HISTORIA UNII EUROPEJSKIEJ.pdf

HISTORIA UNII EUROPEJSKIEJ

1. Wstęp

Przyszło nam żyć w czasach gdzie suwerenny kraj należy do ogółu

narodowości mających podobne cele i nadzieje na lepsze jutro. Gdzie bez przeszkód

możemy poruszać się, mieszkać i pracować w innych krajach bez posiadania wizy,

paszportu czy innego zezwolenia na pobyt. To wszystko dzięki organizacji takiej jak

Unia Europejska. Jednoczy ona większość krajów Starego Kontynentu. Marzenia o

władaniu całą Europą mieli już starożytni przywódcy, cesarzowie i wielcy dyktatorzy,

lecz Europę nie połączyła siła i przymus lecz chęć obudowy i chęć stworzenia

dogodnych do życia warunków. Aby wyglądała tak jak dziś musiała przejść szereg

przemian i transformacji.

2. 1950 – 1959 Początki współpracy

Po drugiej wojnie światowej Europa dostrzegła konieczność pokojowej

współpracy między państwami europejskimi. 9 maja 1950 roku minister spraw

zagranicznych Francji, Robert Schuman, zgłosił propozycje utworzenia Europejskiej

Wspólnoty Węgla i Stali. Twórcą samej idei był francuski komisarz do spraw

planowania Jean Monnet. Zadaniem EWWiS było wycofanie podstawowych gałęzi

przemysłu spod nadzoru władz krajowych i przekazanie ich pod władzę Wysokiego

Zarządu. U podstaw tego projektu leżała chęć pojednania francusko – niemieckiego

oraz pragnienie stworzenia podwalin europejskiej federacji. Traktat o utworzeniu

EWWiS podpisano 18 kwietnia 1951 roku. Jego sygnatariuszami były Francja,

Republika Federalna Niemiec , Włochy, Belgia, Holandia i Luxemburg. Traktat paryski

został zawarty na 50 lat i wszedł w życie 23 lipca 1952 roku. 1

W 1954 roku J.W Beyen, holenderski minister spraw zagranicznych, wystąpił z

propozycją utworzenia unii celnej i wspólnego rynku, uzależniając rozwój integracji

politycznej i militarnej od postępu integracji gospodarczej. W dniach 1-2 czerwca

1955 w Messynie zebrała się konferencja ministrów spraw zagranicznych sześciu

J. Borowiec, K. Wilk, Teoria i praktyka europejskiej integracji gospodarczej , Wydawnictwo Akademii

Ekonomicznej, Wrocław 1997, str.30

państw – członków EWWiS. Na konferencji osiągnięto porozumienie co do celowości

utworzenia wspólnoty gospodarczej na podstawie planu Beyena i podjęto decyzje o

rozpoczęciu tych prac nad przygotowaniem planu ekonomicznej integracji Europy.

Wynikiem tych prac był tzw. raport Spaaka ( ministra spraw zagranicznych Belgii). W

rezultacie dalszych rokowań 25 marca 1957 r. sześć państw ( członków EWWiS)

podpisało w Rzymie Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą.

Nabrał on mocy obowiązującej 1 stycznia 1958 roku. Okres jego ważności jest

nieograniczony. 2

Wraz z traktatem ustanawiającym EWG został podpisany, w tym samym

składzie członkowskim, tego samego dnia i również w Rzymie, Traktat ustanawiający

Europejska Wspólnotę Energii Atomowej, zwaną potocznie Euratomem. Traktat

został zawarty na czas nieograniczony i wszedł w życie 1 stycznia 1958 roku. Celem

tej Wspólnoty było stworzenie warunków do budowy wspólnego rynku w zakresie

pokojowego wykorzystywania energii atomowej. W praktyce cel ten znalazł się na

dalszym planie, nie było bowiem większego zapotrzebowania na ten nośnik energii, w

związku z czym działalnośc EWEA została skoncentrowana na badaniach naukowych.

3. 1960 – 1969 Epoka wzrostu gospodarczego

30 lipca 1962 r. UE wprowadza „wspólną politykę rolną" umożliwiającą

państwom wspólną kontrolę nad produkcją żywności. Rolnicy sprzedają swoje

produkty po tej samej cenie. UE wytwarza wystarczającą ilość żywności, a rolnicy

dobrze zarabiają. Niechcianym efektem ubocznym jest nadprodukcja i związane z nią

ogromne nadwyżki żywności. Od lat 90. najważniejsza jest likwidacja nadwyżek i

poprawa jakości żywności 4 .

Unia Europejska – Historia i instytucje. Część 1 ., UKIE 2003, [dok. elekt.] [dostęp 11.10.2011]

E. Kawecka – Wyrzykowska, K. Michałowska – Gorywoda, Integracja europejska , wyd. Oficyna, Warszawa

2007, str. 41 -42.

http://europa.eu/about-eu/eu-history/index_pl.htm [dostęp 11.10.2011]

8 Kwietnia 1965 roku został podpisany Traktat o fuzji organów wykonawczych

Wspólnot Europejskich ( EWWiS, EWG i Euratomu). Układ ten wszedł życie 1 lipca

1967. Na mocy tego układu powołano również dwie instytucje: wspólna Radę

Ministrów oraz Komisję Wspólnot Europejskich 5 .

1 lipca 1968 roku 6 państw członkowskich Wspólnot Europejskich utworzyło

unię celną ze wspólną taryfą wobec państw trzecich. Posunięcie to umożliwiło

pierwszy w świecie swobodny handel transgraniczyny. Unia celna stosowała też

jednorodne cło na towary importowane spoza jej terenu. Takim sposobem powstaje

największa w świecie grupa handlowa. Rośnie też wielkość wymiany towarowej

między członkami unii, jak i między unią a państwami trzecimi. 6

Te wydarzenia umożliwiły szybki wzrost gospodarczy w Europie, w której dalej

widoczne są echa wyniszczającej cały kontynent wojny. Umożliwia współpracę

międzynarodową na szczeblu dotąd niespotykanym co pokazuje jak wiele niosą za

sobą postanowienie Wspólnoty europejskiej.

4.1970 – 1979 Pierwsze rozszerzenie

Pierwsze rozszerzenie europejskiej wspólnoty miało miejsce dopiero po 15

latach od wejścia w życie Traktatów Rzymskich. 1 stycznia 1973 roku przystąpiły do

niej trzy nowe państwa: Dania, Irlandia i Wielka Brytania. Wielka Brytania uzyskała

zresztą to członkostwo dopiero za trzecim podejściem. Pierwszy wniosek o

stowarzyszenie z EWG Brytyjczycy złożyli już latem 1961 roku, ale na początku 1963

roku Francja generała de Gaulle’a zablokowała tę kandydaturę. Powtórny wniosek

Londyn złożył w maju 1967 roku, ale i tym razem - wskutek ponownego weta Francji

- wycofała go w grudniu tego samego roku. Natomiast Norwegowie, którzy do dziś

pozostają poza Unią, w 1973 roku po raz pierwszy odrzucili w referendum możliwość

wejścia do wspólnoty (zawarto jednak porozumienie o wolnym handlu artykułami

przemysłowymi). W sprawie wspólnotowego członkostwa odbyły się w tym kraju dwa

Piotr Leszczyński, Tomasz Snarski Vademecum Maturalne 2008 Wiedza o społeczeństwie , wyd. Operon,

Gdynia 2007 str. 149

Piotr Leszczyński, Tomasz Snarski Vademecum Maturalne 2008 Wiedza o społeczeństwie , wyd. Operon,

Gdynia 2007 str. 149

plebiscyty: w 1972 i 1994 roku. Oba zakończyły się niewielką przewagą przeciwników

członkostwa w UE. Równolegle z powiększeniem EWG z sześciu do dziewięciu państw

członkowskich, zakres wspólnej polityki rozszerzony został o politykę społeczną,

regionalną, politykę energetyczną i ochrony środowiska. 7

10 grudnia 1974 roku przywódcy UE na znak solidarności tworzą Europejski

Fundusz Rozwoju Regionalnego. Ma on służyć przeniesieniu pieniędzy z bogatych do

biednych regionów w celu poprawy dróg i komunikacji, przyciągnięcia inwestycji i

stworzenia nowych miejsc pracy. Ten rodzaj działalności w przyszłości obejmie jedną

trzecią wszystkich wydatków UE. Kolejnym krokiem na drodze integracji europejskiej

było utworzenie w 1974 roku Rady Europejskiej. Założono, że spotkania premierów,

prezydentów i ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich miały się

odbywać dwa razy w roku. 8

Lata siedemdziesiąte to okres stosunkowo dużej niestabilności walut w

świecie, w tym także walut europejskich. Część krajów Wspólnoty podejmowała

próby stabilizacji kursów między swoimi walutami. Ponieważ działania te ogólnie

okazały się niezadowalające z punktu widzenia procesu integracyjnego postanowiono

zastosować rozwiązanie, które dałoby szansę na zmianę tego stanu. Rozwiązaniem

tym okazał się Europejski System Walutowy, który zaczął funkcjonować 13 września

1979 roku. Zasady ESW zostały określone na mocy porozumienia między bankami

centralnymi krajów członkowskich. W ramach systemu przyjęto zasadę, że kursy

rynkowe między walutami tych krajów mogą zmieniać się tylko w określonych

granicach wokół bilateralnych kursów centralnych, ustalanych na podstawie wspólnej

decyzji. Granice te zostały określone na poziomie +/- 2,25 proc. Dla krajów słabszych

ekonomicznie przewidziano możliwość stosowania granic +/- 6 proc. Banki centralne

państw członkowskich zobowiązały się do podejmowania interwencji niezbędnych dla

utrzymania kursów rynkowych w tych przedziałach. W celu ułatwienia operacji

interwencyjnych ustanowiono system wzajemnej pomocy kredytowej. Jeżeli

utrzymanie kursu w dozwolonym przedziale okazałoby się niemożliwe mimo

http://www.europarlament.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_ep.pap.pl&_PageID=1&_menuId=1&_subMe

nu=1&_nrDep=893&_CheckSum=-2000656157 [dostęp: 11.10.2011]

http://europa.eu/about-eu/eu-history/1970-1979/index_pl.htm [dostęp 11.10.2011]

podejmowanych interwencji walutowych oraz innych działań korekcyjnych, zmianie

powinien był ulec bilateralny kurs centralny. Ustalono, że takie zmiany mogły być

dokonywane tylko na mocy wspólnej decyzji. W efekcie ESW stał się systemem

kursów stałych. 9

5. 1980 – 1989 Zmiana oblicza Europy

W 1981 r. Grecja staje się dziesiątym członkiem UE, Hiszpania i Portugalia

przystępują do niej pięć lat później. W 1986 r. podpisano Jednolity Akt Europejski.

Jest to traktat tworzący podstawy dla szeroko zakrojonego sześcioletniego programu,

mającego na celu usunięcie przeszkód dla wolnego przepływu handlu w UE, a w

konsekwencji utworzenia „jednolitego rynku”. Na jego podstawie państwa

członkowskie otrzymały bowiem nowe kompetencje w dziedzinie gospodarki i zasady

współpracy politycznej (w ramach tzw. Europejskiej Współpracy Politycznej).

Państwa Wspólnot potwierdziły w nim np. dążenie do utworzenia Unii Europejskiej

oraz istnienie Rady Europejskiej. Jednolity Akt Europejski, który stanowił podstawę

utworzenia tzw. jednolitego rynku wewnętrznego (do końca 1992 roku), wszedł w

życie 1 lipca 1987 roku. 10

14 czerwca 1985 Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg i RFN podpisały w

Schengen układ, na mocy którego stopniowo miała być znoszona kontrola granic w

ruchu osobowym między tymi krajami. Od 1986 wprowadzono zwykłą kontrolę

wzrokową na granicy dokonywaną w stosunku do pojazdów przekraczających ją ze

zmniejszoną prędkością. 11

6.1990 – 1999 Europa bez granic

3 października 1990 roku nastąpiło zjednoczenie Niemiec, co spowodowało

włączenie obszaru byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej do Wspólnot

Europejskich.

L. Oręziak, Euro. Nowy pieniądz , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, str.19

Unia Europejska – Historia i instytucje. Część 1 ., UKIE 2003, [dok. elekt.] [dostęp 11.10.2011]

Piotr Leszczyński, Tomasz Snarski Vademecum Maturalne 2008 Wiedza o społeczeństwie , wyd. Operon,

Gdynia 2007 str. 149

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: