Opis
Rodzina: Cornaceae – dereniowate
Znane jest kilka gatunków tych zimozielonych krzewów o zwartym pokroju, które dorastają do 3 m wysokości. Aukuba japońska jest jedynym gatunkiem mającym znaczenie w uprawie. Na mięsistych pędach dorastających do 2 m wysokości, osadzone są błyszczące, zielone, nieco skórzaste, owalne lub lekko lancetowate liście, często z płytkim i nieregularnym ząbkowaniem. Liście wielu odmian są pokryte złotymi plamami. Kwiaty, które pojawiają się wczesną wiosną (III-IV), są niepozorne. Gatunek należy do roślin dwupiennych co oznacza, że kwiaty męskie są na innej roślinie, a żeńskie na innej. Zatem chcąc mieć owoce trzeba mieć obie formy i postawić je niedaleko od siebie. Wspomniane owoce są owalne, czerwone i mogą pozostawać na roślinie przez kilka miesięcy. Roślinę gatunkową uprawia się jednak dość rzadko bo wiele odmian uprawnych ma bardziej dekoracyjny wygląd oraz dlatego, że odmiany te są na ogół niższe od rośliny gatunkowej i mało która przekracza wysokość 2 metrów. Wykaz najczęściej spotykanych odmian.
‘Crotonifolia’ to męska odmiana, która ma wyjątkowo urozmaicony, jaskrawy wygląd dzięki dużym, błyszczącym, zielonym liściom pokrytym żółto-kremowymi plamami. Niektóre okazy odmiany Crotonifolia wykazują cechy żeńskie i wydają owoce.
‘Golden King’ to męska roślina, której liście pokryte są dużymi złotymi plamami. Najlepiej rośnie w miejscu częściowo zacienionym.
‘Gold Dust‘ to roślina żeńska, częściowo zimotrwała. Liście powcinane, ciemnozielone, z małymi nieregularnymi plamkami, rośnie do 2,5 m wys.
‘Mr Goldstrike’ ma powcinane zielone liście w drobne żółto-złote plamki.
‘Rozannie’ jest zwartym krzewem z kwiatami zarówno żeńskimi, jak i męskimi, z których wyrastają duże owoce. Ciemnozielone błyszczące liście mają ząbkowane brzegi.
‘Variegata’ ma liście gęsto nakrapiane złotymi plamkami. Liście tej odmiany są trochę szersze niż liście roślin gatunkowych. Spotykane są zarówno rośliny żeńskie, jak i męskie.
‘Pictura’ -z dużą, żółtą plamą na środku blaszki liściowej, otoczoną licznymi, drobnymi plamkami.
‘Luteocarpa’ – o liściach ząbkowanych i żółtych owocach.
Występowanie: Rośnie w lasach zarówno nizinnych jak i górskich nat terenie całych Chin i Japonii.
Wysokość: Roślina rośnie wprawdzie dość wolno i w około 5 lat dorasta do 150 cm lecz jej maksymalny wymiar to około 2,5 metra wysokości i ponad metr szerokości. Zastanówmy się zatem już w momencie zakupu czy mamy dla niej miejsce.
Termin kwitnienia: Kwiaty nie mają wartości zdobniczej. A jak wyglądają w dużym powiększeniu można zobaczyć klikając na link http://forums.dpreview.com/forums/readflat.asp?forum=1022&message=27374094&changemode=1
Kolor kwiatu: Brudnoczerwono-purpurowy.
Stanowisko: Od półcienia do lekkiego cienia.
Wymagania: Kupując tę roślinę zawsze będziemy mieć dylemat wsadzić do ogrodu czy trzymać jako roślinę tarasową. Przypominam, a co młodszych informuję, że do niedawna aukuba była rośliną wyłącznie domową.
Dla posiadaczy ogródków
W naszym kraju zimno może być tak samo wszędzie jedynie ilość dni z bardzo niskimi temperaturami jest większa we wschodnich niż zachodnich rejonach. Tylko dlatego łatwiej przetrwają rośliny pod Wrocławiem niż pod Rzeszowem.
Próbuję powiedzieć, że bez większego znaczenia gdzie mieszkamy, natomiast ważny jest mikroklimat i nasza determinacja. Jeśli stworzymy roślinie zaciszne miejsce i nie wystawione na południowe słońce, nie zapomnimy o podlewaniu jeśli w zimie zdarzy się długi okres pogody słonecznej i suchej oraz po wcześniejszym podlaniu zabezpieczymy korzenie choćby kompostem i górę kilkakrotnie okręconą agrowłókniną to spokojnie możemy sadzić w gruncie. Nawet jeśli część pędów podmarznie to roślina to szybko zregeneruje uruchamiając pączki śpiące jak i odrosty korzeniowe. Pamiętajmy tylko – sadzić należy wiosną by roślina miała czas na przystosowanie się do takich warunków oraz o fakcie, że gleby leśne to gleby przepuszczalne i na ciężkich glebach należy wykopać dwa razy większy dół niż potrzeba i ziemię z dołka rozluźnić żwirem oraz pod korzenie dać warstwę drenażową.
Problem pojawi się w momencie kiedy nasza roślina zrobi się duża. Zatem kupując z myślą o sadzeniu w gruncie wybierajmy odmiany te najniższe.
Dla tych którzy nie chcą ryzykować
Wprawdzie jest to duża roślina, ale rośnie dość wolno dlatego przesadzenia dokonujemy wtedy gdy naprawdę nie ma innego wyjścia. Młodsze co 2 lata a starsze co 4-5 lat. Przy czym to tylko sugestia, naprawdę liczy się tylko stan korzeni i jeśli nawożeniem wyrównamy brak ziemi to i młode mogą poczekać 3 lata na przesadzenie. Podłożem może być zwykła ziemia do kwiatów tylko należy ją wzbogacić o 1/3 objętości wermikulitu lub grysu akwarystycznego średniej wielkości – pamiętając, że w naturze rośnie na bardzo porowatych glebach typu leśnego. To że roślina ma nieco skórzaste liście jest zasługą swoistych wosków pokrywających blaszkę liściową. Stanowią one obronę rośliny przed nadmiernym parowaniem, dlatego polewanie należy uzależnić od tego jak wygląda ziemia w doniczce. Powinna 1/3 część ziemi przeschnąć zanim podlejemy po raz kolejny. Nawożenie można dawać raz w tygodniu lecz połową dawki. Używamy nawozu o zrównoważonym składzie i raz w miesiącu dajemy nawóz o zwiększonej dawce potasu by pomóc roślinie w lepszym wybarwieniu liści. Właśnie z powodu barwności liści nie możemy używać nawozu do roślin zielonych bo podwyższona w nim dawka azotu będzie sprzyjała większej zieloności liści.
Po ustabilizowaniu się temperatury i jeśli mamy miejsce gdzie słońce jest tylko rano lub późniejszym popołudniem wynosimy roślinę na zewnątrz. Z powrotem wnosimy już we wrześniu jeśli dysponujemy tylko parapetem. Dysponując chłodnym (5—8 0C) i widnym pomieszczeniem możemy wnieść najpóźniej jak się da wiedząc, że aukuba zniesie przymrozki do -10 0C. Lepiej jednak do końca nie ryzykować i narzucić na roślinę płachtę z agrowłókniny na noc.
Bez względu na sposób uprawy roślina dobrze znosi przycinanie. Zatem jeśli pojawią się nowe przyrosty całkiem zielone, jakieś gałązki podmarzną lub ogólny wygląd krzewu chcielibyśmy zmienić to nie ma problemu.
Mrozoodporność : Niepełna.
Rozmnażanie: Aukubę rozmnaża się przez wysiew nasion zaraz po zbiorze jesienią lub przez sadzonkowanie.
W lutym lub sierpniu pobiera się z roślin matecznych sadzonki wierzchołkowe albo pędowe i ukorzenia w temperaturze 20-22°C. Możliwe jest także ukorzenianie w temperaturze 12-15°C jednak ukorzenianie trwa wtedy znacznie dłużej. Dobrze ukorzenione rośliny sadzi się do doniczek o średnicy 12 cm, w ziemię do której warto dodać trochę gliny. Jeśli ukorzenialiśmy wiosną to przez cały sezon należy przycinać pędy gdy te mają około 15-18 cm wysokości. Zatem zabieg musi być dokonany przynajmniej dwa razy. Uzyskamy wówczas mocno rozkrzewioną roślinę. Natomiast sadzonki sporządzone jesienią sadzi się po ukorzenieniu do doniczek i pozostawia przez zimę bez przycięcia ale wówczas trzeba utrzymać temperaturę 5-8 0C by roślina nie podjęła wzrostu. Dlatego rozmnażając na potrzeby własne lub przyjaciół róbmy to wiosną bo mniej z tym problemów.
Choroby i szkodniki: W naszym klimacie roślina wyjątkowo odporna na zagrożenia.
Aleteja