psychologia wiek przedszkolny.doc

ŚREDNIE DZIECIŃSTWO. WIEK PRZEDSZKOLNY

Wiek przedszkolny trwa od 4. Do 6. Roku życia. Dziecko które rozpoczyna ten etap życia charakteryzuje poziom rozwoju motorycznego i sensorycznego, umożliwiający mu poruszanie się w najbliższym otoczeniu i docieranie do interesujących je obiektów

3.1 rozwój somatyczny i aktywność ruchowa

Dziecko wkraczające w ten okres ma wszystkie żeby mleczne, swobodnie porucza się chodząc i biegając, jest dość samodzielne w zakresie samoobsługi. Zmiany dotyczące wzrostu, wagi i ciała nie są już tak intensywne jak w poprzednim okresie.

3 rok życia

6 rok życia:

Wyraźne zmiany zaznaczają się w proporcjach części ciała: następuje wydłużenie ciała  pod wpływem szybszego rośnięcia kończyn.

Badania wskazują, że na zmiany w rozwoju fizycznym dzieci mają wpływ: płeć, warunki środowiskowe, rasa. Dzieci wychowane w dobrych warunkach (pod względem odżywiania ) są wyższe w porównaniu z dziećmi wychowanymi w gorszych warunkach. Dzieci które chorują – rosną wolniej.

W układzie nerwowym występują 4 rodzaje zmian:

·         Postępująca mielinizacja włókien nerwowych, szczególnie w płatach czołowych

·         Wzrost liczb synaps, tworzenie nowych połączeń miedzy neuronami i wzrost produkcji chemicznych neuroprzekaźników, które  przewodzą impulsy z jednego neuronu do drugiego

·         Zmiany w zakresie formy aktywności mózg-  do5 r.ż. większą rolę w fazie czuwania odrywają fale theta (charakterystyczne dla snu dorosłych) niż fale alfa (charakterystyczne dla zaangażowanej uwagi), miedzy 5 a 7 r.ż. ich udział się wyrównuje

·         Wzrasta synchronizacja aktywności w różnych polach mózgu, oraz koordynacja miedzy miedzy płatami czołowymi a innymi częściami mózgu

W średnim dzieciństwie  obserwuje się wzrost sprawności motorycznej.

·         opanowane już ruchy i czynności ulegają  wyraźnemu doskonaleniu,

·         pojawiają się nowe umiejętności;

·         proste ruchy łączone są w kombinacje ruchowe.

·         dziecko przedszkole swobodnie chodzi i biega ;

·         opanowuje kombinacje czynności ruchowych takich jak bieg i skok, bieg i kopnięcie piłki, chwyt i rzut piłką

·         uczy się jeździć na łyżwach , rolkach , rowerze, umie tańczyć, pływać, wspinać się na drzewo

dziecko jest bardziej ruchliwe, nie potrafi  długo skupić się na jednej czynności, często zmienia rodzaj zajęcia ruchowego.

Dziecko przedszkolne, zwłaszcza starsze, zwraca coraz częściej uwagę na efekt własnych działań i przezywa radość z osiągnięć ruchowych.

Ważna role  w uczeniu ruchów odgrywają wzorce z otoczenia dziecka. Kulturowe uwarunkowania  wzmacniają takze zaznaczające się w tym okresie zróżnicowania związane z płcią. Chłopcy uzyskują lepsze niż dziewczynki  wyniki  w czynnościach, które wymagają większej energii i siły( bieganie, skakanie w dal, rzucanie piłką, kopanie) . dziewczynki przeważają w sprawnościach motorycznych, które wymagają równowagi i rytmiczności ( np. skakanie na skakance) oraz precyzji(rysowanie i pisanie)

U dzieci w wieku przedszkolnym rozwija się harmonia, płynność i rytmiczność ruchów, oraz  siła.

Rozwój malej motoryki możemy śledzić w wieku przedszkolnym w 2 zakresach

   samoobsługi oraz rysowania i pisania.

Dzieci staja się bardziej samodzielne:

·         w ubieraniu ( w 4-5 r.ż ubierają się i rozbierają bez pomocy)

·         załatwianiu potrzeb fizjologicznych (3 r.ż)

·         jedzenie (4-6r.ż przy czym starsze posługują się sztućcami)

dzieci w 3 r.ż rysują rozpoznawalne  kształty, a starsze rysują schematy przedmiotowi człowieka oraz potrafią skomponować  rysunek przedstawiający wiele obiektów.

PROCESY POZNAWCZE

3.2.1 SPRAWNOŚCI PERCEPCYJNE

Dzieci w wieku przedszkolnym zaczynają rozpoznawać litery jako zbiór punktów. W 3-4 r.ż potrafią odróżnić pismo od tego co pismem nie jest (od rysunków czy bazgrołów), ale nie potrafią jeszcze identyfikować poszczególnych liter alfa betu. Ujmują pismo, podobnie jak inne  obiekty – całościowo. W następnym etapie różnicują litery, a największe problemy sprawiają  dla nich litery będące zwierciadlanymi odbiciami innych np. p i g, b i d.

Pewne trudności sprawia im także kopiowanie zarówno figur geometrycznych jak i liter. Badania Szumana wykazały ze dzieci trzyletnie potrafią  reprodukować koło, większość dzieci w 5-6 r.ż kopiuje kwadrat, a większość w 6.-7. R.ż jest wstanie przerysować trójkąt. Figury złożone z samych linii w postaci krzyżyka reprodukują dzieci w 3-4r.ż, szyny potrafi skopiować każde dziecko w wieku 4-5 r.ża spiralę w 6-7 r.ż. dzieci w wieku 4-6 lat mogą umiarkowanie dokładnie kopiować kształty liter.

Dzieci przedszkole nie ujmują jeszcze dokładnie wielkości i proporcji przedmiotów ich części składowych, o czym świadczą nie tylko wyniki reprodukowania przez nie prostych kształtów, ale także ich rysunki na dowolne tematy. Szczególną trudność sprawia dzieciom uchwycenie zależności miedzy wielkością przedmiotu  a zmieniająca się odległością

W okresie średniego dzieciństwa wzrasta zdolność rozróżniania barw i odcieni barwnych. Dzieci opanowują  nazwy kolorów  i poprawianie stosują je do barw podstawowych.

Wzrasta wrażliwość słuchowa dzieci zarówno w zakresie słuchu muzycznego jak i fonetycznego. Obserwuje się stopniowy wzrost zdolności rozpoznawania melodii. Umiejętność taka posiada 40% dzieci w 4r.ż i 75 % w 5 r.ż. do 5 r.ż dominują improwizacje  wokalne. Imitowanie zasłyszanych melodii występuje w 3 i 4 r.ż , chociaż dopiero 5 latki sa zdolne do utrzymania tonacji i rytmu melodii. Słuch fonetyczny to umiejętność identyfikowania, słuchowego rozróżniania dźwięków mowy (fonemów) i słów dzięki dostrzeganiu cech odróżniających jedna głoskę od drugiej( np. bar-bal) przy jednoczesnym utożsamianiu różnych wymówień i  cech głoski.

Słuch fonetyczny stanowi podstawę opanowania umiejętności czytania i pisania. Łatwe dla wymawiania są dla dzieci słowa złożone z występujących zmiennie po sobie spółgłosek i samogłosek (tata, dom, Agata).

Do 6 roku życia dziecku może sprawić trudność wymawianie wyrazów zawierających dwie spółgłoski występujące jedna po drugiej, co prowadzi do opuszczenie jednej z nich ( np. trawa-tawa). Dopiero dzieci w 6 r.ż zaczynają lepiej wymawiać słowa zawierające zbitki trzech spółgłosek (np. zgrzyt)

W 6-7r.ź wiekszosc dzieci zaczyna proces nauki czytania i pisania. Do opanowania sztuki czytania i pisania potrzebne sa pewne zdolności percepcyjne. Ich rozwijaniu służą różne zabawy wymagające wizualnego różnicowania obiektow, co stanowi przygotowanie do różnicowania liter i słów. Wielka role odgrywają tez dziecinne rymowanki i aliteracje. Zabawy te przyczyniają się w znakomity sposób  do rozwoju świadomości dźwięków mowy, która ma wpływ na późniejsza zdolności dziecka doczytania i literowania

ZDOBYWANIE ORIANTACJI W CZASIE.

Zdaniem piageta dziecko w wieku przedszkolnym  ujmuje czas subiektywnie, czego przejawem jest egocentryzm czasowy. Dziecko stawia centrum zdarzenia rozgrywające się w teraźniejszości i dotyczące jego samego. Obiektywizacja czasu rozpoczyna się wraz z opanowaniem miar czasu. Dopiero około 12 r.z można zdaniem piageta mówić o racjonalnej orientacji w czasie dzięki opanowaniu jednostek miary czasu, poczuciu czasu wspólnego.

Badania Szumana wykazały ze dziecko szybciej orientuje się w większych przedziałach czasu. Najpierw orientuje się w porach dnia, roku potem w dniach tygodnia a wreszcie w godzinach. zdobywanie orientacji w czasie odbywa się na zasadzie przeciwieństwa : dzień – noc; lato- zima; dzień powszedni- dzień świąteczny. Dopiero później dostrzega różnice miedzy zbliżonymi do siebie okresami (np. wieczorem i nocą, wiosną i latem)

Wiele badan poświecono nabywaniu przez dzieci  określeń do wyrażania relacji czasowych. E. Clark wyróżniła 6 stadiów w rozwoju umiejętności wyrażania relacji czasowych.

·         stadium I. dziecko zaczyna opisywać następstwo dwóch zdarzeń w czasie używając, krótkiego, prostego zdania  na opisanie każdego nich. Zdania są podawane w porządku chronologicznym , zgodnie z biegiem zdarzeń (np. 1. Dziewczynka poszła do lasu. 2. Dziewczynka spotkała zajączka).

·         stadium II. Zaczyna łączyć wypowiedzi za pomocą spójnika „i” oraz wyrażeń: „ a następnie”,”więc”,:najpierw”. Nadal mówi o wydarzeniach w takim porządku, w jakim występowały one w rzeczywistości.

·         Stadium III dziecko zaczyna szukać alternatywnej konstrukcji do opisywania dwóch zdarzeń. Potrafi na pierwszym miejscu postawić  drugie zdarzenie czynią z niego temat wypowiedzi, zaś informacje o pierwszym zdarzeniu umieszcza w drugim zdaniu.

·         Stadium IV dziecko opisując zdarzenia kieruje się porządkiem ich występowania w czasie. Stosuje dwa rodzaje alternatywnych konstrukcji : zdania współrzędne („poszła do lasu i spotkała zajączka”)i podrzędne („spotkała zajączka kiedy poszła do lasu”) złożone.

·         Stadium V dziecko stosuje wiele  różnych konstrukcji podrzędnych służących wyrażaniu następstwa czasowego takich jak „po”, „przed”, „kiedy”, „gdy”, „dopóki”, „od”, „ponieważ” . zaczyna wiązać relacje czasowe z relacjami przyczynowymi.

·         Stadium VI szyk opisywania koresponduje z chronologicznym porządkiem wydarzeń.

ORIENTACJA W PRZESTRZENI

Orientacja w przestrzeni zależy od kilki sprawności, a mianowicie:

·         koordynacji miedzy zmysłami ( bowiem przestrzen nie jest odbierana jednym zmysłem),

·         zdobywania poczucia stałości otaczających ...