UKŁAD LIMFATYCZNY
Jest wraz z układem krwionośnym częścią układu naczyniowego. Układ ten jest równoległy do części żylnej układu krwionośnego i jego przepływ jest do sercowy. Naczynia chłonne podobnie jak żyły zawierają liczne zastawki.
Rola układu chłonnego:
· Zapewnia drenaż tkankowy czyli odprowadza płyny tkankowe z narządów.
· Transport tłuszczów (ok. 70% tłuszczów jest w kosmkach jelitowych wchłaniane do naczyń chłonnych)
· Udział w procesach odpornościowych organizmów.
Elementy składowe układu chłonnego:
· Limfa (chłonka)
· Naczynia limfatyczne
· Narządy limfatyczne
Limfa – jest zasadowym płynem powstającym z płynu tkankowego. Stężenie elektrolitów jest podobne do osocza. Różnicą jest mniejsze stężenie białek, a większe limfocytów, makrofagów i przeciwciał. Skład limfy zależy w dużej mierze od tkanek w których powstaje. Limfę zawierającą dużą ilość tłuszczu wchłoniętego w jelicie nazywa się mleczem( ze względu na białawe zabarwienie). Produkcja limfy to 1-2 l na dobę.
Naczynia chłonne – początkiem są naczynia chłonne włosowate, które rozpoczynają się ślepo w narządach i tkankach. Łączą się one w naczynia chłonne właściwe, zgodnie z zasadą zwiększania średnicy, a zmniejszania liczby naczyń. Naczynia te łączą się następnie w pnie chłonne, które w efekcie wytworzą dwa przewody chłonne.
Przewód piersiowy lewy - Powstaje z połączenia pni jelitowych i lędźwiowych. Jelitowy prowadzi chłonkę z jelit, lędźwiowe z kończyn dolnych i miednicy mniejszej. Miejscem połączenia pni jest rozszerzenie nazywane zbiornikiem mleczu. Następnie zbiornik zwęża się tworząc przewód piersiowy, który uchodzi do lewego kąta żylnego odprowadzając chłonkę do układu żylnego. Przed ujściem do przewodu uchodzą: pień szyjny lewy, pień podobojczykowy lewy i pień oskrzelowo-śród piersiowy lewy – zbierają one chłonkę z lewej strony głowy, szyi, lewej kończyny górnej i lewej strony klatki piersiowej. w efekcie przewód piersiowy odprowadza chłonkę z ¾ ciała ludzkiego.
Przewód chłonny prawy – powstaje z połączenia pni: szyjnego prawego, podobojczykowego prawego i oskrzelowo - śród piersiowego prawego. W związku z tym zbiera chłonkę z prawej strony głowy i szyi, prawej kończyny górnej i prawej strony klatki piersiowej i odprowadza ją do prawego kąta żylnego.
Narządy chłonne – do narządów chłonnych zalicza się grasicę, śledzionę, węzły chłonne, migdałki i grudki chłonne jelit( i oskrzeli).
Grasica – leży w śródpiersiu , za mostkiem. Największe rozmiary osiąga w okresie dojrzewania, potem stopniowo ulega stłuszczeniu i zanikowi. Jest miejscem dojrzewania limfocytów wyprodukowanych w szpiku kostnym. Jej komórki to tzw. ciałka Hassala.
Śledziona – jest największym narządem układu limfatycznego. Jej rolą jest produkcja limfocytów, wytwarzanie przeciwciał, rozpad krwinek czerwonych, magazynowanie krwi, a w życiu płodowym pełni rolę krwiotwórczą. Jest położona w górnym piętrze jamy brzusznej w podżebrzu lewym wzdłuż 10 żebra. Zbudowana jest z tzw. miazgi białej związanej z limfocytami i miazgi czerwonej, w której rozpadają się krwinki czerwone. Pomiędzy miazgami znajduję się tzw. strefa brzeżna. Jest to miejsce gdzie limfocyty zatrzymują się na 30 – 40 min. Jest bardzo dobrze ukrwionym narządem. W ciągu doby przepływa przez nią ok. 250 l krwi. Jej krążenie to krążenie dziwne typu otwartego tzn. że krew wynaczyniania się do zatok śledziony aby mogło dojść do rozpadu krwinek czerwonych.
Węzły chłonne – narządy występujące na drodze naczyń chłonnych. Są to skupiska tkanki limfatycznej otoczone torebką łącznotkankową. Są miejscem tworzenia limfocytów i ośrodkiem niszczenia obcych związków. Występują zawsze w grupach: małych – 3-6 węzłów i dużych 10 -30. Największe skupiska leżą w tkance podskórnej w okolicach szyi, dołu pachowego i pachwiny. Torebka otaczająca węzeł wnika w jego miąższ i dzieli go na płaciki. Pomiędzy torebką a miąższem tworzą się przestrzenie nazywane zatokami. Do każdego węzła uchodzi kilka naczyń doprowadzających, a wychodzi najczęściej jedno naczynie odprowadzające, a więc w obrębie węzłów dochodzi do redukcji naczyń. Węzły mają kształt owalny lub fasolkowaty i są wielkości od 1mm – 3 cm.
Elunsia