9 M. Dummett relacja myśl – język Na czym problem myśli wyrażalnych.docx

M. Dummett: relacja myśl język (Na czym problem myśli wyrażalnych

w języku?)

Gówno jest w Internecie i notatkach Natalii wiec jest to co się udało znaleźć.
Dummett ukuł termin antyrealizm.
Dummett zauważył, że wiele sporów w filozofii przybiera postać opozycji między realistycznym poglądem na jakąś określoną dziedzinę a odrzuceniem realizmu w odniesieniu do tej dziedziny. W wyborze nie kierowano się żadną metodą, lecz upodobaniami. Każda strona sporu posiadała abstrakcyjne struktury, które Dummett chciał porównać.

Jedną ze stron nazwał realistami, a drugą - antyrealistami (ponieważ „idealista" nie nadawał się do określenia wszystkich oponentów realizmu)  Zamierzał mówić o spornej klasie zdań, a nie o spornej klasie przedmiotów. Zamierzał mówić o spornej klasie zdań, a nie o spornej klasie przedmiotó. Zdania przedstawiają się jako asertoryczne: wypowiedziom moralnym (brak obiektywizmu), okresom warunkowym i prawom przyrody (obiektywizm). Zdanie egzystencjalne jest uzasadnione, kiedy wygłaszający może podać przykład. Dummett wypowiedzi wyrażające obiektywne roszczenia nazywa „deklaracjami", a posiadające niezależne warunki prawdziwości - „afirmacjami". Termin „zdanie" obejmuje jedne i drugie.
Język ludzki jest wspólnotowy, ponieważ nadaje się do komunikacji; nasze myśli są kształtowane przez sposoby ich komunikacji, nabywane w okresie niemowlęcym. Istotnym składnikiem uchwycenia przez nas naszego języka jest to, że uważamy świadectwo innych za poszerzające nasz zasób informacji. Realista w sprawie świata fizycznego nie musi być realistą w sprawie matematyki, zdarzeń czy stanów mentalnych. Realizm jest możliwy, ale nigdy nie da się wykazać jego trafności w każdym przypadku. To prowadzi do globalnej postaci antyglobalizmu, gdzie zniesione jest pojęcie prawdy (zdanie prawdziwe niezależnie od naszej wiedzy) centralnej roli w wyjaśnianiu znaczenia i zastąpienia go tym, co uważamy za ustalające prawdziwość; nie powinno nas obchodzić kryterium prawdziwości zdania, lecz kryterium rozpoznawania jego prawdziwości. Kryterium rozpoznawania prawdziwości jest tym, co uchodzi za ustalające jego prawdziwość, bez przyjmowania niezależności procesu od języka; może on obejmować i obejmuje wnioskowania przeprowadzone w języku.

Zdaniem Dummetta teza ta jest chybiona, ponieważ teza globalnego antyrealizmu nie ma być jedynie zastosowana do poszczególnych obszarów języka; ma ona charakter szkicowy i musi zostać rozwinięta dla różnych zestawów zdań. Warunkową koncepcję prawdy wymusza na nas potrzeba nadania sensu naszej praktyce językowej.

Nie możemy mieć nadziei na rozjaśnienie czegokolwiek, gdy potraktujemy pojęcie prawdy jako coś danego. Pojęcie prawdy nie jest nam dane lecz istnieje dzięki praktyce językowej.

Nie możemy przeskoczyć od uznania jakiegoś pojęcia prawdy jako wymaganego dla wytłumaczenia naszego użycie wielu zdań, do przyjęcia pełni dojrzałego realizmu; musimy raczej podjąć program badawczy, badać kawałek po kawałku, które cechy naszej praktyki językowej wymagają pojęcia prawdy i jakie ma być to pojęcie, czyli jak daleko wychodzi ono poza koncepcję istnienia bezpośredniej gwarancji

A to z innego źródła
Termin antyrealizm wprowadził Michael Dummett (1963) na oznaczenie tezy, w myśl której rozumieć zdanie znaczy znać warunki jego słusznej stwierdzalności (correct assertability), a nie warunki (realistycznie rozumianej) prawdziwości. Według Dummetta, pojęcie prawdy przekraczającej możliwości rozpoznania (verification-transcendent truth) jest niezrozumiałe. Tymczasem takie jest klasyczne pojęcie prawdy: dopuszcza ono możliwość, że są fakty zasadniczo niedostępne poznaniu. Wówczas pewne zdania (sądy, myśli) mogą być prawdziwe, mimo że nie mogą być rozpoznane jako prawdziwe.

Na poparcie swojej tezy Dummett przytacza argument z przyswajania sobie języka (language-acquisition argument). Języka uczymy się kojarząc wypowiadane w naszej obecności zdania (oraz zdania wypowiadane przez nas) z warunkami, w których zostały one potwierdzone lub odrzucone przez rozmówców. Uczymy się zatem rozpoznawać warunki stwierdzalności zdań. Nigdy nie mamy okazji przyswoić sobie pojęcia prawdy przekraczającej możliwości rozpoznania. Błędem zatem jest myśleć, że mamy takie pojęcie. Jedyne pojęcie prawdy, jakie rozumiemy, jest identyczne z pojęciem słusznej (zasadnej, racjonalnej) stwierdzalności. Zdania nierozstrzygalne nie są ani prawdziwe, ani fałszywe.

Pojęcie słusznej stwierdzalności jest bardzo ogólne. W kontekście nauk empirycznych można je rozumieć jako pojęcie weryfikowalności empirycznej, w kontekście logiki i matematyki jako pojęcie dowodliwości, w kontekście wiedzy religijnej może nawet dopuszczać świadectwo objawienia.

Antyrealizm w sensie Dummetta pociąga za sobą epistemiczną koncepcję prawdy, w myśl której zdanie (sąd, myśl itp.) jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy jest rozpoznawalne jako prawdziwe. Jednym z przykładów takiej teorii jest teoria koherencyjna: zdanie (sąd) jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy jest elementem koherentnego systemu zdań. Ponieważ koherencję systemu można sprawdzić, zdanie prawdziwe w sensie teorii koherencyjnej jest rozpoznawalnie prawdziwe. Pragmatyczna koncepcja jest nieepistemiczna, ale również antyrealistyczna.