, ruchliwy i ospowaty, zwisał znacznie poniżej wargi dolnej i mimo

subtelnej gracji, z jaką od czasu do czasu przesuwała go koniuszkiem języka w

jedną to w drugą stronę, nadawał jej twarzyczce wyraz nieco złowieszczy.

Naprzeciw niej, a po lewej stronie damy dotkniętej wodną puchliną

siedział mały, nadęty, sapiący i podagryczny staruszek, którego policzki

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: