ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE dr inż. Katarzyna Szopka
WYKŁAD 1
Zagrożenia cywilizacyjne\globalne – zagrożenia, które wywierają lub mogą wywrzeć silny wpływ na obecne lub przyszłe warunki życia ludzi i innych organizmów, na rozwój gospodarczy i możliwości wyboru sposobów życia. Do zagrożeń cywilizacyjnych zalicza się również zmiany w biosferze, które maja tendencje do rozszerzania się lub już obejmują duży obszar albo cala Ziemię.
Główne zagrożenia:
– przyrost ludności świata = problem demograficzny
– wzrost konsumpcji
– dostęp do żywności = problem głodu
– urbanizacja
– zbrojenia i wojny
– globalne problemy środowiskowe:
➢ zmiany klimatu (ocieplenie)
➢ ubytek terenów leśnych, szczególnie tropikalnych
➢ zanik bioróżnorodności
➢ pustynnienie
➢ zanik warstwy ozonowej (dziura ozonowa)
➢ pogarszająca się jakość środowiska( zanieczyszczenia wód, gled,atmosfery,itp)
➢ wyczerpywanie zasobów nieodnawialnych
Wzrost demograficzny:
- szybkie tempo przyrostu rzeczywistego liczby ludności na świecie
- przyjmuje się, że o eksplozji demograficznej możemy mówić, gdy przyrost rzeczywisty przekracza 3%, oznacza to podwojenie liczby ludności w ciągu 24 lat, czyli w ciągu jednej generacji/pokoleniu.
W historii ludzkości są 3 przełomowe okresy:
- ok. 8000 lat p.n.e. - przejście człowieka od zbieractwa do prymitywnego rolnictwa i trybu osiadłego
- XVIII w. - znaczny wzrost produkcji żywności oraz postę nauk medycznych – spadek śmiertelności
- druga połowa XX w. - dalszy postęp medycyny, spadek śmiertelności i wydłużenie średniej długości życia, dopiero od 1950 mamy do czynienia ze stricte eksplozją.
Dzieje ludzkości pod względem demograficznym:
- od pojawienia się człowieka do połowy XVIIw bardzo powolny przyrost
- XVII do 1950r wzmożony wzrost liczby kudności
- od 1950 ekspansja demograficzna
Najważniejszą epidemią była dżuma -1348r. szacuje się że zmarło ok 1/3 części ludności Europy, inaczej mówiono o niej „czarna śmierć”
Liczba ludności:
1800 – 1mld
1930 – 2mld
1975 – 4mld
2010 – 7mld
2050 – 9mld
2120 – 12mld
· Pod koniec XVIw liczebność populacji świata zaczęła rosnąć szybciej:
Przyczyny:
-postep w opiece zdrowotnej
-poprawa stanu higieny
-poprawa jakości pożywienia( wprowadzenie uprawy ziemniaka i kukurydzy)
WYKŁAD 2 16.10.2013
Przyrost naturalny – różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów
· wartość dodatnia oznacza liczbę urodzeń przewyższają liczbę zgonów, a ujemna odwrotnie
· jeśli mamy do czynienia z wartością ujemną mówimy o ubytku naturalnym
· Przyrost naturalny różni się od przyrostu rzeczywistego o saldo migracji
·
Konsekwencje wzrostu liczby ludności świata
• problem wyżywienia tak dużej liczby ludności
A; zmiany struktury użytkowania gruntów,
B; intensyfikacja rolnictwa
• konsumpcja surowców ( wykorzystanie na różne cele np.
dewastacja środowiska: konsumpcja zasobów, urbanizacja, intensyfikacja rolnictwa
Czy wzrost produkcji żywności dotrzyma tempa wzrostu ludności:
► wariant optymistyczny – postęp gospodarczy i technologiczny pomoże sprostać temu trudnemu wyzwaniu i będzie można wyżywić nawet ponad 11 mld ludzi
►wariant pesymistyczny – niektórzy eksperci twierdzą, że 11mld to zbyt wiele by można było zapewnić ciągłą i zrównoważoną dostawę żywności i innych produktów
Problem głodu:
World Water Development Report (raport o gospodarce wodnej na świecie) podaje że:
– z głodu codziennie umiera 25tysiecy ludzi z tego 75% to dzieci
– 815mln cierpi z niedożywienia
Głód koniunkturalny – powstaje w wyniku nagłego wydarzenia /klęska żywiołowa, wojna/, jego występowanie jest okresowe i zazwyczaj kończy się wraz z ustaniem jego przyczyny
Głód chroniczny – wynika z wieloletniego niedożywienia, zazwyczaj jego przyczyną jest złe zarządzanie państwem i niewłaściwe wydatkowanie przychodów państwa
Przyczyny głodu i niedożywienia:
• niekorzystne warunki klimatyczne – problemy z produkcją żywności
• wysoki przyrost naturalny
• klęski żywiołowe
• konflikty zbrojne
• niestabilność polityczna
• złe zarządzanie krajami, szczególnie w Afryce, wśród 25 krajów dotkniętych głodem wszystkie są źle rządzone (błędy w dziedzinie ekonomii, niewłaściwe wydatkowanie przychodów państwa)
Rejony występowania:
→ najostrzej w Afryce na południe od sahary: Etiopia, Erytrea, Angola, Burundi, Gwinea, Somalia, Sierra Leone
→ 11% z 481 milionów mieszkańców Ameryki Łacińskiej i regionu Karaibów gł. Haiti, Nikaragua, Boliwia, Honduras
→ ogromne rzesze ludzi cierpią z powodu głodu w Azji
URBANIZACJA JAKO PRBLEM GLOBALNY
urbanizacja – urbs, urbis - miasto (łac.) – powszechny, szybki wzrost liczby i wielkości miast
Według kryteriów ONZ miasto to osiedle liczące ponad 20 tys mieszkańców
Cechy osiedli miejskich:
• miasta żyją dzięki stałemu zasilani z zewnątrz
• są wielkimi konsumentami energii, wody, żywności i materiałów, które nieustannie płyną po rozgałęzionej sieci transportowej
• miasto wydala na zewnątrz zanieczyszczenia atmosferyczne, ścieki i odpady, które oddziałują na obszary rolnicze i leśne
• zajmuje coraz więcej przestrzeni, na której ulegają zmianie wszystkie czynniki środowiska, z klimatem włącznie
Liczba ludzi zamieszkująca miasta:
-1926 – 267mln czyli 14% ogółu ludzi
-1970 – 1010mln czyli 28%
-1987 – 2100mln czyli 42%
-prognozuje się, iż na początku XXI wieku w miastach będzie żyć 60% siedmiomiliardowej populacji ludzi
Problemy osiedli miejskich:-już w starożytności na terenach miejskich obowiązywały pewne ograniczenia:
• regulacje hałasu w miastach starożytnego Rzymu
• lokalizowanie miast na pustyni by nie uszczuplać gruntów nadających się pod wypas lub uprawę
• &#...
Ochroniacze1991