Garncarstwo to jedno z najstarszych rzemiosł (znane od neolitu). Jest to rękodzielniczy wyrób ceramicznych naczyń i przedmiotów codziennego użytku.
Wyroby garncarskie - formowane są na kole lub lepione ręcznie. Glina jest podstawowym surowcem do wyrobów garncarskich i w zależności od składu chemicznego i fizycznego po wypaleniu przybiera odpowiedni kolor od białego przez bladoróżowy do czerwonobrązowego (biskwit). Kształty takich wyrobów są różnorodne od smukłych do szerokich w zależności od regionalnych upodobań. Charakterystyczne i najczęściej spotykane formy to: garnki, miski, talerze, dzbany, donice, dwojaki, cedzaki, makutry.
Przygotowanie materiału
Materiałem garncarskim jest pospolita glina. Glina powinna być jednorodna, bez grudek i zanieczyszczeń. Aby osiągnąć taki stan garncarze wykonują szereg prac przygotowawczych. Zaopatrują się w glinę jesienią, aby w zimie dobrze przemarzła. Glinę polewa się obficie wodą, aby się "zlasowała". Porcję gliny do przerobu ubija się młotem w "słup". Ze słupa sierpem lub specjalnym strugiem odcina się "strużyny". Strużyny zwija się w "pecyny", suszy i miele. Czynności te powtarza się po kilka razy.
Warsztat
Warsztatem jest ława i koło garncarskie. Koło garncarskie to dwie tarcze umieszczone na wspólnej, pionowej osi. Garncarz, siedząc na ławie, nogami popycha dolną, większą tarczę, wprawiając koło garncarskie w ruch obrotowy. Na ławie leży też zapas gliny, naczynie z wodą do maczania rąk, naczynia z farbami, pędzel, szyniec do wygładzania i ozdabiania oraz drut do odcinania gotowego naczynia.
Porcję gliny "wygniata się" z wodą na ławie (podobnie jak ciasto) i formuje w wałek. Z wałka garncarz odcina kawałek zwany "klusem", wielkością odpowiedni do formowanego naczynia i przykleja go do górnej tarczy koła garncarskiego. Następnie, cały czas obracając kołem, zwilżonymi w wodzie rękami najpierw wydłuża i zaokrągla bryłę gliny, po czym kciukami wygniata w środku otwór i formuje dno naczynia. Operując jedną ręką wewnątrz a drugą na zewnątrz garncarz "wyciąga" ścianki naczynia w kształcie walca. Kolejny etap to modelowanie: wykonanie "wrębu" (górnej krawędzi) oraz "brzuśca". Uformowane naczynie wygładza się szyńcem i ewentualnie ozdabia rytem. Pracę kończy odcięcie gotowego naczynia drutem.
Wypalanie
Naczynie odstawia się do powolnego suszenia. Po wyschnięciu wstawia się je do pieca garncarskiego i wypala przez kilkanaście godzin w temperaturze około 1000 °C (temperatura oceniana jest na oko, na podstawie koloru płomienia i stanu "szkliwa"). Naczynia mogą być pokrywane kolorową glazurą. Istnieje też glina "samoutwardzalna" której po wyschnięciu nie trzeba wypalać.
agusiatu