19.11.12r.
Kultura jako spoidło społeczności.
Według Umberto Eco kultura to: „system znaków służący międzyosobowej komunikacji.” W tej komunikacji znakami, jakie są używane wyraża się kulturę osób i społeczną. Miarą dojrzałości kulturowej nie jest liczba elementów ani wielość powiązań między nimi, ale to w jakim stopniu służy ona międzyosobowej komunikacji.
Im bardziej tworzy system znaków i ich powiązań, służy międzyosobowej komunikacji, im pełniej osoba ludzka pomoże się w tym wyrażać i kształtować tym kultura ma bardziej osobowy charakter i jest bardziej ludzka.
Takie rozumienie kultury możemy odnieść do Europy w ujęciu całościowym i dystrybutywnym.
Kultura Europy w ujęciu całościowym to wspólny system znaczeń i ich powiązań. Jego podstawą porozumiewania się europejczyków jest kształtowanie się między nimi więzi i poczucia wspólnoty.
Kształtuje się pewien typ społeczności, nazywany jest np. Europejczyk, Amerykanin, Azjata.
Próby zjednoczenia Europy podejmowane w historii, ale bez trwałego sukcesu. Mit zjednoczenia Europy zrodził się w epoce Karolingów.
1. Po upadku cesarstwa rzymskiego podjęto zjednoczenie Europy na bazie chrześcijaństwa. Ekspansja niemiecka przerzuciła granice za Odrę. Europę dzielimy na Wschodnią i Zachodnią.
2. Zjednoczenie podczas wypraw krzyżowych – wyprawy chrześcijańskie oparte były na posiadaniu wspólnego wroga – ludy muzułmańskie. To zjednoczenie nie powiodło się.
3. Okres renesansu na bazie kultury chrześcijańskiej z silnymi wpływami kultury greckiej i rzymskiej akcentując wartości doczesne. Źródłem jednoczącym były: uniwersytety, duchowieństwo, malarze, poeci.
4. Koniec XVIII w. Próba pod hasłem „wolność, równość i braterstwo”. Hasła były zawłaszczone przez Francję (Bonaparte) dla jej interesu.
W XX i XIX w. próbę podjęli socjaliści : „równość społeczna, oświaty, wolności, walka z bogaczami”. Upaństwowienie tej ideologii przez Rosję spowodowało, że zjednoczenie się nie powiodło.
Europa podzieliła się na bloki państw.
Czynnikami, które się na to złożyły są:
· zwrócenie się Europy ku sobie – odpadły Europie kolonie, kraje, które były zależne zaczęły rozwijać się samodzielnie,
· lęk przed dominacją – Europa wielokrotnie przeżywała skutki dominacji jednego państwa nad drugim,
· lęk przed utratą doczesnej szczęśliwości – są narody, które osiągnęły dużą szczęśliwość,
· uświadomienie wspólnego dziedzictwa i bliskości,
· potrzeba syntezy i całości – potrzeba syntezy wszystkich państw – obraz potrzeb do zjednoczenia Europy.
UNESCO (1992r.) i członkowie Rady Europy jako przyczynę uznają rozejście się kultury gospodarki, Kultura stanowi potrzebę zjednoczenia. Polityka i gospodarka jednoczą się dość łatwo natomiast kultura jednoczy się wolniej, słabiej.
Cechy kultury europejskiej:
û łączy przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Dzisiejsza Europa potrzebuje takiej wizji,
1. personalistyczna wizja jednostki i życia społecznego, umieszczanie człowieka w centrum systemu wartości. Człowiek jest najwyższą wartością (ujęcie religijne i laickie).
û Silne pragnienie uchwycenia treści ludzkiego istnienia, ludzkiej kondycji, stałe poszukiwanie – stała obrona przed jałowym egoizmem,
û pragnienie ciągłego poznawania, ciekawość poznawania, doskonalenie procesu poznania,
û umiłowanie wolności i godności osobistej – ulega u podstaw wpływu humanitarnych systemów prawnych, stworzenie ustroju doskonalszego (dzisiaj demokracja),
û wola przekształcenia siebie społeczności i przyrody z czym wiąże się wprowadzenie w kategorii zmiany i postępu a wychowanie – kształtowanie aktywnej postawy,
û kreatywny altruizm wyrażający się w zainteresowaniu innymi osobami i ich losem kształcenia postawy wobec człowieka, organizowanie pomocy innym,
û przesilanie się idealizmu i materializmu, sceptyzmu, fideizmu i agnotycyzmu. Badania wykazują, że społeczeństwa odchodzą od materiałowego rozumowania tylko ideowe,
û religijność – odwołuje się do wartości religijnych. Wartości religijne stanowią centrum kultury. W nowych warunkach tworzy się kultura Europy – kultura człowieka.
R. Aron - Czynnikiem utrudniającym tworzenie się nowej kultury to szczęście, przyjemności różnie przyjmowane przez dane grupy. Kultura jest naszym dorobkiem ale może być też zagrożeniem.
Czynnikiem ułatwiającym kształtowanie się kultury europejskiej jest wzrost znaczenia inteligencji, rozwój elit, turystyka, migracje.
Kultura ogólnoeuropejska – wspólny dorobek może być zagrożeniem. Zwycięży pokusa szybkiego osiągnięcia celu. Jednoczenie Europy nie może być procesem różnic kulturowych. Jedność nie oznacza jednolitość. Europa w takim wypadku stała by się nudna, była by zlepkiem.
Należy przestrzegać zasad:
1. umiłowanie i poczucie właściwości własnej kultury, ale bez megalomanii,
2. dialog z innymi kulturami. Tożsamość kultury narodowej nie może być odizolowana lecz otwarta.
Skutek: umacnia nasz stosunek, jest czynnikiem rozwoju tych kultur.
3. postawa szacunku dla pozostałych kultur – społeczeństwa Europy uważały się za twórców kultury, a innych nie,
4. wymiana i współtworzenie w miejsce dominacji wchłaniania i polaryzacji,
5. efektem rozwoju kontaktów powinna być instytucjonalizacja – tworzenie instytucji, która ma tworzyć tą kulturę.
coliberek44