sciaga.doc

Metr-m-długość, kilogram-kg-masa, sekunda-s-czas, amper-A natężenie prądu elekt., kelwin K-temperatura, kandela-cd natężenie światła, mol-mol liczność materii, radian-rad- miara kata płaskiego[rad]=[m/m=[1], steradian Sr- miara kata bryłowego, [Sr]=[m2/m2]=[1], Tk=t(stopnie C)+ 273,15. Jednostki pochodne siła-niuton N – (kg*m)/s2, cisnienie-pascal 1Pa= 1N/1m2=1kg/1m*s2 ,energia,praca dżul J N*m 1J=1N*m, 1J=1W*s, moc-wat-W (kg*m2)/s2 1W=1J/1s=1kg*m2/1s2, 1W=1V*1A,
ELEKTROMAGNETYZM: ładunek elektr.-kulomb-C, napięcie elektr.-wolt/kulomb-W, pojemność elektr. farad wolt-F, rezystancja(opór) (om) farad Q, przewodność elketr. Siemens S, strumień magnetyczny Wb, indukcja magnetyczna-tesla, indukcyjność- henr.
KOLUMB-(C)- ładunek elektr. Przepływający w czasie 1s przez przekroj poprzeczny przewodnika,gdy natężenie prądu elektr. Płynącego przez te powierzchnie wynosi 1amper: 1C=1A*1s, 1C=1F*1V
WOLT-miedzy dwoma punktami pola występuje różnicą potecjalow (napniecie elktr.) 1V, jeśli praca wykonana przy przesuwaniu ładunku 1C, miedzy tymi punktami wynosi 1J: delta=1J/1C=1W/1A=(1kg*m2)/1A*s2
Farad-jest to pojemność elektr. Przewodnika elektr., którego potencjał zwiększa się o 1wolt po dostarczeniu ładunku 1kulomba:1F=1(C/V)=1kg-1*m-2*s4*A2=(1A*1s)/1V
Om-to opór elektr. Miedzy dwiema powierzchniami ekwipotencjalnymi przewodu jednorodnego, prostoliniowego, gdy występujące miedzy tymi punktami niezmienne napięcie elektr 1V wywołuje  w tym przewodzie prąd elektr.1A: 1Ω=1V/1A=(1kg* 1m2)/1s3*1A2
Siemens-odwrotność Oma: S=1/ Ω=(s3*A2)/kg* m2
Weber-(Wb)-jest to także jednostka ilości magnetyzmu w biegunie magnesu: Wb=kg*m2)/s3*A2=T* m2=V*s
Tesla(T) jednostka indukcji magnetycznej:
T=Wb/ m2=N/A*m=kg/ s2*A
Henr(H)-jest to indukcyjność takiego obwodu, w którym prąd o natężeniu 1A wytwarza strumień magnetyczny o wartości 1 webra lub tez:obwod ma indukcyjność jednego henra jeśli przy jednostronnej zmianie prądu o 1A w czasie 1s indukuje się w nim napięcie samoindukcji równe 1V: H==(m2*kg)/s2*1A2Wb/A=(V*s)/A=(m2*kg)/c2
Optyka: strumień światła lumen Im, cd*sr, natężenie oświetlenia luks Ix, (cd*Sr)/m2
Luks-okreslany jako oświetlenie wywołane przez równomiernie rozłożony strumień świetlny o wart równej 1 lumen padający na powierzchnie 1m2,a wiec Ix=1Im/
Atomistyka: dawka pochłonięta grej Gy m2/s2równoważnik dawki pochłoniętej  siwert Sr m2/s2, aktywność ciała promieniotwórczego bekerel Bq 1/s
Siwert-odnosi się do:dawki równoważnej, obciążającej dawki równoważnej, obciążającej dawki skutecznej.
Jednostki spoza ukł. SI dość często stosowane w Polsce: stopień Celsjusza 0K (zero bezwzględne) 0stopniC=273K, atmosfera techniczna/fizyczna 1at., wielkość słupa rtęci 1mmHg=133,3224 Pa, kaloria 1cal=4,1868J, kilowatogodzina 1KWh=3600000J, kilogram siła 1kg=9,80665N, elektronowolt 1eV=1,602*10-19J, kilotona, megatona
Zamiana jednostek: Jednostki długości 1mm=1000um, 1A=10-19m, pole powierzchni: km2=1mlnm2,1m2=10000cm2,1m2=100dm2, 1dm2=100cm2, 1cm2=100mm2, 1a=100m2, 1ha=100a, OBJETOŚĆ:1m3=1000000cm3, 1m3=1000dm3, 1dm3=1000cm3, 1cm3=1000mm3,POJEMNOSC: hektolitr->1hl=100l, 1l=1000ml
RODZAJE BŁĘDÓW: systematyczne(spowodowane czynnikiem działającym w jednakowy sposób, nieodpowiednie warunki, wada zmysłów eksperymentatora, nieumiejętne odczytywanie wskazania przyrządu), przypadkowe(niestabilność warunków, niedoskonałość zmysłów, niedostateczna precyzja, właściwości mierzonego obiektu) grube(fałszywe odczytywanie wynikow-wskazan przyrządów, nieprawidłowe zapisywanie wyników)
Błąd względny- wyznaczonej wielkości jest różnicą miedzy jej wartością przyjęta za rzeczywista (X) a wartością wyznaczoną
Błąd względny-iloraz błędu bezwzględnego maksymalnego (Xmax) do wartości przyjętej za rzeczywista
Stan w jakim znajdują się cząsteczki określonej substancji, czyli stan: stały, ciekły, gazowy, zależy przede wszystkim od stosunku ich energii kinetycznej do energii oddziaływań miedzy cząsteczkami.
GAZ DOSKONAŁY i RZECZYWISTY- gaz doskonały jest modelem założenia brak oddziaływań miedzy cząsteczkami, znikoma objętość gazu (jako punkty materialne posiadające jednakowa masę), poruszają się prostoliniowo, zmieniając kierunek w skutek przypadkowych zderzeń, zderzenia cząsteczek gazu są doskonale sprężyste, średnia energia kinetyczna cząsteczek jest wprost proporcjonalna do temperatury bezwzględnej.
Opisuje zachowanie granicznie rozrzedzonych gazów, w praktyce stosowany dla większości gazów w warunkach normalnych. Parametry stanu gazu dosk. Cisnienie-p, temperatura-K, objętość-V, liczba moli-n, Równanie stanu doskonałego opisuje sposób polaczenia tych parametrów, równanie Clpeyrona pV=nRT, R-stała gazowa, R=(1013 hPax22,4 dm3)/(273Kx1mol)=83,14 hPa*dm3/mol*K, R=8,314 Pa*(3/mol)*K    pV/T=Nr=const,    p0V0/T0=p1V1/T1=(p2*V2)/T2
PRAWO BOYLE’A-Mariotte’a- prawo izotermy- Iloczyn objętości V i ciśnienia p gazu jest w temp. Zawsze wielkością stała: pV=const. P1V1=p2V2
PRAWO Gay-LISSACA- prawo izobary- zależność objętości gazu od temp. Jest zależnością liniowa (przemiana gazu wykonywana była przy stałym ciśnieniu, dlatego nazywamy ja przemiana izobaryczna: V/T=const. , V1/T1=V2/T2,
PRAWO CHARLESA- prawo izochory- w stałej objętości iloraz ciśnienia gazu do temp. Jest stały lub w stałej objętości gazu jest proporcjonalne do temp. Bezwzględnej:
P/T=conts., p1/T1=p2/T2
PRAWO AVOGADRA- w warunkach normalnych 0stopni C=273K, p-1013hPa, 1 mol gazu zajmuje objętość 22,4 dm3, 1 mol-6,02*1023czasteczek
ZADANIE1 Pod ciśnieniem 700 mmHg gaz zajmuje objętość 200 cm3. Jaką zajmie objętość pod ciśnieniem 100 mmHg., p1=700 mmHg, p2=100 mmHg, V1=200cm3, V2=?, p1*V1/p2*V2,    V2=(p1*V1)/p2, V2= (700mmHg*200cm3)/100mmHg =1400cm3=1,4dm3
Prawo Daltona – sumaryczna prężność pary mieszaniny gazów równa jest sumie ciśnień cząstkowych poszczególnych gazów w mieszaninie. Ciśnienie cząstkowe jest to ciśnienie jakie miałby gaz gdyby sam zajmował całą objętość zbiornika P= Pa+Pb+ Pc

Prawo Amagata – całkowita objętość mieszaniny gazów doskonałych równa się sumie objętości zajmowanych przez poszczególne składniki V = Va + Vb + Vc

Energia gazów: ruchy cząsteczki; postępowy(translacyjny), obrotowy(obrót względów każdej z trzech osi bezwładności), drgający(oscylacyjny)

Średnia energia kinetyczna cząsteczki: E = ½ mv2 - v = vn/n

Energia kinetyczna 1 mola gazu = 3/2 RT

Dyfuzja gazów – samorzutne rozprzestrzenienie się cząsteczek wywołane ich nieustannym ruchem molekularno kinetycznym. Termin stosowany również do zjawiska przenikania gazów przez porowate ścianki. Szybkość dyfuzji różnych gazów w stałej temp. i przy stałej różnicy ciśnień zależy od szybkości ruchu cząsteczek, a więc ich masy(gęstości gazu).

Prawo dyfuzji Grahama – V1/V2 = pierwiastek z d2/d1 = pierwiastek M2/M1 = pierwiastek t2/t1

Przyczyny różnic w zachowaniu gazów rzeczywistych i doskonałych: oddziaływania międzycząsteczkowe(większe im wyższe ciśnienie), czynnik objętościowy(obj. własna cząs.)

Gaz doskonały (p + n2*a/V2) * (V – n*b) = nRT   - n2*a/V2- korekta ciśnieniowa

Współczynnik ściśliwości (kompresji) – miara odchylenia zachowania gazu rzeczywistego od gazu idealnego Z = pVm/RT dla gazu dosk. = 1

Ciecze: nie mają uniwersalnych równań, własna objętość, niewielka ściśliwość i rozszerzalność, brak określonego kształtu, powolna dyfuzja, parowanie z otwartych pojemników. Gdy T const. P> to V<    V= V0(1-K(p – p0))   Gdy p const. T> to V> V= V0 (1 – β( T – T0))

Prawo Pascala – ciśnienie w całym naczyniu wypełnionym cieczą jest jednakowe. Wynika to z cząsteczkowej budowy cieczy – cząsteczki są w pewnej odległości od siebie i nie tworzą sztywnej struktury. Mogą się przesuwać względem siebie.

Prawo Archimedesa – na ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu skierowana pionowo do góry, której wartość jest równa ciężarowi cieczy wypartej przez to ciało Fw = ζ*q*V

Temperatura krytyczna – Tk współistnienie gazu i cieczy T>Tk – gaz nie ulega skropleniu pod żadnym ciśnieniem, T<Tk – gaz nazywamy parą

Parowanie – polega na oderwaniu od powierzchni cieczy cząsteczek o największej Ek. Ciecz paruje w każdej T i p. Szybkość parowania wzrasta wraz ze wzrostem temp. i spadku ciśn. Cząsteczka wyparowuje wtedy gdy energia jest dostatecznie wysoka i cząsteczka znajduje się blisko granicy ciecz-para.

Para nienasycona – jeżeli z cieczy wychodzi więcej cieczy niż powraca do niej

Kondensacja(skraplanie) – więcej cząsteczek powraca do cieczy niż wyparowuje

Para nasycona – para znajdująca się w równowadze ze swoją własną cieczą. W stałej temp. masa pary nasyconej jest niezmienna w czasie. Wzrost temp – wzrost ciśnienia pary. Prężność jest maksymalnym ciśnieniem pary w danej temp., max w tym sensie, że ciśnienie pary nienasyconej w tej samej temp. jest zawsze niższe.

Para wodna – pochłania prom. cieplne emitowane z Ziemi, zapobiega zbytniemu oziębianiu Ziemi w nocy.

Wrzenie – gwałtowne przejście cieczy w stan pary poprzez tworzenie się pęcherzyków

Temp. wrzenia – temp. w której p pary cieczy zrówna się z p atmosferycznym

Wilgotność – zawartość pary wodnej w powietrzu : bezwzględna –Wb gęstość pary wodnej w powietrzu- ilość kg pary w 1m3 powietrza, względna - Ww= Wb*Wm/100% , maksymalna – gęstość pary nasyconej w powietrzu w danej temp.- ilość kg pary która nasyca 1m3 powietrza.

Punkt rosy- temp. w której para nienasycona przechodzi w nasyconą. Wiosną i jesienią powyżej 0stopni-przymrozki mało prawdopodobne- para wodna ulega kondensacji , zapobiega to dalszemu ochładzaniu.

Ruch cieczy – nosi nazwę przepływu, a uporządkowany ruch cząsteczek płynów poruszających się w jednym kierunku nazywamy strumieniem: przepływ stacjonarny(ustalony) -nie zależy od czasu, laminarny-tory sąsiednich warstw cieczy są równoległe względem siebie (nie mieszają się), turbulentny-poszczególne warstwy cieczy mieszają się ze sobą

Ciecz rzeczywista – odznacza się ściśliwością i lepkością

Ciecz idealna – doskonała, nieściśliwa, nielepka(nie ma oddziaływań międzycząsteczkowych)

Strumień objętości – opis ruchu cieczy przez przewody I = V/t

Prawo ciągłości strumienia objętości V1/V2 = S1/S2. Prędkości cieczy przepływającej przez rurkę są odwrotnie proporcjonalne do pól powierzchni przekrojów rurki, czyli w każdym miejscu iloczyn pola pow. przekroju poprzecznego rurki i prędkości przepływu strumienia cieczy jest wielkością stałą.

Prawo Bernoulliego – dla stacjonarnego ruchu cieczy doskonałej suma energii kinetycznej oraz potencjalnej przypadającej na jednostkę objętości cieczy, pozostaje stała w dowolnym punkcie rury. dx*V/2 + dxgxh +p = const.  dx*V/2- ciśnienie dynamiczne wywierane przez płynącą ciecz na przeszkodą wystawioną prostopadle do kierunku w jakim płynie dana ciecz

dxgxh – ciśnienie hydrostatyczne wywierane przez ciężar własnej cieczy. Przez przewód poziomy dx*V/2 + p = const.

Lepkość cieczy – opór powstały podczas przesuwania się jednych warst cieczy względem drugich. F = dV/dx   F = n * S dV/dx, n- współczynnik dynamiczny lepkości

Dynamiczny współczynnik lepkości cieczy - siła którą należy przyłożyć do 1m2 powierzchni cieczy aby nadać jej prędkość 1 m/s w stosunku do równoległej do niej warstwy odległej o 1m. Jednostka Pa*s. Lepkość kinematyczna- V=V/d, Lepkość względna- nc/nw , lepkość właściwa- n*n0/n...