sierpien2011.pdf

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

WPISUJE ZDAJĄCY

Miejsce

na naklejkę

z kodem

KOD

PESEL

dysleksja

EGZAMIN MATURALNY

Z JĘZYKA POLSKIEGO

POZIOM PODSTAWOWY

SIERPIEŃ 2011

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron.

Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu

nadzorującego egzamin.

2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to

przeznaczonym.

3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.

5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.

6. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny

i słownika ortograficznego.

7. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej

naklejkę z kodem.

8. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej

dla egzaminatora.

Czas pracy:

170 minut

Liczba punktów

do uzyskania: 70

Część I – 20 pkt

Część II – 50 pkt

MPO-P1_1P-114

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom podstawowy

Część I – rozumienie czytanego tekstu

Przeczytaj uważnie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj

tylko na podstawie tekstu i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej.

Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteś proszona/y.

NA WIEKI WIEKÓW MAMA

1. W domu człowiek ma na miejscu trzy rzeczy: restaurację, pralnię i bankomat –

tłumaczy Jarek, student politologii. – A rodzice są dziś tolerancyjni. Przecież sami

imprezowali, wiedzą, o co chodzi, i nie będą udawać hipokrytów. To raczej kumple niż

klawisze. Nie starają się narzucać swego stylu życia i myślenia . Paweł kończy prawo.

Gdy robi szybki przegląd swoich znajomych z roku, wychodzi na to, że trzy czwarte tych,

którzy są z Warszawy, mieszka z rodzicami. Opóźniający się o całe lata start z domowego

gniazda to nie jest marginalne zjawisko, ograniczające się do wielkich miast czy też klasy

średniej. Połowa polskiej młodzieży, która jest w wieku studenckim (19–24 lata), uczy się.

Prawie 80 procent studentów mieszka z rodzicami. Kolejne 10 procent deklaruje, że dzieli

dom ze współlokatorami, ale oznacza to w większości wypadków, że wyjechali na studia

do innego miasta, wynajęli kwaterę, więc tym prawdziwym domem jest dla nich ciągle dom

rodzinny. Coraz rzadziej ukończenie studiów traktowane jest jako cezura zobowiązująca

do życiowej samodzielności. Wszystko przychodzi dziś później: pierwsza praca, ożenek,

własne mieszkanie.

2. Trend ten widać w całym świecie. Młodzi ludzie mieszkają w rodzinnych domach,

w pokojach wypełnionych sprzętem komputerowym. Wieczne dzieci, schowane przed

dorosłością za stertą gadżetów. Tworzy się społeczeństwo półdorosłych, kidults (połączenie

kid – dzieciak, adult – dorosły). Kiedyś młodych pchało do dorosłości, bo dorosły mógł

więcej. Dziś nie ma w niej już nic pociągającego, to raczej obciążenie. Według prof. Hanny

Świdy-Ziemby rodzina jest dla młodych wyidealizowanym bytem, mityczną wspólnotą, którą

przeciwstawia się światu rywalizacji o sukces. A ponieważ odraczają założenie własnej,

kurczowo trzymają się domu, który jest synonimem bezpieczeństwa. W świecie, w którym

rówieśnicy są konkurentami, rodzice stają się przyjaciółmi. Autentyczny samotny tłum – tak

zdaniem prof. Świdy-Ziemby można określić młode pokolenie. Świat widziany jego oczami

jest smutny. To chaotyczna, niespójna i pozbawiona drogowskazów mozaika. Wrzuceni

w rzeczywistość bez barier, zalewani informacjami, obezwładnieni nadmiarem możliwości,

z których część jest pozorna, czują się zagubieni.

3. łodzi ludzie czują się raczej produktem niż zbiorowym podmiotem. Socjolodzy mają

z nimi kłopot. Są pokoleniem, czy nie są? Czy ta kategoria jest jeszcze w ogóle przydatna

do opisu? Mnogość trendów, amorficzność sprawiają, że wszystkie próby nazwania pokolenia

są jakoś prawdziwe, ale jednocześnie żadna z nich nie jest do końca trafna.

4. Dr hab. Witold Wrzesień podjął jednak próbę usystematyzowania generacji składają-

cych się na to, co ogólnie nazwał Pokoleniem Końca Wieku (urodzeni w latach 1964–1982).

W jego skład wchodzą trzy generacje. Pierwsza to Pokolenie 89, bo mniej więcej w roku

przełomu ustrojowego osiągało ono dojrzałość; dziś przekracza powoli czterdziestkę (roczniki

1964–1970). Dzieci Transformacji (roczniki 1971–1976) dorastały na początku lat 90., dziś

mają po trzydzieści kilka lat. Tych jeszcze przed trzydziestką dr Wrzesień nazywa

Maruderami Końca Wieku (roczniki 1977–1982). Teraz wkracza w dorosłość generacja

Europejskich Poszukiwaczy (roczniki 1983–1988). Generacje przechodzą w siebie dość

płynnie, różni je jednak sytuacja na rynku pracy, stosunek do kariery i sukcesu, typ

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom podstawowy

konfliktów z rodzicami. Maruderzy i Poszukiwacze to właśnie generacje najdłużej

gniazdujące w rodzinnych domach. Ich przedstawiciele są podobni – dotknięci recesją

i bezrobociem, które objęło także młodych wykształconych. Dlaczego poszukiwacze?

Dr Wrzesień tłumaczy: Nowy wiek zaczął się już na dobre, ale jego „nowość”, „nowa

jakość” jest nadal poszukiwana. Nie ma wyraźnych cech, a współczesna młodzież realizuje

swoje poszukiwania coraz bardziej pragmatycznie i bez buntu .

5. Różnice pokażą się najwyraźniej, gdy porównać Poszukiwaczy z Pokoleniem 89.

Sukces starszych był łatwy, bo rynek pracy – jeszcze luźny i świeży – chłonął ich jak gąbka.

Robienie kariery było dla nich modą, stylem życia. Dla Poszukiwaczy jest smutną

koniecznością. Presja na sukces jest nadal ogromna, ale sporo w tym rezygnacji, apatii. Czuje

się, że młodzi mają dystans do kariery. Nie są już naiwni, widzieli koszty życiowe,

psychiczne, zdrowotne, jakie za tym idą. Widzieli, jak nieco starsi od nich, wchodząc

w dorosłość, zderzali się ze ścianą. Już na wstępie są zmęczeni. Młodzi coraz częściej uginają

się pod ciężarem przemian, nie próbują walczyć. Wybierają emigrację zewnętrzną albo

wewnętrzną. Są w wieku, kiedy człowiek może powariować, poeksperymentować, a oni stają

z boku i patrzą, jakby wiedzieli, że i tak nie podskoczą zbyt wysoko – mówi Witold Wrzesień.

6. Analizując typy relacji konfliktów międzypokoleniowych, Witold Wrzesień pisze,

że między Pokoleniem 89 i ich rodzicami dominowały: antagonizacja, czyli stan konfliktu,

lub koegzystencja, czyli życie niby razem, ale obok. Od pewnego momentu zdecydowaną

przewagę uzyskała kooperacja, czyli stan unikania konfliktów, próba maksymalizacji zysków

wynikających z wzajemnych relacji, gdy obie strony pilnują nieprzekraczania misternie

ułożonych reguł. Są to zależności quasi-rynkowe.

7. Bohaterowie badań prof. Świdy-Ziemby wskazywali jako pojęcia pokoleniowo obce,

archaiczne: patriotyzm, cnotę, grzech, samotność, altruizm, ale na tej liście znalazł się też

bunt. Bo do niczego nie prowadzi, a buntując się, można tylko sobie zaszkodzić. A poza tym,

przeciwko czemu się właściwie buntować? Z jednej strony presję na sukces, pęd do kariery,

atrakcyjność, siłę przebicia młodzi postrzegają jako reguły narzucone przez zewnętrzny świat,

ale z drugiej jest to presja zbyt potężna, więc pragmatycznie należy te reguły zaakceptować.

A rodzice są w tej batalii sprzymierzeńcami. Nie ma konkurencyjnych systemów wartości,

więc nie ma o co się bić.

8. Znikły także odzieżowe kody, które kiedyś odróżniały pokolenia. Matki i córki

ubierają się w tych samych sklepach, synowie i ojcowie chodzą do jednego fryzjera.

Co więcej, to dorośli przyjęli kody swoich dzieci, próbują za nimi nadążać. W kulturze, która

promuje młodość i niedojrzałość, to dzieci są ekspertami od rzeczywistości. Dorośli nie są

autorytetem do zdetronizowania, bo zdetronizowali się sami. Nie jesteśmy w stanie stworzyć

zachowań antykonformistycznych, bowiem natychmiast przeradzają się one w konformizm

za sprawą rodziców, którzy ich nie dostrzegają lub wręcz im przyklaskują. Nie możemy

zbudować nowego na ruinach starego, ponieważ stare nie istnieje – deklarują bohaterowie

wspomnianej książki.

9. Od strony rodziców też nie wygląda to jednoznacznie. Niby wiedzą, że w pewnym

momencie należy przeciąć pępowinę i na poziomie werbalnych deklaracji godzą się z tym.

Ale oni także często wolą to opóźniać, ile się da. Mówią: dziecko nie tylko się kocha,

ale i lubi, dobrze się żyje pod jednym dachem z fajnym człowiekiem; oszczędza się nerwy,

bo choćby pozornie sprawuje się kontrolę nad jego życiem; leczy się z syndromu

opuszczonego gniazda. Błędne koło? Na to wygląda.

opracowano na podstawie: Joanna Podgórska, Na wieki wieków mama , „Polityka” 29/2006

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 1. (1 pkt)

Z akapitu 1. wypisz dwa słowa charakterystyczne dla języka młodzieży.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Akapit 2. rozpoczyna zdanie: „Trend ten widać na całym świecie”. O jakim trendzie mowa?

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

W kontekście akapitu 2. wyjaśnij sens metafory „wieczne dzieci schowane za stertą gadżetów”.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 4. (1 pkt)

Wyrażenie „autentyczny samotny tłum” to

A. antyteza.

B. oksymoron.

C. anafora.

D. personifikacja.

Zaznacz poprawną odpowiedź.

Zadanie 5. (4 pkt)

Jak młodzi ludzie postrzegają świat, a jak dom rodzinny? Na podstawie akapitu 2. podaj dwie

cechy świata i dwie cechy domu.

Lp.

Cechy świata

Cechy domu

Zadanie 6. (1 pkt)

Jaką funkcję pełnią słowa „także” i „też” w zdaniach rozpoczynających akapity 8. i 9.?

.......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (2 pkt)

Z akapitu 5. wypisz dwie różnice pomiędzy Pokoleniem 89 i Poszukiwaczami.

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 8. (1 pkt)

W kontekście akapitu 5. wyjaśnij sens metaforycznego stwierdzenia: „nieco starsi od nich [...]

zderzali się ze ścianą”.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 9. (2 pkt)

W akapicie 5. pojawiają się wyrażenia „emigracja zewnętrzna” i „emigracja wewnętrzna”.

Wyjaśnij je.

emigracja zewnętrzna:

.......................................................................................................................................................

emigracja wewnętrzna:

.......................................................................................................................................................

Zadanie 10. (1 pkt)

Na podstawie jakich obserwacji dr Wrzesień nazwał relacje w rodzinie quasi-rynkowymi?

.......................................................................................................................................................

Zadanie 11. (2 pkt)

Na podstawie akapitu 7. sformułuj dwa argumenty uzasadniające odrzucenie przez młodych

buntu jako postawy.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 12. (1 pkt)

Wyjaśnij, na czym polega tzw. detronizacja rodziców.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 13. (2 pkt)

Na podstawie akapitu 9. wyjaśnij, dlaczego rodzice wolą opóźniać wejście dzieci

w dorosłość? Podaj dwie przyczyny.

.......................................................................................................................................................

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: