Piran - niedoceniana perła Adriatyku
Piran, Słowenia
Wczasy nad Adriatykiem - Piran, Słowenia
Fantastycznie położony na wydłużonym, skalistym cyplu wciskającym się głęboko w wody Adriatyku Piran jest jednym z piękniejszych miast wybrzeża i to nie tylko słoweńskiego. Nietrudno zresztą zauważyć skutki takiego stwierdzenia, które też często pojawia się w ulotkach reklamujących miasto - w sezonie Piran może rywalizować pod względem liczby odwiedzających chyba tylko z jaskinią w Postojnej. Ale i tak nawet w szczycie sezonu miasteczko zadeptywane przez zagranicznych turystów prezentuje się nadzwyczajnie. Ciasne zaułki, gdzie włóczą się tłuste koty, piękny i niespodziewanie wielki główny plac, wzniesiony na skale ponad miastem okazały kościół z wyniosłą dzwonnicą - oczywiście wzorowaną na weneckiej - tworzą niepowtarzalną całość. Krótko mówiąc, poznając Słowenię, Piranu po prostu nie możemy ominąć.
Tekst: Magdalena Dobrzańska-Bzowska, Krzysztof Bzowski/ if/pw
Każdy, kto dziś trafia do Piranu, uważa, że pl. Tartiniego (Tartinijev trg) to od wieków główny plac miasta. To jednak tylko częściowo prawda - było to rzeczywiście jedno z najważniejszych miejsc w mieście - przez wieki był to port. Plac, nazwany imieniem słynnego skrzypka, kompozytora i pedagoga Giuseppe Tartiniego (1692-1770), który urodził się w Piranie , powstał dopiero w 1894 r., gdy ze względów sanitarnych i zdrowotnych postanowiono zasypać wewnętrzną część basenu portowego. W 1896 r. postawiono niemal na środku nowo powstałego placu brązową statuę Tartiniego - dzieło weneckiego artysty Antonia dal Zotto. Dziś jest to - obok kościoła św. Jerzego - jeden z najbardziej charakterystycznych symboli miasta.
Wiele spośród domów przy pl. Tartiniego to interesujące zabytki, często nierozerwalnie związane z dziejami miasta. Od południowego zachodu plac zamyka gmach sądów wzniesiony w latach 1885-91 wg projektu Giuseppe Moso i Enrica Nordio. Do sądu przylega od strony portu dawna miejska brama św. Jerzego. Jej dzisiejsza forma - arkadowego podcienia na parterze gmachu - reprezentuje styl barokowy. Największy gmach na placu, zajmujący większą część jego zachodniej pierzei, to ratusz. Neorenesansowy budynek powstał w latach 1877-79 i jest dziełem Giovanniego Righettiego. Wyróżniają go nie tylko imponujące - zaskakujące w małym miasteczku - rozmiary, ale także potężny portyk kolumnowy, wysoki na dwie kondygnacje, z kolumnami korynckimi i wielką płaskorzeźbą lwa weneckiego na fasadzie.
Z placu Tartiniego możemy się udać w górę ul. Bolniska do niewielkiego placyku - tarasu przed kościołem i klasztorem Franciszkanów, powstałego w latach 1301-18. Fasada z doryckimi pilastrami to efekt wielkiej przebudowy kościoła z końca XVIII w. Ponad świątynią góruje 30-metrowa wieża. Tuż obok kościoła Franciszkanów, na rogu zaułku łączącego ulicę Bolniska z ulicą IX Korpusu, jest usytuowany miniaturowy kościół Matki Boskiej Śnieżnej. Po raz pierwszy wspomniany w 1404 r., został ufundowany przez nieznaną z imienia mieszczkę z Piranu. Dwa kroki dalej - na rogu wspomnianego zaułka, lecz od strony ul. IX Korpusu - dostrzeżemy kolejny maleńki kościół Matki Boskiej Pocieszenia. Pochodzi z 1493 r., ale w 1692 r. został poddany renowacji i nabrał stylu barokowego. W skromnej fasadzie rzucają się w oczy przede wszystkim piękne kraty w oknach.
Powyżej kościoła docieramy na skraj stromego klifu, opadającego wprost do pieniącego się w dole morza po północnej stronie cypla. Zaraz po prawej zaczyna się betonowa dróżka, która u stóp klifu prowadzi w kierunku osady Fiesa. Natomiast po lewej stronie uliczka Adamiceva prowadzi w górę, ku dominującej nad miastem sylwetce dzwonnicy przy kościele św. Jerzego. Można na nią wejść codziennie od rana do zmierzchu za opłatą 0,50 euro. Można z niej podziwiać piękny widok miasta, a także słoweńską i chorwacką Istrię, wybrzeże włoskie, a nawet Alpy Julijskie i przy znakomitej widoczności - Dolomity.
Z wieży widać zwężający się cypel półwyspu, na którym położony jest Piran. Na samym jego końcu stoi niewielka latarnia morska(na zdjęciu) oraz charakterystyczna wieża z neogotyckim krenelażem i arkadową galeryjką. To wieża małego kościoła św. Klemensa, po raz pierwszy wspomnianego w dokumentach XIII w. Obecny barokowy wygląd zawdzięcza przebudowie z 1773 r. Od zewnątrz wart uwagi jest rokokowy portal, zaś w remontowanym stopniowo, bardzo zniszczonym wnętrzu - strop z dekoracją stiukową.
Na koniec zwiedzania możemy podejść ku widocznym na wzgórzach na wschód od miasta murom miejskim. Najlepiej dostać się tam z pl. Tartiniego ul. Ramzova - mijamy wtedy jeszcze jedną z wewnętrznych bram miejskich, tj. gotycką dolną bramę Raspor. Znacznie wyżej na zboczu wzgórza, ponad zabudowaniami, dochodzimy do dobrze zachowanego ciągu murów z basztami i do górnej bramy Raspor. Najstarsze centrum miasta było otoczone murowanymi fortyfikacjami prawdopodobnie w VII w. Miasto obejmowało dzielnice nazywane od bram miejskich: Miljska (Milje), Stolna (Katedralna), Osrednja (Środkowa), Poljska (Polna). Dobrze zachowany odcinek murów miejskich z basztami na wzgórzu ponad miastem pochodzi prawdopodobnie z lat 1470-1534.
Tekst: Magdalena Dobrzańska-Bzowska, Krzysztof Bzowski/ if/pw, (fot. kasto - Fotolia.com)
piastwygra321