J. J. Rousseau 1712-1778 – pisarz filozof (naturalizm). „Emil, czyli o wychowaniu
John Locke wychowanie gentelmana w ojczystym języku
J. H. Pestalozzi-(Jak Gertruda uczy swoje dzieci?) dziećmi ubogimi i osieroconymi
J. F. Herbart – opracował teorię dydaktyczną w szkole średniej. Dało to początek formalnego nauczania.
Empiryczni- poprzez bodźce
Bronisław Trentowski (1808-1896) pegag epoki romantyzmu . „Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej, słowem wykształcenie naszej młodzieży” . Dzieci uczyły się bo chciały poznać Polskę i jej historię.
Karol Libelt – 1807-1875, prekursor przekształcania romantycznego czynu narodowego w czyn realnej pracy organicznej
Systemy pedagogiczne Trentowskiego i Libelta wyrastały polemistycznie z ducha idealistycznej filozofii niemieckiej.
Henryk Wernic – 1829-1905, ewolucja od pedagogiki romantycznej do realistycznej pedagogiki pozytywistycznej
Najważniejsze prądy i kierunki w pedagogice XX wieku.
Pedagogika naturalistyczna – E. Key
Pedagogika pragmatyczna (nauczanie przez działanie – Dewey, James, Claparede)
Pedagogika psychologiczna
Pedagogika kultury (każda jednostka żyje w określonych warunkach i zbiorowości)
Pedagogika socjologiczna i społeczna
Pedagogika egzystencjalna
Pedagogika marksistowska (pedagogika bloku wschodniego)
pegag. psych
Alfred Binet – 1871-1911, w 1892 założył w Sorbonie pierwsze laboratorium dla badań psychologii dziecka
St. Hall- Child Study w 1904 w uniwersytecie w Worcester (USA).
E. Meumann - laboratorium w Hamburgu
Jan Władysław Dawid (1859-1914) – jego prace to: „Zasób umysłowy dziecka”, „Inteligencja, wola i zdolność do pracy”
Alfreda Bineta Pierwsze badanie nad psychiką dziecka 1870r. (Perez). Za założyciela uważa się
Perez 1870r
Kierunki wpływu psychologii na pedagogikę psychologiczną początku XX wieku:
Pedagogika funkcjonalna – podstawowe prawo to prawo potrzeby, każda jednostka ze swoimi potrzebami i funkcjonowaniem stanowi taką jednostkę a nie inną.
W. Jeames na rozwój dziecka wpływa element biologiczny.
E. Claparede (1873-1940)
Psychologia psychoanalityczna – pedanalizą.
Według Freuda- Jednostka może zamienić nieświadome w świadome właśnie po przez terapię. Opierała się na metafizyce życia nieświadomego.
Oscar Pfister zastosował psychoanalizę do rozwiązywania zagadnień pedagogicznych. Pedagogikę psychoanalityczną nazwał pedanalizą.
Psychologia indywidualna –
Alfred Adler (1870-1937)–
Biopsychologiczna pedagogika
J. Korczaka Dziecko jest pełnym człowiekiem, ma prawo do szacunku, do popełniania błędów itd.
Pierwsze pedagogiczne eksperymenty:
- różne odmiany szkół aktywnych i szkół pracy (Dewey i Kerschensteiner)
- Kilpatrick - metoda projektów
- Owidiusz Declory – metoda ośrodków zainteresowań
- Hall Quest
- Karol Linke – nauczanie łączne
- Steiner
- Freinet
- Montessori
- Helen Parkurst – plan daltoński
- S. Neill – Sammerhill
- Józef Antoni Sickinger – system mannheimski
Definicja pedagogiki emancypacyjnej – jest to proces, w którym podmiot świadomie, czyli sam podejmuje czynności, które pozwalają mu uwolnić się z różnych zależności i nacisku doprowadzając go do wolności.
Izonomia (gr. równouprawnienie) stan jaki następuje w wyniku uwolnienia jednostki od obowiązków w osiąganiu należytych jej praw poprzez przekazanie jej tych praw.
Nurt indywidualistyczno – anarchistyczny – emancypacja tutaj to uwolnienie się spod władzy społecznej dominacji do samostanowienia, samoregulacji.
A. S. Neill Summerhill- ). Uważał, że dom rodzinny jest miejscem niebezpiecznym, wręcz toksycznym dla dzieci –. Głosił emancypacje dziecka.
Nurt polityczny
Paulo Freire – pedagogika uciśnionych Twórca alfabetyzacji. Pedagogikę uciśnionych wykuto z a nie dla uciśnionych
Antyszkolny nurt pedagogiki wyzwolenia, czyli deskskolaryzacja społeczeństwa
Illich- społeczeństwo bez szkoły” krytykował system edukacyjne i propagował descholaryzację.
Pedagogika krytyczna jako teoretyczny opór przeciwko oświacie systematycznej – jej założenia i kierunki realizacji.
Nurty krytyki szkoły: Nurt krytyki adaptacyjnej – do niego zaliczamy nurt konserwatywny i liberalny
Konserwatywny, Liberalny
Sergiusza Hessena wizja rozwoju dziecka widział w kulturze czynnik dynamizujący rozwój jednostki
. H. Giroux´a. pedagogika oporu Deterministyczne teorie reprodukcji ekonomicznej
- jawne i ukryte programy nauczani .
2Deterministyczny model reprodukcji kulturowej:
- z jednej strony to tworzenie obszarów wspólnej kultury
- z drugiej strony to negacja dziedzictwa kulturowego grup zdominowanych.
Dominuje kultura społecznych elit,- prowadzi do symbolicznego „gwałtu” na grupach poddanych. . Kultura ciszy – ciche przyzwolenie na to, aby kultura dominującą nadal dominowała
Elizabet Elsworth- problem rasizmu
Antypedagogika i alternatywna pedagogika humanistyczna
A ntypedagogika- powstała pod koniec lat 70 XX wieku
- dziecko jako podmiot a nie przedmiot
- W Polsce w 1985r. H. Widma został zaproszony do Uniwersytetu Łódzkiego i tam wygłosił wykład o antypedagogice
- Bogusław Śliwierski czołowym przedstawicielem antypedagogiki w Polsce
- Hubertus von Schonebeck wygłosił wykłady w Polsce w styczniu 1990r.
Przeciwnicy przedmiotowości dziecka
-John Holt- wybitny prawnik, założyciel ruchu praw dziecka pod nazwą „John- Holt- Associaton”; autor książki Pt. „Do diabła z dzieciństwem: o prawach i potrzebach dzieci”
- Richard Farson- psycholog, współzałożyciel Western
Główni przedstawiciele antypedagogiki:
Henrich Kupffer („Antypsychiatria a antypedagogika”), ustosunkowuje się do konfliktu międzypokoleniowego, należy zrezygnować z wychowania dzieci, nie można wtłaczać swoich planów w życie dzieci
Ekkehard von Braumuhl („Antypedagogika. Badania celem zniesienia wychowania”) w 1975r. upowszechnił w tej książce nurt antypedagogiki; nie wolno dorosłym kształtować dzieci na swój wzór; popierał nauczanie domowe
Hubertus von Schonebeck- twórca radykalnej odmiany antypedagogiki w RFN, tzw. „duchowy przywódca antypedagogiki” w Europie Zachodniej, mieli na niego wpływ C. Rogers i E.von Braumuhl, napisał książkę „Kocham siebie takim, jakim jestem”;
Ashley Montagu- uważał, że im ludzie są młodsi tym są bardziej otwarci, powinno się być jak najdłużej młodym, świeżym i otwartym, zachowującym chęć do pracy i uczenia się; napisał książkę „Dojrzeć do bycia dzieckiem”
Polskie prawodawstwo odnośnie dzieci:
- Konstytucja RP
- Prawo międzynarodowe
- wyrasta z nurtu pozytywistycznego
- Dziecko jest przedmiotem prawa, nie jest osobą prawną
- Dziecko w wieku 18 lat zyskuje zdolność do czynności prawnych
man1957