Faszyzm we Włoszech
1. Włochy po I Wojnie Światowej:
* kryzys wewnętrzny (rezultaty wojny rozczarowały społeczeństwo, straty były większe niż korzyści)
*zadłużenie kraju
* inflacja
* bezrobocie (redukcja miejsc pracy)
* Włochy dostały tylko Istrię i południowy Tyrol
* kryzys gospodarczy
* kryzys systemu demokratycznego (silne rozdrobnienie partyjne, było przyczyna słabych i krótkotrwałych rządów; korupcja wśród polityków → naród szuka nowych ugrupowań)
IX 1919 – grupa włoskich kombatantów z Gabriele D'Annuzio na czele zajmuje port w Fiume (Chorwacja), chce przyłączenia go do Włoch (Liga Narodów w 1924r. uznaje tę włoską aneksję)
1921 – utworzenie Włoskiej Partii Komunistycznej (WPK) [należała do Międzynarodówki Komunistycznej – Komiternu; partia dążyła do wywołania rewolucji komunistycznej]
1919 – utworzenie przez weteranów wojennych Związku Weteranów
1921 – Związek Weteranów z inicjatywy Benito Mussoliniego przekształca się we Włoską Partię Faszystowską
Włoska Partia Faszystowska: * są za przejęciem przez państwo kontroli nad gospodarką,* są za reformą rolną * są za konfiskatą dóbr Kościoła Katolickiego * są za likwidacją monarchii * są za wprowadzeniem progresywnych podatków (rosnących wraz z zamożnością podatników) * postulat utworzenia Wielkich Włoch (nawiązujących swoim istnieniem do Imperium Rzymskiego) konieczność militaryzacji społeczeństwa
Czarne koszule (squadre; Ochotnicza Milicja Bezpieczeństwa Narodowego) – faszystowskie bojówki paramilitarne, które zwalczały politycznych przeciwników
Mussoliniego popierali przemysłowcy i wojskowi; po zrezygnowaniu z haseł antyklerykalnych i republikańskich opowiedział się za nim też król i Kościół. Twierdzono, że Mussolini jako premier może ocalić państwo, stworzyć stabilny rząd i uratować państwo przed anarchią.
1922 – przesilenie polityczne → strajk generalny ogłoszony przez socjalistów sparaliżował kraj, przeciw strajkującym wysłano bojówki faszystowskie, nastąpiły krwawe zamieszki.
27-29 październik 1922 – Mussolini przejmuje urząd premiera z rąk Wiktora Emanuela II; dla podkreślenia, iż władzę przejął przy użyciu siły zorganizowany zostaje Marsz 40tys. Czarnych Koszul
Rządy Mussoliniego:
* rząd koalicyjny
* reformy gospodarcze (zmniejszył bezrobocie → prace publiczne)
* reforma rolna (osuszył bagna, a ziemie nadał rolnikom)
* rozbudowa opieki socjalnej (opieka nad matką i dzieckiem)
* wydał Kartę Pracy - 1927 (przymus pracy i ograniczenie praw robotników, regulowała stosunki pracy, ubezpieczenia, płatne urlopy, zakazywała strajku i lokautu, dla strajkujących przewidziano wysokie kary pieniężne )
* usprawnił opiekę medyczną kolej i pocztę
*decyzja o zwiększeniu i unowocześnieniu armii przyczyniła się do rozbudowy przemysłu samochodowego, samolotowego i zbrojeniowego
* zrezygnował z haseł nacjonalizacji gospodarki i zachował własność prywatną
* wprowadził system korporacji (miał on zastąpić tradycyjne partie i związki zawodowe [korporacje – zrzeszenia pracowników jak i pracodawców, tworzone dla poszczególnych działów gospodarki, ich przedstawiciele zasiadali w Narodowej Radzie Korporacyjnej; pracownikom zakazano: organizowania strajków, zrzeszania się w wolnych związkach zawodowych, a pracodawcy nie mogli organizować lokautów, czyli masowych zwolnień]
* rozwój sportu
* likwidacja bandytyzmu
* zmusił mafię sycylijską do przejścia do ścisłej konspiracji
* delegalizacja wszystkich partii prócz faszystowskiej
* wprowadził cenzurę
* tajna policja polityczna
* zachował monarchię (król pełnił funkcję reprezentacyjną)
Cechy włoskiego faszyzmu: brak masowego terroru; brak haseł rasistowskich czy antysemickich
od 1925 – premiera zaczęto nazywać duce (wódz) od tej mory mówi się o władzy dyktatorskiej Mussoliniego
1929 – traktaty laterańskie (Mussolini; papież Pius XI); akt wyodrębniających politycznie i terytorialnie państwo Watykan, uznających jego niezależność i niepodległość
Faszyzm - kierunek polityczny powstały po I wojnie światowej, głoszący hasła skrajnie nacjonalistyczne, antydemokratyczne i antyliberalne, zmierzający do stworzenia państwa totalitarnego i monopartyjnego.
Faszyzacja - wprowadzanie faszyzmu lub uleganie jego wpływom
Propaganda - szerzenie, krzewienie, zaszczepianie idei (systemów idei), zwłaszcza poglądów społecznych, religijnych i politycznych oraz haseł i symboli
Dyktatura - nieograniczona władza w rękach jednostki lub niewielkiej grupy
Kult jednostki - polega na wywyższaniu jakiejś osoby i przypisywaniu jej szczególnych cech, zasług oraz decydującego wpływu na życie państwa i społeczeństwa
Wielka Rada Faszystowska - organ włoskiej Narodowej Partii Faszystowskiej, działający jako ciało doradcze B. Mussoliniego. Skupiała członków władz partyjnych oraz wysokich funkcjonariuszy faszystowskich. Kierowała pracami rządu, nadrzędna w stosunku do parlamentu.
summertime2