Zagadnienia na autyzm.docx

1.      Autyzm wg ICD-10

Spektrum autystyczne

2.      Etiologia autyzmu – podejścia psychoanalityczne (teoria umysły, deficyty funkcji wychowawczych, koncepcja centralnej koherencji)

TEORIA UMYSŁU

Podejście psychoanalityczne – teoria umysłu – została po raz pierwszy D. Premacka w 1978r. Według teorii umysłu ludzi dysponują systemem pojęć (teorii), dzięki któremu możliwe jest wnioskowanie o stanach umysłu innych osób. Nie możemy zaobserwować procesów umysłowych zachodzących w umyśle innego człowieka, możemy jednak o nich wnioskować na podstawie mimiki, gestów, wypowiedzi i zachowania.

Zaburzenie teorii umysłu w autyzmie – Podłożem obserwowanych w autyzmie jakościowych zaburzeń w kontaktach społecznych, komunikacji, wyobraźni jest deficyt poznawczy. Deficyt ten dotyczy zaburzenia rozwoju wrodzonego modułu zwanego teorią umysłu. W autyzmie nie dochodzi do osiągnięcia pełnej dojrzałości systemu odpowiedzialnego za rozpoznawanie własnych stanów umysłu oraz poprzez analogię o stanach umysłu innych ludzi.

Autysta ma trudności w zrozumieniu czym są intencje, pragnienia, uczucia i przekonania, a także na czym polega udawanie. Zaburzone są także zdolności rozpoznawania twarzy, ekspansji emocji, tworzenia wspólnego pola uwagi, monitowania kierunku patrzenia, brak autorefleksji.

DEFICYTY FUNKCJI WYKONAWCZYCH

Teoria Deficytów Funkcji Wykonawczych, czyli adekwatnych planów czynności w celu osiągnięcia celu, które objawiają się sztywnością zachowania, perseweracjami, koncentracją na detalach, trudnościami w przenoszeniu uwagi i wykorzystywaniu informacji zwrotnych oraz ignorowania informacji nieistotnej, impulsywnością tudzież trudnościami w planowaniu i realizacji planu.

TEORIA SŁABEJ CENTRALNEJ KOHERENCJI

Teoria słabej centralnej koherencji (ośrodkowej spójności) - tłumaczy niezdolność do łączenia różnych informacji w jedną całość tak, by uchwycić sedno zagadnienia, stworzyć pojęcie wyższego rzędu. Słaba centralna koherencja u autystyków powoduje zwrócenie uwagi i zapamiętanie nieistotnych elementów, które nie łączą się w spójną całość, mającą sens i znaczenie.
 

Z deficytu teorii umysłu i słabej centralnej koherencji wynikają zaburzenia funkcjonowania społecznego w autyzmie, takie jak np.:
- nieumiejętność wczuwania się (np. słowa "dzień dobry" oznaczają tylko dosłowną formę
powitania, natomiast osoba z zaburzeniami autystycznymi nie odbiera komunikatu o nastroju rozmówcy, wynikającego ze sposobu, intonacji tej wypowiedzi )
- jednostronność komunikacji - np. poruszenie przez kogoś tematu "pogoda", dla osoby z zaburzeniami autystycznymi jest wyłącznie informacją na temat zjawiska meteorologicznego, a nie pretekstem do zdawkowej uprzejmości (jeśli wybiórczym - dziwacznym jego zainteresowaniem jest meteorologia, powie wszystko, co wie na ten temat, nie zauważając zniecierpliwienia słuchacza).
- brak zdolności do uwzględniania konwenansów społecznych, wyglądający jak brak taktu.
- niezrozumienie udawania, pozorowania, "dyplomacji" w interakcjach z ludźmi (stwierdzenie "król jest nagi", skądinąd prawdziwe, ale "normalny" człowiek o tym nie mówi)
- dosłowna interpretacja zachowań, niezrozumienie ironii, komplementów, oszustwa,
- namowy - stąd możliwość stania się ofiarą. 

3.      Triada objawów autyzmu (treści szczegółowo omawiane na zajęciach)

Obecnie objawy autyzmu dzieli się na trzy następujące kategorię:

·         Zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym

·         Zaburzenia w komunikacji werbalnej i niewerbalnej

·         Sztywność w zachowaniu, zainteresowania i wzorcach aktywności.

Zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym

·         nieprawidłowe kontakty z dorosłymi i rówieśnikami,

·         nieprawidłowości w przebiegu interakcji społecznych,

·         brak przywiązania emocjonalnego,

·         nieróżnicowanie zachowań wobec rodziców i osób obcych

·         unikanie kontaktu wzrokowego i fizycznego;

·         unikanie udziału we wspólnej zabawie, zabawa „obok”;

·         nieadekwatne zachowania społeczne

·         ograniczenie zdolności do udziału w naprzemiennej interakcji z drugą osobą

(nieumiejętność nawiązywania kontaktów społecznych, brak i unikanie kontaktu wzrokowego, nieumiejętność odczytywania interpretowania znaczenia zachowań innych, brak umiejętności wskazywania, trudności z budowaniem relacji społecznych, nikłe komunikowanie się z ludźmi, niezdolność do naprzemiennego wysławiania się, brak zabawy z innymi dziećmi, zabawa „obok” – trudności z odpowiednim naśladownictwem, zaburzona zdolność komunikowania, niezauważanie rodziców, rówieśników, )

Zaburzenia w komunikowaniu się

·         deficyty ilościowe (mutyzm 50% autystów, opóźnienie mowy 80% , mowa ograniczona, bodziec – reakcja, znikoma ekspresja mimiczna)

·         deficyty jakościowe (nieprawidłowe użycie zaimków „Karol jest głodny”, nazywanie przedmiotów, imion ciągle w sposób taki sam, nie różnicować ponieważ sprawia to trudność u dzieci, dziwaczne neologizmy, nierozumienie żartów, ironii, metafor, nieodpowiednie uwagi dzieci - sytuacyjne, odnośnie wyglądu –

·         echolalie:

o       natychmiastowa, bezpośrednia (u takich dzieci występuje chaos w zachowaniach, dzieci korzystają z tej echolalii kiedy źle funkcjonują, źle się czują)

o       odroczona, pośrednia (powtarzanie całych tekstów, reklam, piosenek, echolalie występują w sytuacjach trudnych, gdy dziecko czuje się zagrożone, nauczyciel dąży do wyciszania różnego typu echolalii np. poprzez Knill’a, relaksacje, masaże. Ważne jest aby nazywać sytuacje w których dziecko się aktualnie znajduje)

o       funkcjonalna (postać złagodzona, dziecko korzysta z języka, wykorzystuje język w szkole, a także w domu)

Sztywność w zachowaniu, zainteresowania i wzorcach aktywności.

·         deficyty pragmatyczne, (niezdolność naprzemiennego wysławiania się, brak potrzeby komunikowania się, niezdolność do symbolicznego użycia przedmiotów, ujednolicenie tonu, bez emocji,

·         Sztywny repertuar aktywności

o       zachowania rytualistyczne (powtarzające się schematy zabaw, szczególe zainteresowania, cyframi komunikacją miejską, lepienie z plasteliny, przeciwstawianie się jakimkolwiek zmianą, rutyna dnia, zachowane schematy, )

o       zachowania stereotypowe (wszelkie ruchy rąk, ramion, kiwanie się, wpatrywanie się w światło, pocieranie się dłońmi, chodzenie na placach) –

o       sawanci – wyspecjalizowani w danych umiejętnościach, wysypkowe zdolności

4.      Diagnoza autyzmu przed 12 miesiącem życia i po 2 miesiącu życia

RÓŻNICOWANIE OBRAJÓW PRZED I PO 12 MIESIĄCACH ŻYCIA

(wg Hanny Jaklewicz)

Jeżeli cechy ujawniały się przed 12 rokiem życia, funkcjonowanie jest gorsze  - PARADOKS DIAGNOSTYCZNY – dlatego, że dziecko zdobyło już wcześniej jakieś umiejętności które w znacznym stopniu pomagają mu funkcjonować.

Dzieci z wczesnym rozwojem autyzmu; do 12 miesiąca życia

-        brak kontaktu wzrokowego;

-        brak dążenia do kontaktu z matką a nawet aktywny opór przez nim;

-        brak reakcji na głos matki i jej widok;

-        zaburzenie snu i łaknienia;

-        zaburzony wczesny etap rozwoju mowy (np. brak gaworzenia);

-        specyficzne reakcje na bodźce zmysłowe (np. dziecko nie reagowało na głośne dźwięki a jednocześnie wykazywało dużą wrażliwość na dźwięki o niskim natężeniu);

-        widoczne już w okresie niemowlęctwa stereotypie,

późniejszy rozwój tej grupy dzieci cechuje:

-        stereotypowy  i schematyczny sposób postępowania w zabawie i codziennych aktywnościach

-        pogłębiająca się z wiekiem izolacja społeczna

Dzieci z późnym rozwojem autyzmu po 12 miesiącu życia

·         pierwsze symptomy widoczne przynajmniej po 12- miesięcznym okresie prawidłowego rozwoju

-        wycofanie się z wszelkiej interakcji i unikanie ich (zarówno w kontakcie z rodzicami jak i osobami obcymi);

-        opór przed jakimikolwiek zmianami;

-        obsesyjne postrzeganie raz ustalonego porządku i określonych schematów postępowania;

·         późniejszy rozwój tej grupy cechuje:

-        schematyczna zabawa

-        dużo stereotypii w zachowani w sytuacjach wywołujących napięcie ;

-        regres w rozwoju mowy (pojawiają się echolalia, odwracanie zaimków, lub mowa zanika całkowicie)

W toku terapii ta grupa dzieci czyni wyraźne postępy. Powraca zdolność do komunikowania się oraz zainteresowanie otoczeniem. Proces ten jest jednak długi i przebiega skokowo.

5.      Podstawy komunikacyjne (8 kanałów)

23

1)        Mowa

2)        Gestykulacja

3)        Mimika

4)        Postawa ciała

5)        Sygnały płynące z ciała

6)        Wyraz oczu

7)        Odgłosy nieartykułowane

8)        oddech

6. NADREAKTYWNOŚĆ, PODREAKTYWNOŚĆ W OBRĘBIE UKŁADÓW ZMYSŁOWYCH

Sensoryzmy mogę dotyczyć każdego zmysłu człowieka. U osób z autyzmem występują zaburzenia jednego lub kilku zmysłów, zaburzenia te mogą dotyczyć zarówno zmysłu słuchu, wzroku, węchu, smaku jak i czucia prognoceptywnego. Relacje zmysłowe mogą być nadmiernie podwyższone (nadwrażliwość) tzn. kanały sensoryczne (zmysłowe) są ,,zbyt otwarte „ do mózgu przedostaje się zbyt duża ilość bodźców uszkodzenie mózgu powoduje: nadwrażliwość, zbyt mała wrażliwość, biały szum

7.      IV etapy kształtowania się podstaw integracji sensorycznej, wg Ayers

Cztery poziomy Integracji Sensorycznej wg dr Ayers

1)     Pierwotne systemy sensoryczne ( odruchy bezwarunkowe)

a.       Odruchy bezwarunkowe

b.      Doświadczenia: zmysł dotyku, smaku, zapachu, węchu

c.       Przewaga bierności nad aktywnością

d.      Występują odruchy pierwotne, które się nie integrują

e.       Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna ( trwa przez całe życie)

2)     Umiejętności senso – motoryczne (do gry wchodzi układ przedsionkowy)

a.       Odruchy warunkowe

b.      Fiksacja wzrokowa

c.       Zmiany pozycji

d.      Praca układu przedsionkowego

e.       Świadomość siebie, swojego ciała

f.        Świadomość sprawczości

g.      Odruchy pierwotne zaczynają się integrować

h.      Zaczyna kształtować się lateralizacja

3)     Umiejętności percepcyjno- motoryczne

a.       Złoty okres dużej motoryki

b.      Rozwój staranności

c.       Samoobsługa

d.      ...