Podstawy Zarządzania wykład 25-11-2012
Nurt Behawioralny ( lata 20-60 XX wieku )
Wizja człowieka : Homo socialis – człowiek społeczny
Metafora organizacji : organizm , zbiór zasobów i kompetencji
Założenia ogólne :
1. Świat dorosłego człowieka jest zorientowany na działalność zawodową .
2. Praca jest aktywnością grupową .
3. Grupy społeczne powstające w środowisku pracy w znacznym stopniu kontrolują zachowania członków grupy .
4. Jednostka jest motywowana nie tylko czynnikami ekonomicznymi , lecz także psychospołecznymi .
5. Każda grupa ma wewnętrzną strukturę i własny system wartości .
6. Podtsawową funkcją grupy jest chronienie jej przed ingerencją z zwenątrz i niedyskrecją jej członków .
Nurt Behawioralny – szkoła psychologii przemysłowej
Hugo Munsterberg (1863-1916),
Filozof i psycholog niemiecki , prof. Harvard University w Cambrigde .
Osiągnięcia :
Zastosowanie psychologii w biznesie , w przedsiębiorstwach przemysłowych .
Trzy sposób zwiększania wydajności pracy (Hugo Munsterberg ):
1. Odpowiedni dobór człowieka na dane stanowisko pracy .
2. Stworzenie na stanowisku pracy sprzyjających warunków psychologicznych .
3. Motywowanie pracowników przez odziaływanie na ich psychikę .
Nurt Behawioralny – szkoła stosunków międzyludzkich (human relations)
Założenia :
- Chęć zaspokojenia potrzeb społecznych , a szczególnie potrzeby przynależności i uznania .
- Podział pracy zmniejsza możliwość zaspokajania potrzeb społecznych , a to sprawia , że pracownicy poszukują satysfakcji w ramach stosunków nieformalnych .
- Efektywność i niezawodność działań pracowników zależy od ich pozytywnego stosunku do organizacji jako całości .
- Wysoki poziom zadowolenia pracowników można osiągnąć dzięki stosowaniu technik zarządzania , które prowadzą do decentralizacji procesu decyzyjnego i właczenia w jego przebieg wszystkich pracowników .
Mary Parker Follett (1868-1933) psycholog
Min . zaproponowała sposoby rozwiązania konfliktu:
1. Dobrowolne ustąpienie jednej strony
2. Walkę i zwycięstwo jednej strony nad drugą
3. Kompromis
4. Integracja
Elton Mayo (1880-1949) socjolog , prof. Harvard University w Cambridge.
1. Odkrycie istnienia I znaczącej roli małych grup pracowników orach ich wpływu na zachowania innych uczestników organizacji .
2. Wykazanie istnienia tendencji do osiągania pożądanych wyników przez pracowników objętych szczególna uwagą.
Nurt Behawioralny – szkoła motywacji ludzkich , potrzeb ludzkich (human resources )
Abraham Harold Maslow (1908-1970) prof. Psychologii, autor tzw. Piramidy Potrzeb Ludzkich
Piramida potrzeb wg A. H. Maslowa:
1. Potrzeby fizjologiczne – pozywienia , wody , snu , warunki bezpieczeństwa i hignieny pracy itd.
2. Potrzeby bezpieczeństwa – ochrony przed bólem , zabezpieczenia swej przyszłości pewności zatrudnienia , porządku i prawa , uwolnienie od strachu i lęku , zapewnienie sobie świadczeń emerytalnych itd.
3. Potrzeby społeczne – miłości , rodziny , poczucia przynależności do grupy , kontaktu z innymi ludźmi itd. ..
4. Porzeby szacunku i uzania – osiągnięć , potwierdzenia własnej wartości , władzy , prestiżu . niezależnego myślenia i działania itp.
5. Porzeba samorezalizacji – rozwoju , poczucia spełnienia rezalizacji własnego potencjału itd.
Nurt Behawioralny –szkoła zachowań organizacyjnych ( potencjału pracowników )
Douglas McGregor (1906-1964), socjolopsycholog, prof. Zarządzania .
Osiągnięcia:
Dwa poglądy kierowników na zachowania podwładnych : teoria X i Y
Teoria X – negatywny pogląd na robotników
Teoria Y - pozytywny pogląd na robotników
Ok. 15 % pracowników ma podejście do pracy zgodnie z teorią X.!!!!
Podsumowanie Nurt Behawioralny !!!
Przedstawiciele nurtu behawioralnego ( psychospołecznego , socjopsychologicznego ) dowiedli , że na sprawność działania człowieka w organizacji ( obok dobrej organizacji pracy ) wpływ mają właściwe stosunki między ludźmi , odpowiedni ich dobór na stanowiska, właściwy styl kierowania i rozwinięty system motywacji .
Nurt ilościowy
(początki w czasach II wojny światowej )
Teorie ilościowe są oparte na modelu matematycznym , który jest uproszczonym opisem systemu lub procesu wytwórczego .Modele matematyczne są wykorzystywane w procesie podejmowania dezycji .
Zalety stosowania teorii ilościowych –podejście kompleksowe i wykorzystanie wielu metod (symulacja komputerowa , analiza decyzji , programowanie , teorie gier, modele sieciowe itp. .) w poszukiwaniu rozwiązań .
Wady stosowania teorii ilościowych – ograniczoność stosowania . bowiem wielu relacji w procesie zarządzania nie może być opisane w języku matematyki np. zachowaniei postawy uczestników organizacji .
Nurt systemowy i sytuacyjny
( lata 50 – 60 XX wieku )
Wizja człowieka : człowiek zewnątrzsterowany i samorealizujący się
Metafora organizacji : system społeczno – techniczny
Definicje sysemu :
1. Układ elementów stanowiący logiczną całość,
2. Ludzie , zasoby naturalne i artefakty
3. Kompleks elementów znajdujących się we wzajemnej interakcji
4. Zbiór relacji znajdujących się na zbiorze elementów
5. Określona kombinacja czynników współzależnych i współpracujących dla osiągnięcia wspólnego celu.
Nurt systemowy (lata 50-60 XX wieku )
Podtsawy ogólnej teorii systemów stworzyli : biolog, filozof
Ludwik von Bertalanffy (1901-1972) i cybernetyk Norbert Wiener (1894-1964). Duży wkład do teorii systemów społecznych : Herbert A. Simon (1916-2002).
W podejściu systemowym przedstawia się organizację w ujęciu holistycznym ( całościowym ) w ścisłej relacji z otoczeniem , czyli wskazuje się na istotny wpływ otoczenia na kształt i funkcjonowanie organizacji .
Nurt sytuacyjny ( lata 60 XX wieku )
Sytuacja to konkretny zestaw czynników , które wpływają na funkcjonowanie określonej organizacji w danym momencie .
Podejście sytuacyjne – wzajemne odziaływanie otozenia i organizacji : nie istnieje jedna optymalna metoda działania , lecz istnieje wiele rozwiązań alternatywnych , występują związki pomiędzy podsystemami organizacji .
Pomyślne przystosowanie się organizacji do otoczenia zależy od zdolności jej kierownictwa do identyfikacji i właściwej oceny warunków danego otoczenia , a następnie na doborze rowiązań odpowiednich do sytuacji ( warunków otoczenia ).
Koncepcja zarządzania na przełomie XX i XXI wieku .
Wizja człowieka : człowiek uczący się i działający wiedzą
Metafora organizacji : mózg , organizacja inteligentna .
Koncepcja zarządzania na przełomie XX i XXI w.
Wybrane przykłady :
- Szkoła empiryczna (analiza przypadku , sukcesu w zarządzaniu ) –Peter F. Drucker (1909-2005)
-Teoria Z – William Ouchi ( ur 1943)
-Teoria zarządzania nakierowanego na osiągnie dokonałości- T. J Peters i R. Waterman .
-Model konkurencji – G.Hamel i C. Prahalad.
-Business Process Reengineering
-Lean Management
-Benchmarking
-Koncepcja organizacji uczącej się
Peter F. Drucker (1909-2005) prof. zarządzania
Kategorie pracy kierowniczej :
1. Ustalenie celu
2. Organizowanie
3. Komunikowanie i motywowanie
4. Pomiar realizowanego celu
5. Rozwój zawodowy podwładnych
Koncepcje zarządzanie na przełomie XX i XXI w .
Organizacje typu J :
- dożywotnie zatrudnienie
- powolne oceny i awanse
- nie specjalizowane drogi kariery
- ukryte mechanizmy kontroli
- zbiorowa odpowiedzialność
- troska o całość – holizm
Wiliam G. Ouchi ( ur 1943 ) autor teori Z , zarządzanie japońskie ,
Organizacje typu A :
- krótkookresowe zatrudnienie
- szybkie oceny i awanse
- wąsko specjalizowane drogi kariery
- jawne mechanizmy decyzji
- indywidualne podejmowanie decyzji
- indywidualna odpowiedzialność
- troska o szczegóły - segmenty
Kulturowe zróżnicowanie zarządzania
Zarządzanie amerykańskie - strategię podporządkowuje się zaspokojeniu potrzeb i pragnień grup konsumentów
Zarządzanie japońskie – jest skoncentrowane na osiąganiu najwyższej jakości towarów i usług
Zarządzanie europejskie – punktem odniesienia jest strategia globalna i naśladowanie Japończyków
Organizacja jako forma działania zorganizowanego i zespołowego , jako przedmiot zarządzania
- pojęcie organizacji i instytucji
- systemowe ujęcie organizacji / instytucji
- typy organizacji i instytucji
- organizacja w otoczniu
-spawność organizacji
Twórcy polskiej prakseologicznej teorii organizacji wyróżnili trzy znaczenia terminu organizacja :
-czynnościowe
- rzeczowe
- atrybutowe
( Tadeusz Kotarbiński 1886-1981 ) ( Jan Zieleniewski 1903-1973)
Orgaznizacja jako przedmiot zarządzania :
- W znaczeniu czynnościowym ( procesowym ) – organizacja to tworzenie uporządkowanych , harmonijnych całości z określonego zbioru elementów , czyli organizowanie .
- W znaczeniu rzeczowym – organizacja to pewna całość , to rzecz zorganizowana , uporządkowany układ elementów służący powiązaniu czynności umożliwiający osiągnięcie zamierzonego celu , albo zesoł ludzi powiązanych ze sobą wzajemnie ( współpracujących ze sobą ) oraz środki i zasoby , który ciąży do osiągnięcia wspólnego celu .
- W zaczeniu atrybutowym – organizacja to cecha rzeczy lub ciągu zdarzeń ( procesu ) , informująca że wszystkie jej części działają sprawnie , to sposób wewnetrznego zorganizowania całości .
Definicje organizacji ( w znaczeniu rzeczowym )
- organizacja ,, jest dobrowolne ukształtowana grupa celowa , której członkowie chcą osiągnąć cele . ważne dla nich osobiście lub ważne ze względu na dobro publiczne ‘’
- ,, organizacją jest otwary system społeczno- techniczny , który jest celowo zorientowany oraz posiada określoną strukturę , czlu sposób uporządkowania ‘’
Instucjonalizacja –proces przekształcenia organizacji w instytucję
Organizacja ---------------- Formalizacja --------------Instytucja
Formalizacja organizacji polega na ustaleniu wzorców zachowania człowieka w organizacji niezależnie od tego czy będzie on działał samodzielnie , czy grupowo .
Organizacja a instytucja :
- Instytucja to sformalnizowana organizacja
- Większość organizacji to instytucje
- Instytucje różnią się stopniem formalizacji
- Każda instytucja jest organizacją , ale nie każda organizacja jest instytucją
ysa6