Promocja zdrowia psychicznego – ćwiczenia 1 26.04.2012
Zachowania zdrowotne i ich uwarunkowania. Edukacja zdrowotna
Zachowania zdrowotne wg. B. Woynarowskiej
- wszelkie działania (lub ich zaniechanie), które pośrednio lub bezpośrednio wpływają na zdrowie i samopoczucie człowieka.
Zachowania zdrowotne dzieli się na:
· Zachowania w profilaktyce (zapobieganiu chorobom)
· Zachowania w chorobie (dzialania podejmowane w okresie choroby)
· Zachowania w rehabilitacji (działania podejmowane przez osoby chore i niepełnosprawne)
Podział zachowań zdrowotnych:
· Zachowania sprzyjające zdrowiu (prozdrowotne)
· Zachowania ryzykowne dla zdrowia (antyzdrowotne)
Zachowania zdrowotne:
· Aktywność fizyczna
· Odżywianie się
· Stosunek do alkoholi i innych używek
· Umiejętność radzenia sobie ze stresem
· Poddawanie się badaniom profilaktycznym
· Odpowiedni tryb pracy i wypoczynku.
Uwarunkowania zachowań zdrowotnych
Na kreowanie zachowań zdrowotnych w największym stopniu ma wpływ kultura i środowisko społeczne, w którym żyje dana jednostka. Kultura rozumiana jako system norm, zachowań czy wzorców przekazywanych przez rodziców, rówieśników, szkołę lub środki masowego przekazu. Można kreować zdrowie pro i antyzdrowotne, które stanowią „standard typowy dla jednostki”
Kultura reguluje:
· Wyobrażenia dotyczące zdrowia wobec choroby
· Poziomy życia w danej społeczności
· Styl życia
· Sposób postrzegania, odczuwanie i opisywania objawów chorobowych
· Postawy i zachowania wobec choroby
· Stan wiedzy o przyczynowości chorób
Tradycja w danej kulturze dotyczy:
· Sposobu odżywiania się
· Spędzania wolnego czasu
· Dbałości o higienę
· Stosunku do używek
Kształcenie przez rodzinę:
· - wzory dotyczące zachowań między członkami rodziny
- aktywność fizyczna
- palenie papierosów
- wypoczynek i relaks
· Wzory komunikacji międzyludzkiej
- role pełnione przez członków rodziny
- rytuały prawa i obowiązku
Uwarunkowania stratyfikacyjno – ekonomiczne
- poziom wykształcenia
- status ekonomiczny
- wtórne skutki pozycji zawodowej
Czynniki związane ze środowiskiem fizycznym
-zaniecyszczenie
- ceny żywności i jej dostępność
- system opieki zdrowotnej
W kreowaniu własnego zdrowia znacząca rolę przypisuje się także przemianom i oczekiwaniom.
Poczucie koherencji.
Wynika z modelu salutogenetycznego, czyli poziom zdrowia zależy od poczucia koherencji, czyli „przekonania o indywidualności i racjonalności świata własnego”
Na poczucie koherencji składa się:
1. Poczucie zrozumiałości – zrozumiałość wypływających bodźców i odnajdywanie w nich sensu, pomimo bodźców negatywnych i pozytywnych.
2. Poczucie zaradności – w jakim stopniu człowiek dostrzega dostępne zasoby, jako wystarczające, aby sprostać wymaganiom stawianym przez życie.
3. Poczucie sensowności – człowiek dostrzega sens życia oraz sens w podejmowaniu wyzwań i wysiłków, aby sprostać pojawiającym się problemom
4. Poczucie własnej skuteczności – określenie ze jednostka jest zdolna do osiągniecia celu. Przekonana o własnej skuteczności przeświadczeniem ze osoba potrafi poradzić sobie w trudnych sytuacjach życiowych.
5. Jednostki przekonane o swojej nieskuteczności mają trudności z radzeniem sobie z problemami.
Poczucie własnej wartości jest wyznacznikiem zamiarów i działań podejmowanych w różnych obszarach ludzkiej aktywności w tym też zachowań zdrowotnych. Należą do nich: wumiejętnosc radzenia sobie ze stresem, podejmowanie aktywności fizycznej…..
Umiejscowienie kontroli zdrowi. Wyróżnia się wewnętrzne i zewnętrzne umiejscowienie
Wewnętrzne – gdy zdarzenie znajduje się pod kontrolą
Zewnętrzne – gdy sytuacja jest wynikiem przypadku
EDUKACJA ZDROWOTNA
Proces dydaktyczno – wychowawczy dążący do zmiany zachowania o charakterze prozdrowotnym.
Edukacja trwa przez całe życie, zawiera całokształt działań, zmierzający do kształtowania oraz nabywania i rozwijania kompetencji do prowadzenia zdrowego stylu życia, skutecznego wpływania na zdrowie własne i społeczności.
Edukacja ejst elementem promocji zdrowia
Promocja zdrowia obejmuje edukacje do zdrowia oraz działania ukierunkowane na zmiany w środowisku fizycznym, społecznym w funkcjonowaniu służb społęcnzych oraz na tworzeniu w społeczności systemu wsparcia.
Cele edukacji zdrowotnej:
1. Zachęcenie ludzi do identyfikacji własnych problemów zdrowotnych i odejmowania aktywnych działań w celu ich (problemów) rozwiązania.
2. Pomoc w podejmowaniu racjonalnych decyzji i wyborów warunkujących harmonijny rozwój
3. Kształtowanie zdrowego stylu życia
Modele edukacji zdrowotnej
1. Zorientowany na chorobę – zapobieganie i eliminacja określonych jednostek chorobowych. Proprytety sę definiowane w kategoriach jednostki chorobowej a działania skierowane na określony czynnik warunkujący chorobę.
2. Zorientowany na czynniki ryzyka – eliminacja czynnika w celu zapobiegania wielu chorobom jednocześnie. Dostarczenie wzorców prewencyjnych odwołując się wyłącznie do argumentów natury biologicznej i medycznej.
3. Zorientowany na zdrowie – koncentruje się na zwiększaniu potencjału zdrowia a nie tylko na jego odzyskaniu i zachowaniu.
Cechy edukacji zdrowotnej
1. Intencjonalność – oddziaływania zachowawcze są zamierzone
2. Planowość – zaplanowanie procesu edukacji, z uwzględnieniem braku możliwości przewidzenia niektórych zdarzeń, które mogą wynikać z przeprowadzanego procesu edukacji np. pytania od słuchaczy.
3. Celowość – każde wydarzenie jest celowe, dąży do realizacji zamiarów które SA określone i do których dobieramy najskuteczniejsze środki. Edukacja jest celowa nawet gdy działania są przypadkowe .
4. Interakcyjność – współdziałanie wychowawców i wychowanków. Oddziaływanie dwukierunkowe
5. Trwałość skutków – jest miarą skuteczności procesu
6. Relatywność – przewidywanie skutków oddziaływań wiąże się z trudnościami, gdyż zależą one od wielu czyników, które w normalnym stopniu SA przewidywalne
7. Długotrwałość – edukacja zdrowotna to poroces trwający całe życie od wczesnych etapów rozwojowych aż po dorosłość
8. Ukierunkowanie zmian – zmiany dokonane pod wpływem zadań edukacyjnych mają charakter progresywny
Poziomy edukacji zdrowotnej
1. Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności związanych z chorobą, funkcjonalnością organizmu
2. Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności związanych z korzystaniem z opieki zdrowotnej i pojmowanie zasad jej funkcjonowania
3. Podniesienie poziomu świadomości co do czynników społecznych i środowiskowych wpływających na zdrowie.
Planowanie kształcenia obejmuje:
1. Wybór celów ogólnych
2. Określenie celów pośrednich
3. Opisanie celów szczegółowych
4. Dobór metod nauczania
5. Dobór środków nauczania
6. Określenie czasu i miejsca zajęć
7. Zaplanowanie metod kontroli i ocen
Wybór celów kształcenia powinien być inspirowany przez
1. Wskaźniki zdrowotne
2. Analizę czynności zawodowych
3. Informacje o ostępie wiedzy których źródłem są
· Literatura
· Konferencje naukowe
· Programy badawcze
· Inne kanły informacyjne.
·
kasiax66