Seminarium 3. Trzustka. Termoregulacja.
1. Jaka jest prawidłowa temp. Ciała człowieka ?
ok. 37 st. C, wartość ta ulega niewielkim oscylacjom w zależność od pory dnia (najwyższa wieczorem, najniższa rano), wysiłku fizycznego, fazy cyklu menstruacyjnego itd.
2. Dzięki jakim mechanizmom ogólnie mamy stałą temp. Ciała ?
Wymiany ciepła między organizmem a środowiskiem.
3. W jaki sposób organizm produkuje ciepło ?
- spożywanie pokarmów i procesy trawienia
- podstawowa przemiana materii
- praca mięśniowa- wysiłek fizyczny
- drżenie mięśniowe – wzrost napięcia mięśniowego, kurczenie się włókien mięśniowych i produkcja ATP oraz ciepła
4. Jaka jest różnica między hormonami tarczycy i h. Rdzenia nadnerczy ?
Hormony rdzenia nadnerczy działają szybciej niż hormony tarczycy, ale mają krótsze działanie. Jak wyjdziemy na zimno, to adrenalina uwalnia się natychmiast, ale ma krótkotrwałe działanie.
5. W jaki sposób działają ww. hormony ?
Powodują pojawienie się zwiększonej liczby receptorów dla glukozy w błonie komórkowej komórek docelowych i przyspieszają metabolizm w cyklu Krebsa.
6. Które narządy mają wyższą temperaturę niż reszta ?
Wątroba, serce pewnie też
7. W których narządach przekroczenie temp. Jest niebezpieczne ?
- w mózgu i jądrach
8. Jak tracimy ciepło ?
- konwekcja – przenoszenie ciepła w wyniku ruchu cieczy lub gazu ze środowiska cieplejszego do zimniejszego
- promieniowanie – krótkofalowe – tylko pozyskiwanie, długofalowe – pobieranie i utrata ciepła
- parowanie – przez pot
- przewodzenie – między dwiema powierzchniami różniącymi się temperaturą, będącymi w bezpośrednim kontakcie
9. Który proces jest najbardziej efektywny u człowieka ?
- przez promieniowanie- bardzo dużo w czasie snu
- w ciepłym klimacie przez pot
10. Z jakich elementów składa się układ termoregulacji ?
- ośrodek termoregulacji
- termoreceptory i termodetektory
- efektory
11. Gdzie znajduje się ośrodek termoregulacji ?
- w podwzgórzu
- w rdzeniu kręgowym – w pobliżu kanału rdzenia kręgowego lub w obrębie jego ścian
12. Z jakich części składa się oś. Term. W podwzgórzu ?
cz. przednia – ośrodek eliminacji ciepła,
cz. tylna- ośrodek zatrzymywania ciepła
13. Gdzie znajdują się termodetektory ?
- w podwzgórzu, rdzeniu kręgowym, naczyniach krwionośnych, ukł. Pokarmowym
14. Gdzie są termoreceptory ?
- na powierzchni skóry
- są to receptory ciepła i zimna
- receptorów zimna jest więcej
15. Co się dzieje w momencie kiedy człowiek wychodzi na mróz ?
- w podwzgórzu – pobudzenie części tylnej, zahamowanie aktywności cz. przedniej
- skurcz obwodowych naczyń krwionośnych
- wydzielanie hormonów rdzenia nadnerczy, tj. adrenalina
- drżenie mięśniowe
- dostosowanie behawioralne : ubieranie się ciepło, jedzenie/ picie czegoś ciepłego, kulenie się (zmniejszenie stosunku S/V)
* u ludzi mieszkających w chłodnym klimacie odpowiednie dostosowanie : zachowanie lub ponowne wytworzenie brunatnej tkanki tłuszczowej, zdolność do szybkiego skurczu naczyń obwodowych, obniżenie temperatury wewnętrznej, aby zmniejszyć gradient temp. I szybkość utraty ciepła, zwiększenie grubości tkanki tłuszczowej – funkcja termoizolacyjna
16. Co to jest brunatna tkanka tłuszczowa, czym się charakteryzuje ?
- zawiera dużo mitochondriów, które są przystosowane do generacji dużej ilości ciepła na drodze bezdrżeniowej; występuje u noworodków, głównie między łopatkami, wtórnie pojawia się też u osób regularnie nurkujących w zimnej wodzie.
17. Co się dzieje, gdy wychodzę na upał ?
- pobudzenie ośrodka oddawania ciepła
- rozszerzenie naczyń krwionośnych
- wzrost promieniowania
- gruczoły łojowe – wydzielanie potu (ale duża wilgotność powietrza uniemożliwia ten proces)
- zwiększenie pojemności wyrzutowej serca
- ważne jest odpowiednie nawodnienie, gdyż może dojść do zaburzeń elektrolitowych,a w konsekwencji przykurcze mięśniowe i zaburzenia w pracy układu pokarmowego
18. Rodzaje efektorów termoregulacji i przykłady.
- fizyczne – układ krwionośny, gruczoły potowe (wymiana ciepła)
- chemiczne – wątroba, mięśnie, tkanka brunatna (produkcja ciepła)
19. Kiedy powstaje gorączka ?
Gdy wzrasta punkt nastawczy- set point- w podwzgórzu. Wówczas dochodzi do podwyższenia temp. Ciała poprzez generację ciepła, przy czym mechanizmy termoregulacyjne nie są zaburzone.
20. Co musi być, żeby wystąpiła gorączka.
Pirogeny
21. Mechanizm gorączki.
Pirogen egzogenny – np. liposacharyd ściany bakterii powoduje uwalnianie pirogenu endogennego ( IL1, IL6, interferon alfa i gamma, TNF) → stymulacja syntezy prostaglandyn, które działają na przednią część podwzgórza → maleje częstość impulsów z termodetektorów ciepła,a rośnie z termodetektorów zimna → przesunięcie punktu nastawienia na wyższy poziom → spadek utraty ciepła, skurcz naczyń, drżenie mięśniowe
po ustaniu działania czynnika pirogennego → wzrost utraty ciepła → rozszerzenie naczyń krwionośnych, wzmożone pocenie się.
22. Co to jest hipotermia ?
Stan, który występuje, gdy metaboliczne wytwarzanie ciepła nie jest w stanie wyrównać utraty ciepła z organizmu.
23. Jaka może być najniższa temperatura, przy której człowiek może jeszcze sam:
a. funkcjonować
b. żyć ?
a. 28 st. C ; b. 23-25 st. C, poniżej tej temp.- migotanie przedsionków (komór) → śmierć
24. Co to jest hipotermia przypadkowa ?
- Obniżenie T wew. Poniżej 35 st. C u ludzi starszych
- wyniku uszkodzenia reakcji naczynioruchowych, pogorszenia percepcji temp. Otoczenia,
opóźnienie występowania i zmniejszone nasilanie reakcji metabolicznych.
25. Co to jest hipertermia ?
Nadmierny wzrost temp. Wew., gdy ilość ciepła zyskiwanego przez organizm, bądź powstającego w nim w jednostce czasu jest większa niż możliwości jego utraty.
26. Kiedy występuje hipertermia ?
np. w czasie wzmożonego wysiłku fizycznego przy dużej wilgotności powietrza
27. Czym różni się hipertermia od gorączki ?
- w gorączce nie dochodzi do zaburzenia mechanizmów termoregulacyjnych, tylko do zmiany setpointa
28. Co to jest hipertermia złośliwa ?
Genetyczna predyspozycja (chromosom 19) do gwałtownego wzrostu temp. Wew. w czasie zabiegów chirurgicznych w znieczuleniu ogólnym, bardzo trudne do opanowania w warunkach sali operacyjnej.
29. Jakie są hormony regulujące ilość glukozy we krwi ?
Insulina i glukagon – główne
30. Jak działa insulina ?
- zwiększenie receptorów dla glukozy w komórkach docelowych
- wzrost transportu glukozy, aminokwasów, jonów K+
- stymulacja syntezy białka i zahamowanie jego rozpadu (miocyty)
- aktywacja syntazy glikogenu i enzymów szlaku glikolitycznego -
- zahamowanie fosforylaz i enzymów szlaku glukoneogenezy –
31. Jakie są skutki działania insuliny ?
- zmniejszenie stężenia glukozy we krwi
- zwiększenie wychwytywania glukozy przez mięśnie i wątrobę
- zwiększenie wychwytywania kwasów tłuszczowych przez adipocyty
- zwiększenie wychwytywania aminokwasów przez miocyty
- wzmożenie syntezy białka i mRNA w komórkach
- współdziała i potęguje efekty wzrostowe hormonu wzrostu
32. Kiedy następuje spadek stężenia glukozy ?
- okres międzytrawienny
- wysiłek fizyczny
- zimno
33. Co wtedy następuje ?
- rozpad glikogenu
34. Co jest substratem przy dalszym głodzeniu ?
Tłuszcze, a następnie białka.
35. Co to jest podstawowa przemiana materii (BMR)?
Zużycie tlenu w jednostce czasu w odpowiednich warunkach* potrzebne do wytworzenia energii dla procesów fizjologicznych niezbędnych do utrzymania człowieka przy życiu.
* - całkowity spoczynek fizyczny i psychiczny
1. pozycja leżąca
2. od 12 do 14 h po ostatnim posiłku
3. temperatura otoczenia 20 st.C
36. Od czego zależy BMR ?
- powierzchni ciała
- wieku
- płci
mariz.tbg