Zęby kół zębatych mogą być nacinane metodą kształtową lub obwiedniową. W przypadku metody KSZTAŁTOWEJ narzędzie ma krawędzie skrawające o kształcie wrębu koła zębatego lub jest prowadzone wzdłuż wzornika o kształcie wrębu koła. Podczas nacinania zębów narzędzie odtwarza zarys wrębu. Po wykonaniu jednego wrębu obrabiane koło zębate obraca się za pomocą podzielnicy o kąt odpowiadający podziałce uzębienia 360o/z (gdzie z-liczba zębów) i nacina się następny wrąb, itd. Jako narzędzia do nacinania zębów metodą kształtową mogą być użyte odpowiednio ukształtowane noże dłutownicze, ścierne oraz modułowe frezy krążkowe lub palcowe.
METODA OBIEDNIOWA polega na tym, że podczas nacinania zębów, część obrabiana i narzędzie wykonują taki ruch względny jakby istniał gdyby część miała nacięte zęby.
FREZOWANIE KSZTAŁTOWE do frezowania kuł zębatych metodą kształtową używa się frezów modułowych krążkowych i palcowych. Zarysy ostrzy tych frezów powinny odpowiadać zarysowi koła nacinanego kształt zęba koła jest wyznaczany przez kąt przyporu, moduł i liczbę zębów. Koła zębate frezowane kształtowo są obarczone błędem wykonania zarysu ostrzy frezu, błędem podziału oraz błędem ustawienia frezów. Z tych względów są one mniej dokładne od kół wykonywanych drogą obwiedniową. Metodą tą wykonuje się zębatki i koła zębate walcowe o zębach prostych i śrubowych.
PRĘDKOŚĆ SKRAWANIA v nazywamy w tym przypadku drogę przebytą w ciągu jednej minuty przez punkt krawędzi skrawającej leżącej na największym obwodzie frezu. Prędkość skrawania wynosi 25-50 m/min. Przesunięcie koła zębatego w stosunku do osi frezu w kierunku ruchu posuwowego w ciągu jednej minuty nazywamy posuwem czasowym fT.
CZAS MASZYNOWY w przypadku obróbki walcowych kół zębatych o zębach prostych i śrubowych oblicza się ze wzoru tM=z L/fT min. Z-liczba zębów nacinanego koła, fT-posuw minutowy, fT=fZ z n, L-długość przesunięcia stołu. L=l+lD+lW. Dla kół z zębami prostymi l=B,
Z zębami śrubowymi l=B/cosb, Szerokość wieńca zębatego, b kąt pochylenia zębów do osi koła, lW – wybieg frezu, lD-dobieg frezu zależny od średnicy frezu i od głębokości skrawania.
FREZOWNIE OBWIEDNIOWE frezy ślimakowe modułowe są używane do nacinania zębów: kół walcowych z zębami prostymi na powierzchni zewnętrznej, kół walcowych z zębami śrubowymi oraz ślimacznic. Przy nacinaniu zębów śrubowych kąt j pochylenia osi frezu oblicza się: j=y+-b, y-kąt wzniosu linii śrubowej frezu ślimakowego, b-kąt pochylenia lii zębów koła nacinanego. Frez ślimakowy jest to narzędzie o kształcie bryły obrotowej utworzonej przez nawinięcie zębatki na powierzchnie walcową w ten sposób, że poszczególne zęby zębatki tworzą zwoje. Zapewnia uzyskanie bardzo dokładnej podziałki nacinanego, koła lecz nie zapewnia tak dużej dokładności wykonania zarysu jak nóż zębatkowy. Frezowanie frezem ślimakowym ma zastosowanie przy wykonywaniu kół niezbyt dokładnych oraz jako obróbka zgrubna kół dokładnych. Metoda obwiedniowa ma również zastosowanie w obróbce wałków wielowypustowcy, kształtowych i kół łańcuchowych. Znalazły zastosowanie w przemyśle obrabiarkowym, samochodowym, lotniczym. Prędkość skrawania odpowiada prędkość obwodowa frezu v=p d n/1000[m/min]. Posuw stanowi przesunięcie frezu wzdłuż osi nacinanego koła odpowiadające jednemu obrotowi nacinanego koła.
DŁUTOWANIE KÓŁ ZĘBATYCH dłutowanie kół zębatych dłutakiem narzędzie zwane dłutakiem ma kształt koła zębatego o zarysie ewolwentowym. Dłutakami nacina się koła zębate walcowe o zębach prostych oraz śrubowych o zazębieniu zewnętrznym i wewnętrznym. Podczas skrawania dłutak wykonuje ruch postępowo zwrotny w górę i w dół. Skrawanie odbywa się tylko podczas suwu roboczego, którym jest ruch w dół. W celu niedopuszczenia do uszkodzenia obrabianej powierzchni podczas jałowego ruchu narzędzia odsuwa się stół wraz z kołem nacinanym. W czasie dłutowanie zębów są wykonywane następujące ruchy postępowo zwrotny, ruch wrzeciona z dłutakiem, obrotowy ruch wrzeciona z dłutakiem, obrotowy ruch stołu z zamocowanym na nim kołem nacinanym, ruch dłutaka po promieniu koła nacinanego, odsunięcie stołu podczas jałowego ruchu narzędzia. Po ukończeniu nacinania uzębienie koła następuje samoczynne zatrzymanie obrabiarki.
rflq